4 Δεκεμβρίου 2025
Το πρωτογενές πλεόνασμα παραμένει το σημείο αιχμής στην αντιπαράθεση κυβέρνησης και αντιπολίτευσης και κορυφώνεται με αφορμή την ανακοίνωση των στοιχείων από την πλευρά του υπουργείου των Οικονομικών.
Ο αναπληρωτής υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας, κατά την χθεσινή παρουσίαση των προσωρινών στοιχείων εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού στο οκτάμηνο Ιανουαρίου-Αυγούστου, εμφάνισε εικόνα σύμφωνα με την οποία αν η ύφεση ήταν μικρότερη, η χώρα μας θα είχε φέτος το μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα στην Ευρωζώνη.
Από την πλευρά της, η αντιπολίτευση περνά στην αντεπίθεση, μιλώντας για «δημιουργική λογιστική».
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το πρωτογενές πλεόνασμα κατά το πρώτο εφετινό οκτάμηνο διαμορφώθηκε περίπου στα 3 δισ. ευρώ ή στο 1,6% του ΑΕΠ.
Μόνο τον μήνα Αύγουστο το πρωτογενές πλεόνασμα ήταν 367 εκατ. ευρώ, ενώ την αντίστοιχο οκτάμηνο του 2012 υπήρξε πρωτογενές έλλειμμα 1,4 δισ. ευρώ ή 0,7% του ΑΕΠ.
Εάν δεν συνυπολογιστούν τα έσοδα από τη μεταφορά των αποδόσεων των Ελληνικών ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες του Ευρωσυστήματος (SMPs), τα οποία και δεν υπολογίζονται στους στόχους του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής για το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης, τότε το πρωτογενές πλεόνασμα της χώρας διαμορφώθηκε στο 1,5 δισ. ευρώ ή στο 0,8% του ΑΕΠ.
Σχετικά, με την διαφορά του αποτελέσματος που προκύπτει στα μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού, ανάμεσα στην Τράπεζα της Ελλάδος και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, στελέχη του υπουργείου Οικονομικών αναφέρουν ότι στους υπολογισμούς που κάνει η Τράπεζα της Ελλάδος, περιλαμβάνονται οι δαπάνες ύψους περίπου 4.632 εκατ. ευρώ που αφορούν την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών και για αυτό προκύπτει έλλειμμα.
Όμως, σύμφωνα με τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, το ποσό αυτό των 4,6 δισ. ευρώ κατευθύνεται σε φορείς της γενικής κυβέρνησης και για αυτό δεν πρέπει να υπολογίζεται στην επεξεργασία των στοιχείων που κάνει η Τράπεζα της Ελλάδος.
Ειδικότερα, όπως αναφέρουν τα ίδια στελέχη, και αναφέρει στις υποσημειώσεις της και η ίδια η Τράπεζα της Ελλάδος, οι δαπάνες που περιλαμβάνονται στο Δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος είναι αυξημένες κατά 4,6 δισ. ευρώ για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Όπως κάνει κάθε μήνα από τις αρχές της χρονιάς. Οι δαπάνες όμως αυτές εξισορροπούνται από την ισόποση μείωση των ανεξόφλητων υποχρεώσεων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης. Μείωση η οποία όμως δεν εμφανίζεται στον τρόπο που είναι υποχρεωμένη να παρουσιάζει τα στοιχεία η Τράπεζα της Ελλάδος. Αντίθετα η παρουσίαση του συνόλου των στοιχείων της οικονομίας, δηλαδή της Γενικής Κυβέρνησης και όχι μόνο της Κεντρικής Διοίκησης, που κάνει το Υπουργείο Οικονομικών αποδίδει την πραγματικότητα: δηλαδή ότι δεν υπάρχει καμία επίπτωση στο έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης. Αφού πληρωμές και μείωση υποχρεώσεων εξισορροπούνται.
Επίσης, τα έσοδα που περιλαμβάνονται στο δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος είναι μειωμένα κατά 1,5 δισ. ευρώ και αυτό γιατί δεν περιλαμβάνονται τα έσοδα από τη απόδοση των ελληνικών ομολόγων που μας αποδίδουν οι Ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες (Securities Market Programme – SMP). Τα οποία είναι μεν έσοδα του Προϋπολογισμού, αλλά δεν μετρούν για τους στόχους του προγράμματος, όπως άλλωστε επισημαίνει και το υπουργείο Οικονομικών.
Όπως χαρακτηριστικά λένε τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, είναι γνωστό ότι η Τράπεζα της Ελλάδος ποτέ δεν παρουσιάζει το σύνολο των στοιχείων της Οικονομίας, δηλαδή τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης, όπως κάνει το υπουργείο Οικονομικών και παρουσιάζει μόνο τα στοιχεία της Κεντρικής Διοίκησης. Σε αυτό το επίπεδο, τα στοιχεία που παρουσίασε το Υπουργείο Οικονομικών και η Τράπεζα της Ελλάδος είναι ουσιαστικά τα ίδια και δεν υπάρχει διαφορά.
Πάντως, και ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες περιορίστηκαν κατά 6,4% έναντι του στόχου, στα φορολογικά έσοδα παραμένει «τρύπα», την οποία ο κ. Σταϊκούρας προσδιορίζει σε 713 εκατ. ευρώ. Επισημαίνοντας, όμως, ότι η υστέρηση αυτή μπορεί να καλυφθεί τους επόμενους μήνες, με την πληρωμή των φόρων εισοδήματος και του ΦΑΠ. Σημειώνεται ότι, σε σύγκριση με το 8μηνο πέρυσι, η «τρύπα» στα συνολικά έσοδα ανέρχεται σε 1,09 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα, από τα προσωρινά στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, προκύπτουν τα εξής:
Το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα περίπου 3 δισ. ευρώ ή 1,6% του ΑΕΠ κατά το οκτάμηνο. Μόνο τον Αύγουστο το πρωτογενές πλεόνασμα ήταν 367 εκατ. ευρώ. Το οκτάμηνο του 2012 υπήρξε πρωτογενές έλλειμμα 1,4 δισ. ευρώ ή 0,7% του ΑΕΠ. Ο στόχος του προϋπολογισμού, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ), ήταν για πρωτογενές έλλειμμα 2,5 δισ. ευρώ. Το έλλειμμα του Κρατικού Προϋπολογισμού μειώθηκε και διαμορφώθηκε σε 2,4 δισ. ευρώ (ο στόχος ήταν για έλλειμμα 7,8 δισ. ευρώ). Την αντίστοιχη περίοδο του 2012 το έλλειμμα ήταν 12,5 δισ. ευρώ. Το έλλειμμα κατά το οκτάμηνο του 2013, μειώθηκε στο 1,3% του ΑΕΠ, από 6,5% του ΑΕΠ που ήταν το αντίστοιχο διάστημα του 2012
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 34.943 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1.956 εκατ. ευρώ ή 5,9% έναντι του στόχου του οκταμήνου 2013 (32.987 εκατ. ευρώ). Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 30.964 εκατ. ευρώ, 1.157 εκατ. ευρώ ή 3,9%, υψηλότερα έναντι του στόχου του οκταμήνου (29.807 εκατ. ευρώ).
Η καλή πορεία των εσόδων συνεχίστηκε και τον Αύγουστο με τους έμμεσους φόρους να υπερβαίνουν το μηνιαίο στόχο κατά 494 εκατ. ευρώ ή 26,5%. Η καλή πορεία των έμμεσων φόρων υπερκάλυψε την αρνητική απόκλιση των άμεσων φόρων οι οποίοι υστέρησαν κατά 158 εκατ. ευρώ και ανήλθαν σε 1.677 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου 1.835 εκατ. ευρώ.
Και τον Αύγουστο συνεχίστηκε η μεταφορά αποδόσεων από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων του στα χαρτοφυλάκια των Κεντρικών Τραπεζών της ευρωζώνης (ANFA's - πληρωμές από Πορτογαλία και Βέλγιο).
Σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα, η υστέρηση που εξακολουθεί να υφίσταται στα φορολογικά έσοδα, αποδίδεται αποκλειστικά πλέον στους φόρους εισοδήματος και τους φόρους παρελθόντων οικονομικών ετών, λόγω των παρατάσεων στην υποβολή των φορολογικών δηλώσεων και την καθυστέρηση είσπραξης των φόρων ακίνητης περιουσίας (ΦΑΠ 2011- 2012).
Τα έσοδα προ επιστροφών φόρων ανήλθαν σε 32 δισ. ευρώ, περίπου 500 εκατ. ευρώ υψηλότερα από το στόχο που είχε τεθεί. Ειδικότερα, για τον Αύγουστο, τα έσοδα προ επιστροφών του Τακτικού Προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4,3 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 400 εκατ. ευρώ ή κατά 10,2% έναντι του μηνιαίου στόχου, ενώ, τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού διαμορφώθηκαν σε 4,1 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 421 εκατ. ευρώ ή κατά 11,4% έναντι του μηνιαίου στόχου.
Η αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ
«Οφθαλμαπάτη» χαρακτήρισε από την πλευρά του τα στοιχεία, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ευκλείδης Τσακαλώτος τα στοιχεία που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα το υπουργείο Οικονομικών.
Σύμφωνα με τον κ. Τσακαλώτο, το πρωτογενές πλεόνασμα προκύπτει «με τη βοήθεια της δημιουργικής λογιστικής. Το Υπουργείο κερδίζει:
-683 εκατ. ευρώ από τη μη επιστροφή φόρων σε πολίτες και επιχειρήσεις.
-800 εκατ. ευρώ από τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΕΣΠΑ). Την ίδια στιγμή οι δαπάνες του ΠΔΕ, δηλαδή, οι δημόσιες επενδύσεις είναι μικρότερες κατά 1,3 δισεκ. ευρώ έναντι του στόχου.
Μόνο από τη χειραγώγηση του ΠΔΕ, το Υπ. Οικονομικών κερδίζει συνολικά 2,1 δις ευρώ.
-2 δις ευρώ από τις πρωτογενείς δαπάνες, γεγονός που έχει φέρει τη λειτουργία του κράτους σε οριακό σημείο».
Όπως σημειώνει, το Υπουργείο των Οικονομικών «προχώρησε και στην εγγραφή ποσού 1,5 δις ευρώ στον προϋπολογισμό από την επιστροφή των εσόδων των Κεντρικών Τραπεζών» ωστόσο, «στο Μνημόνιο αναφέρεται ξεκάθαρα ότι «μεταβιβάσεις που συνδέονται με την απόφαση του Eurogroup της 21ης Φεβρουαρίου 2012 σε σχέση με το εισόδημα των εθνικών κεντρικών τραπεζών της ζώνης του ευρώ … δεν θα πρέπει να μειώνουν την απαιτούμενη προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης και δεν θα υπολογίζονται στην αξιολόγηση αυτών των στόχων.» (σελ. 7, Μνημόνιο στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής)».
