Γράφει ο
Νίκος Τζανέτος

Τον τελευταίο καιρό έχει αναπτυχθεί μια πολιτική και δημοσιογραφική παραφιλολογία γύρω από την ανάγκη συμμετοχής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην περαιτέρω χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος δημοσιονομικής σύγκλησης, του οποίου οι περαιτέρω, βασικές  προδιαγραφές αναφέρονται στο κείμενο της  δήλωσης της Συνόδου για το ευρώ της 12 ης Ιουλίου 2015 στις Βρυξέλλες. Με την δήλωση αυτή η ελληνική κυβέρνηση, μετά την περιπέτεια της, εν τέλει, αποτυχημένης διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς της ευρωζώνης,   αποδέχθηκε την εκ νέου οικοδόμηση σχέσης εμπιστοσύνης μαζί τους με σκοπό την επίτευξη ενός νέου προγράμματος χρηματοδότησης, αυτή την φορά από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθεροποίησης (ΕΜΣ). Αίσθηση προκαλεί στο κείμενο της συγκεκριμένης δήλωσης η φράση: ‘’έχει βασική σημασία η ανάληψη ιδίας ευθύνης από τις ελληνικές αρχές, τις δε δεσμεύσεις πολιτικής πρέπει να ακολουθήσει η επιτυχής υλοποίησή τους‘’. Η φράση αυτή θα μπορούσε να πει κάποιος, που διαθέτει ιστορική γνώση της ελληνικής πολιτικής, ότι υποδηλώνει βαθιά γνώση του χαρακτήρα του ελληνικού πολιτεύεσθαι, δηλαδή την πάγια, αγεφύρωτη απόσταση μεταξύ λόγων και έργων, πρακτική στην οποία διέπρεψε με εξαιρετική επίδοση η παρούσα κυβέρνηση. Ας ξαναγυρίσουμε όμως στο θέμα της συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης. Στην παραπάνω δήλωση προβλέπεται η εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης ως κράτους μέλους της ζώνης του ευρώ, υποβολή αιτήματος, απευθυνόμενου στο ΔΝΤ, με το οποίο θα ζητείται η συμμετοχή του στην χρηματοπιστωτική συνδρομή από τον ΕΜΣ.

Ειδικότερα, προβλέπεται ρητά ότι: ‘’Επομένως, η Ελλάδα θα ζητήσει τη συνέχιση της στήριξης του ΔΝΤ (παρακολούθηση και χρηματοδότηση) από τον Μάρτιο του 2016. Με την αίτηση αυτή που έχει ήδη αποστείλει η ελληνική κυβέρνηση δια του κυρίου Τσακαλώτου ως υπουργού οικονομικών, απευθυνόμενος στην γενική διευθύντρια του ΔΝΤ  Κριστίν Λαγκάρντ,  η Χώρα αιτείται από το ταμείο  μια νέα δανειακή διευκόλυνση στο πλαίσιο ενός επικείμενου προγράμματος χρηματοδότησης από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης. Προϋπόθεση βέβαια για την επίτευξη και λειτουργία ενός τέτοιου προγράμματος, βάσει πάντα της δηλώσεως της 12^ης Ιουλίου, είναι η λήψη και εφαρμογή των λεγόμενων προαπαιτούμενων μέτρων μέρος των οποίων είναι και τα άμεσα μέτρα για την βελτίωση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συνταξιοδοτικού συστήματος ως μέρος συνολικού προγράμματος μεταρρύθμισης των συντάξεων. Να σημειωθεί ότι τα εν λόγω προαπαιτούμενα μέτρα αποτελούν προϋπόθεση της έναρξης διαπραγμάτευσης για την τελική συμφωνία του προγράμματος χρηματοδότησης από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό σταθερότητας. Με λίγα λόγια, μόνο οι προδιαγραφές της μελλοντικής χρηματοδότησης της Χώρας έχουν  συμφωνηθεί με τους θεσμούς. Από εκεί και πέρα, για να υπάρχει προοπτική να επιτευχθεί η χρηματοδότηση αυτή θα πρέπει να εξασφαλισθεί η συμμετοχή στο σχετικό χρηματοδοτικό σχήμα του ΔΝΤ σύμφωνα άλλωστε και με το σχετικό αίτημα που υπέβαλε η ελληνική κυβέρνηση στο ΔΝΤ. Εξάλλου, στον ιδρυτικό του ευρωπαϊκού μηχανισμού χρηματοοικονομικής σταθεροποίησης Κανονισμό του Συμβουλίου της ΕΕ (Κανονισμός 407/2010) προβλέπεται ότι η ενεργοποίηση του ενωσιακού μηχανισμού σταθεροποίησης για την διασφάλιση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα γίνεται στο πλαίσιο κοινής στήριξης ΕΕ και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Συνεπώς, η συμμετοχή του ΔΝΤ στο χρηματοδοτικό σχήμα του μελλοντικού ελληνικού προγράμματος χρηματοδοτικής ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθεροποίησης προκύπτει  απευθείας από τις συμφωνίες που έχει αποδεχθεί η παρούσα κυβέρνηση, καθώς  και από το ίδιο το κείμενο του ενωσιακού κανονισμού που θέσπισε τον μηχανισμό αυτόν. H ίδια δε η συμμετοχή του ΔΝΤ στον μοναδικό οργανωμένο ευρωπαϊκό μηχανισμό χρηματοδοτικής στήριξης των κρατών μελών της ευρωζώνης έχει εγείρει από ορισμένους νομικούς και πολιτικούς κύκλους έναν προβληματισμό που σε ορισμένες περιπτώσεις έχει εξελιχθεί σε επικρίσεις για τον χαρακτήρα του μηχανισμού αυτού.

Είναι αλήθεια λοιπόν ότι με δεδομένο το προαναφερόμενο θεσμικό πλαίσιο, κάθε συζήτηση για αποχώρηση του ΔΝΤ από την περαιτέρω χρηματοδότηση της Χώρας από την μοναδική για χώρα της ευρωζώνης πηγή χρηματοδότησης του ΕΣΜ, αφικνείται από σενάρια χρηματοδότησης  εκτός ευρωζώνης και εδράζεται σε σκέψεις ανατροπής του υφιστάμενου ενωσιακού χρηματοπιστωτικού νομικού πλαισίου. Στο συμπέρασμα αυτό πρέπει να ενταχθούν και οι κατά καιρούς δηλώσεις πολιτικών παραγόντων περί αποχώρησης του ΔΝΤ από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα της Ελλάδας. Τώρα, το γιατί προβλέφθηκε η καθοριστική συμμετοχή του ΔΝΤστον ιδρυτικό κανονισμό του ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθεροποίησης, που είναι το μοναδικό χρηματοδοτικό εργαλείο της ευρωζώνης, ίσως απαντάται εύκολα εάν ανατρέξει κανείς στην προοπτική των διαπραγματεύσεων για την διατλαντική εμπορική και επενδυτική εταιρική σχέση  Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Στον κόσμο που αλλάζει πολλές επιλογές θα εξηγηθούν όταν διαμορφωθούν οι τελικές ισορροπίες που θα καθορίσουν την νέα γεωπολιτική σκακιέρα και διεθνή οικονομική σκηνή.