Γράφει ο
Γιώργος Λεκάκης

Στις πολεμικές επιχειρήσεις του 1912-1913 ευρέθησαν τμήματα ενός επιτάφιου μνημείου (του 4ου αι. π.Χ.), έκτοτε γνωστού ως «Ο λέων της Αμφιπόλεως», που αρχικώς εκτιμήθηκε ότι στολίζει τάφο ή κενοτάφιο του ναυάρχου Λαομέδοντος. Το μνημείο αναστηλώθηκε - όπως είναι σήμερα - επί νεότευκτου βάθρου, το 1936, και συγκολλήθηκε από τον γλύπτη Α. Παναγιωτάκη.

Στην διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ξένοι στρατιώτες (Άγγλοι, Γερμανοί, Βούλγαροι, Τούρκοι) λεηλάτησαν την περιοχή της Αμφιπόλεως. Οχυρωματικά έργα και αναταράξεις εδαφών από οβίδες, κάθε τόσο έφερναν στην επιφάνεια πολλά αρχαία αντικείμενα, και κυρίως αυτά που άστραφταν, δηλ. τα χρυσά, αφανίζονταν... Έτσι πολλοί μέσα στην τούρλα του πολέμου, έκλεψαν πολλά και τα μετάφεραν στις χώρες τους, τα πούλησαν, και στην καλύτερη των περιπτώσεων ευρέθησαν στα μουσεία των χωρών τους. Και κάποιοι ξαναήλθαν, μέσα στην δεκαετία, για να κλέψουν ό,τι δεν μπόρεσαν και είχαν εντοπίσει, με το πρόσχημα της επιστημονικής μελέτης...

Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν ο δρ. Έρικ Γκάρντνερ, ο οποίος υπηρετούσε στο Royal Army Medical Corps (R.Α.M.C). H μονάδα του ήταν στην δεξιά κοίτη του Στρυμόνος, και αντιμετωπιζε τον βουλγαρικό στρατό, περίπου 50 χλμ. Α.-ΒΑ. της Θεσσαλονίκης. (Η κοίτη του ποταμού τότε ήταν πολύ διαφορετική απ' ό,τι είναι σήμερα).

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά: Μετά την καταστροφική απόπειρα των Άγγλων ιμπεριαλιστών να κυριεύσουν την Κωνσταντινούπολη, δια μέσου της χερσονήσου Καλλιπόλεως, όσα στρατεύματα απέμειναν επέστρεψαν στην Θεσσαλονίκη, τον Οκτώβριο του 1915. Έτσι εισήλθε η Βρετανία στο πολεμικό θέατρο των Βαλκανίων. Και βρετανικά στρατεύματα αντιμετώπισαν, στην κοιλάδα του Στρυμόνος, τον γερμανικό και τον βουλγαρικό στρατό, οι οποίοι είχαν σπεύσει για να βοηθήσουν τους Τούρκους συμμάχους τους.  Η πρώτη γραμμή των Βρετανών οχυρώθηκε στους... αρχαίους μακεδονικούς τύμβους του 400 π.Χ., που ήταν γι' αυτούς μια πρώτης τάξεως οχυρωματική γραμμή, έτοιμη και ισχυρή! Σε μια ανταλλαγή πυρών, στην Αμφίπολι, μια οβίδα έσκασε πάνω σε έναν αρχαίο τύμβο, ηλικίας άνω των 2.000 ετών! Με την πτώση της οβίδας, έσπασε ο τύμβος, και ο Γκάρντνερ μαζί με Βρετανούς αξιωματικούς, βρήκαν μέσα σε αυτόν τα οστά ενός αρχαίου άνδρα, υπολόγισαν του 200 π.Χ., ο οποίος κρατούσε στα χέρια του μπρούτζινα αγκίστρια ψαρέματος. (Αυτά στην σύγχρονη εποχή, διαβαθμίζονται ως αγκίστρια από νο 11 έως 4). Ήτα αγκαθωτά και το τέλος των κορμών τους ήταν πεπλατυσμένο (σαν άγκιστρα-φτυάρια) με τις κοφτερές γραμμές στο στέλεχος κάτω από τα πεπλατυσμένα άκρα, για να κρατήσουν το θύμα με μεγαλύτερη ασφάλεια. Αυτή ήταν η σωτηρία τους! Διότι ο βρετανικός στρατός έπασχε έλλειψη πρωτεϊνών, δεδομένου ότι τα αλιευτικά τους σύνεργα είχαν χαθεί κατά την οπισθοχώρησή τους! Τα αρχαία αγκίστρια μοιράσθηκαν στους αξιωματικούς και με αυτά ψάρεψαν κυπρίνους (κάποιους βάρους έως 7-8 κιλών)!!! Έτσι τα αρχαία μακεδονικά αγκίστρια έσωσαν τον βρετανικό στρατό! Ένα απ' αυτά τα «σωτήρια» αρχαία αγκρίστρια έφθασε στην Αγγλία και λέγεται ότι δωρήθηκε στο Imperial War Museum του South Kensington (στο Λονδίνο) τον τομέα της R.Α.M.C. Αλλά ο υπεύθυνος του μουσείου, P. Cornish, το 1995, δήλωσε πως δεν το έχει εντοπίσει στην συλλογή του! Διότι, δικαιολόγησε, το μουσείο μετακόμισε το 1935 και χάθηκαν αρχεία και εκθέματα!.. (Πηγές: L.G.K. Cameron "Rod, pole & perch", εκδ. M. Hopkinson, Λονδίνο, 1928. Και άρθρο του Fr. Buller, με τίτλο "The Macedonian fly", στο "The American Fly Fisher", περ. του Amer. Museum of Fly Fisher, τ. 22.4, 1996).

Και αντί να τιμήσουν και να εκτιμήσουν την σωτηρία τους οι Βρετανοί, από τα αρχαία σύνεργα των Μακεδόνων ψαράδων, επιδόθηκαν σε ένα ακόμη επαίσχυντο έργο: Έκλεψαν και άλλα αντικείμενα απ' αυτούς τους τάφους της Αμφιπόλεως. Και φαίνεται πως ο δρ. Έ. Γκάρντνερ δεν βρήκε μόνον αγκίστρια. Αλλά «ψάρεψε» και άλλα αρχαία αντικείμενα, πολύ πιο πολύτιμα...

http://www.xronos.gr/detail.php?ID=94102