Όταν το Κιότο ζήλεψε το ΜόντρεαλΗ αραίωση του στρώματος του όζοντος στη στρατόσφαιρα εξαιτίας της χρήσης των χλωροφθορανθράκων (CFC) στα σπρέι και στα ψυγεία έγινε αντιληπτή από τους επιστήμονες στη δεκαετία του 1970. Η επίσημη αντίδραση άργησε σχετικά να έρθει, κυρίως λόγω της αντίστασης των βιομηχανιών.

Το 1987 με το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ η διεθνής κοινότητα αποφάσισε για πρώτη φορά να αναλάβει κοινή δράση για την αντιμετώπιση της «τρύπας» του όζοντος που άφηνε την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου να φθάνει σε μεγαλύτερες ποσότητες στη Γη, απειλώντας την ανθρώπινη υγεία προκαλώντας διάφορες μορφές του καρκίνου του δέρματος. Σύμφωνα με τελευταίες μελέτες η προσπάθεια φαίνεται να αποδίδει καρπούς. Το στρώμα του όζοντος φαίνεται να αποκαθίσταται αργά αλλά σταθερά. Αν οι παρούσες τάσεις συνεχιστούν, εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 το στρώμα του όζοντος θα έχει επανέλθει στα ικανοποιητικά επίπεδα της δεκαετίας του 1980. Πρόκειται αναμφίβολα για μια μεγάλη νίκη του περιβαλλοντικού κινήματος που κατόρθωσε να πείσει, να πιέσει και να αλλάξει νομοθεσίες σε διεθνές επίπεδο.

Το πρωτόκολλο του Κιότο (1997) περιλαμβάνει τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει οι εκβιομηχανισμένες χώρες για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, υπεύθυνων για τη θέρμανση του πλανήτη. Οι συνολικές εκπομπές των ανεπτυγμένων χωρών έπρεπε να μειωθούν τουλάχιστον κατά 5% την περίοδο 2008-2012 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 συμφωνά με το Κιότο. Το Πρωτόκολλο του Κιότο τέθηκε σε ισχύ στις 16 Φεβρουαρίου 2005, ύστερα από την υπογραφή του από τη Ρωσία. Οι Η.Π.Α. αρνούνται συστηματικά να υπογράψουν το Πρωτόκολλο, παρόλο που αποτελούν τον μεγαλύτερο ρυπαντή παγκοσμίως. Προφανώς το ήδη λειψό Κιότο έχει αποτύχει. Οι στόχοι δεν έχουν επετευχθεί, ούτε καν αυτοί, οι ΗΠΑ ακόμα αρνούνται πεισματικά να το υπογράψουν και έχουν μπει στο παιχνίδι μεγάλοι ρυπαντές όπως η Κίνα που αλλάζει ριζικά τον παγκόσμιο χάρτη παραγωγής CO2.

Οι διασκέψεις για την κλιματική αλλαγή έχουν συνεχιστεί καθ όλη την διάρκεια της περιόδου από το 1997 μέχρι σήμερα. Οι διασκέψεις στο Κανκούν, στο Μπαλί, στην Κοπεγχάγη, στο Ντέρμπαν έδειξαν ότι και στραβός είναι ο Γιαλός και στραβά αρμενίζουμε

Στο Ντέρμπαν που έγινε η διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή τον περασμένο Δεκέμβρη, δεν υπήρξε μια νομικά δεσμευτική απόφαση για όλες τις χώρες του κόσμου. Η μετάθεση χρονικά των δεσμευτικών αποφάσεων στο απώτερο μέλλον δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Δυστυχώς επιβεβαιώθηκε το σύνθημα σε πανό, που αναρτήθηκε σε Τράπεζα της Γερμανίας από ακτιβιστές της Greenpeace «Αν ο πλανήτης ήταν τράπεζα θα τον είχατε σώσει»!

Μόλις δύο ημέρες μετά το τέλος της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή στη Νότια Αφρική, ο Καναδάς ανακοίνωσε και επίσημα ότι αποσύρεται από το Πρωτόκολλο του Κιότο για την κλιματική αλλαγή.

Τι σημαίνει όμως αποτυχία του Κιότο, του Ντέρμπαν, της Κοπεγχάγης; Σημαίνει κλιματική αλλαγή! Η κλιματική αλλαγή δεν θα συμβεί, συμβαίνει τώρα και αλλάζει βίαια τον κόσμο στον οποίο ζούμε.

Μέχρι το 2100 αναμένεται η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα ανέβει από 1,8 μέχρι και 6 βαθμούς Κελσίου ανάλογα με τα διάφορα επιστημονικά σενάρια και τις πολιτικές που θα ακολουθηθούν σε διεθνές επίπεδο. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής:

1. θα διαφοροποιήσουν σημαντικά τα παγκόσμια αποθέματα νερού, οδηγώντας δισεκατομμύρια ανθρώπους σε λειψυδρία

2. θα υπάρξει υποβάθμιση και κατάρρευση οικοσυστημάτων λόγο της ερημοποίησης, του αυξημένου κινδύνου για πυρκαγιά και της κατάρρευσης της βιοποικιλότητας

3. ο διατροφικός παγκόσμιος χάρτης θα διαφοροποιηθεί σημαντικά οδηγώντας πολλούς ανθρώπους στη πεινά

4. η ακτογραμμή πολλών χωρών θα περιοριστεί με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, θα υποβαθμιστούν τα παραποτάμια δέλτα, πολλά γλυκά νερά θα γίνουν υφάλμυρα

5. η αυξημένη θερμοκρασία θα προκαλέσει αύξηση των αιφνίδιων θανάτων ιδίως κατά τους θερινούς μήνες όπου τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα γίνουν ο κανόνας και όχι η εξαίρεση

6. οι ασθένειες που πλήττουν τους πληθυσμούς στον 3ο κόσμο θα εξαπλωθούν

Αν η παραπάνω αναφορά μοιάζει να είναι βγαλμένη από βιβλία θρησκευτικού περιεχομένου που περιγράφουν την συντέλεια του κόσμου καλά κάνετε και ανησυχείτε! Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να πιέσουμε ώστε γρήγορα και αποφασιστικά να παρθούν μέτρα για άμβλυνση των συνεπειών. Η Ελληνική η Ευρωπαϊκή αλλά και γη παγκόσμια οικονομία οφείλει να εργαστεί σε δύο κατευθύνσεις. Α) των ενεργειών για την περαιτέρω επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής με στροφή της οικονομίας σε οικονομία χαμηλού άνθρακα και Β) με την θωράκιση της οικονομίας και των υποδομών για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες τις κλιματικής αλλαγής. Δυστυχώς η ελληνική κυβέρνηση και στα δύο αυτά μέτωπα είναι ουραγός στην ΕΕ, η προεκλογική δέσμευση για «πράσινη ανάπτυξη» έγινε το πιο σύντομο περιβαλλοντικό ανέκδοτο στους κύκλους των περιβαλλοντολόγων όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη την ΕΕ.

Επειδή πολλοί από αυτούς που ορίζουν την τύχη των πραγμάτων σήμερα δεν καταλαβαίνουν τους όρους βιοποικιλότητα, ανθρώπινη υγεία, κατάρρευση οικοσυστημάτων για προφανείς λόγους να τους το εξηγήσουμε και αλλιώς... Το ετήσιο κόστος της κλιματικής αλλαγής για τις ανεπτυγμένες χώρες θα φτάσει στο 1% - 4% του ΑΕΠ τους και στις αναπτυσσόμενες στο 5% - 10% του ΑΕΠ τους. Αν δε υπολογιστεί και το κόστος από “πολιτική αστάθεια” ή “κοινωνική αναταραχή” το κόστος εκτοξεύεται στο 5% - 20%. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ το κόστος του τυφώνα Κατρίνα που χτύπησε την Νέα Ορλεάνη το 2005 το κόστος ήταν 1% του ΑΕΠ των ΗΠΑ. Οι οικονομικές εκτιμήσεις που αναφέρονται παραπάνω δεν περιλαμβάνουν το κόστος από τις αργές και σταθερές διαδικασίες υποβάθμισης του περιβάλλοντος όπως της αποδάσωση ή της ερημοποίησης περιοχών αλλά μόνο στην αποτίμηση ζημιών από έκτακτα καιρικά φαινόμενα.

Η οικονομική κρίση που σήμερα βιώνουμε στην χώρα μας, μας διδάσκει επαρκώς τι σημαίνει άδικη κατανομή και των βαρών και ποιος θα κληθεί να πληρώσει αυτή την υποχώρηση του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια εξ αιτίας της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Όποιος νομίζει ότι θα πληρώσει αυτός που έκανε τη ζημιά ας το σκεφτεί ξανά και ας δράσει τώρα...

follow on twitter: @CZachariadis

-Ο κ. Κώστας Ζαχαριάδης είναι μέλος της γραμματείας του τμήματος οικολογίας του ΣΥΝ