Γράφει ο
Κώστας Δούκας

Μετά την θύελλα διαμαρτυριών για το βιβλίο του τρομοκράτη δολοφόνου Ξηρού στο Εθνικό Θέατρο και την αναδίπλωση του διευθυντού του Στάθη Λιβαθινού, νέα απαράδεκτα έκτροπα σημειώθηκαν το βράδυ της 30ής Ιανουαρίου στο θέατρο ΡΕΞ, όπου παιζόταν η προτελευταία παράσταση του Μπρεχτ «Γαλιλαίος», όταν λίγο πριν αρχίσει η παράσταση του έργου, εκπρόσωπος του θιάσου ζήτησε από το ακροατήριο να διαβασθεί ανακοίνωση του Εθνικού Θεάτρου για τους λόγους που κατέβηκε το έργο. Το κοινό άρχισε να διαμαρτύρεται έντονα, ζητώντας να διαβασθεί η ανακοίνωση μετά το τέλος της παράστασης.

Τότε μια μικρή μειοψηφία άρχισε να... αποδοκιμάζει τους θεατές, να επικαλείται τον μεγάλο θεατρικό συγγραφέα Ζάν Ζενέ, που μπορεί να ήταν παραβάτης του νόμου αλλά ουδέποτε τρομοκράτης, ενώ ακούστηκε η φράση «αν δεν θέλετε ν’ ακούσετε, να φύγετε, για ν’ αρχίσει το γαμ@@@νο το έργο». Τότε μία ηθοποιός του θιάσου είπε: «Σας παρακαλώ ακούστε το. Έτσι μας έχουν πει να κάνουμε, κι εμείς είμαστε εργαζόμενοι». Τελικά και παρά την αντίδραση του θεατρόφιλου κοινού, διαβάστηκε η ανακοίνωση υποχρεωτικά μέσα σε φωνασκίες, χωρίς κανείς ν’ ακούσει το περιεχόμενό της.

Υπενθυμίζουμε ότι το Εθνικό Θέατρο, όταν λεγόταν «Βασιλικόν», υπήρξε το επίκεντρο βιαίων ταραχών από 6-9 Νοεμβρίου του 1903 εξ αφορμής των «Ορεστειακών», με αποτέλεσμα τον θάνατο τριών και τον τραυματισμό άλλων 7 διαδηλωτών, όταν επιχειρήθηκε να ανεβαστεί η Ορέστεια του Αισχύλου σε «συντηρητική δημοτική» του Γεωργίου Σωτηριάδη. Η σύγκρουση, που συνετάραξε την κυβέρνηση του Δ. Ράλλη, προκλήθηκε από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Γεώργιο Μιστριώτη, υπέρμαχο της αρχαϊζουσας, ο οποίος ξεσήκωσε σε συλλαλητήριο τον αθηναϊκό λαό, με μπροστάρηδες τους φοιτητές. Πανικόβλητη η κυβέρνηση για την έκταση των επεισοδίων, κατέβασε στους δρόμους τον στρατό, που πυροβόλησε εναντίον των διαδηλωτών.

Φαίνεται λοιπόν ότι η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν διδάχθηκε τίποτα από τα «Ορεστειακά» ούτε από τις συνέπειες που θα μπορούσε να έχει η ιδεολογικοποίηση του βιβλίου ενός τρομοκράτη δολοφόνου.

ΤΑ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΑ»

Εσχάτως το Υπουργείο Παιδείας διένειμε στα Λύκεια όλης της χώρας μικρό και εύχρηστο βιβλίο, εξαιρετικής ποιότητος, εκτυπώσεως και βιβλιοδεσίας. Είναι «Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ» στην... δημοτική, χωρίς να υπάρξει η παραμικρή αντίδραση από την Εκκλησία της Ελλάδος.

Αυτή η... κολόνια της μεταφράσεως στην δημοτική των Ευαγγελίων, κρατάει πάνω από έναν αιώνα. Πρώτη απόπειρα έγινε το 1901, όταν ο Αλ. Πάλλης, το δεξί χέρι του Ψυχάρη, αρχίζει να δημοσιεύει τις μεταφράσεις στην δημοτική των Ευαγγελίων στην εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ. Ο κόσμος ξεσηκώθηκε με πρωτοστατούντα και πάλι τον καθηγητή Μιστριώτη, που έδινε πάντα την μάχη για την προάσπιση της αρχαίας ελληνικής παραδόσεως. Δέκα ημέρες κράτησαν οι αιματηρές ταραχές. Οι δυνάμεις καταστολής άφησαν πίσω τους κατ’ άλλους 8 και κατ’ άλλους 11 νεκρούς, καθώς και 70 τραυματίες. Η τότε κυβέρνηση Θεοτόκη υποχρεώθηκε σε παραίτηση, ενώ παύθηκε ο μητροπολίτης Προκόπιος, που είχε ταχθεί υπέρ της μεταγλωττίσεως των Ευαγγελίων. Κατά την διάρκεια συλλαλητηρίου στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, κάηκαν αντίτυπα των μεταφράσεων των Ευαγγελίων.

Σήμερα, ύστερα από 115 χρόνια, το φαινόμενο της μεταγλωττίσεως των Ευαγγελίων επαναλαμβάνεται χωρίς την παραμικρή αντίδραση από πουθενά.

Απορίας άξιον είναι από πού αντλεί το Υπουργείο Παιδείας αυτό το «εύλογο ενδιαφέρον» της διαδόσεως και της διανομής στα σχολεία της Καινής Διαθήκης, όταν ο πρωθυπουργός δηλώνει άθεος και αρνείται να ορκισθεί στο Ευαγγέλιο;

Κι ακόμη μία απορία: Γιατί δεν μεταφράσθηκε και ο τίτλος ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΑ σε... ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ;

Και ιδού ένα δείγμα της μεταφράσεως του Κατά Ιωάννη Ευαγγελίου (όχι του... Γιάννη). Ο μεταφραστής βάζει κιόλας και... υπότιτλο: Ο ΛΟΓΟΣ ΕΓΙΝΕ ΑΝΘΡΩΠΟΣ.

Το πρωτότυπο κείμενο του Ευαγγελίου:

<Εν αρχῆ ἦν ὁ Λόγος, καί ὁ Λόγος ἦν πρός τόν Θεόν, καί Θεός ἦν ὁ Λόγος. Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῆ πρός τόν Θεόν, πάντα δι᾽ αὐτοῦ ἐγένετο, καί χωρίς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδέ ἓν ὃ γέγονεν, ἐν αὐτῶ ζωή ἦν, καί ἡ ζωή ἦν τό φῶς τῶν ἀνθρώπων, καί τό φῶς ἐν τῆ σκοτία φαίνει, καί ἡ σκοτία οὒ αὐτῶ κατέλαβεν.>

Ποιος δεν καταλαβαίνει την «υπεραπλουστευμένη αυτή καθαρεύουσα; Έπρεπε να μεταφρασθεί; Ναι, λέει ο κ. Φίλης. Και διαβάστε την μετάφραση:

«Απ’ όλα πριν υπήρχε ο Λόγος κι ο Λόγος ήτανε με το Θεό, κι ήταν Θεός ο Λόγος. Απ’ την αρχή ήταν αυτός με το Θεό. Τα πάντα δι’ αυτού δημιουργήθηκαν κι απ’ όσα έγιναν τίποτα χωρίς αυτόν δεν έγινε. Αυτός ήτανε η ζωή, κι ήταν η ζωή αυτή το φώς για τους ανθρώπους. Το φως αυτό έλαμψε μέσα στον κόσμο το σκοτάδι, μα το σκοτάδι δεν το δέχθηκε».

Περιττό να λεχθεί βέβαια ότι η αρχή αυτή του Ευαγγελίου του Ιωάννου αποτελεί παραλλαγή αφορισμού του Ηρακλείτου, που έζησε, όπως και ο Ιωάννης, στην ίδια πόλη, την Έφεσο, αλλά... 500 χρόνια νωρίτερα («Υπερτάτη αρχή» Κ. Δούκας, εκδόσεις Γεωργιάδη).

Λεπτομέρεια: Το βιβλίο προσφέρεται... δωρεάν από το Σωματείο ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ. Στον χώρο του εκδότου εμφανίζεται η προσωνυμία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ. Το πού βρίσκονται οι πόροι για την εκτύπωση τόσων χιλιάδων αντιτύπων, αποτελεί μυστήριο.

Υπενθυμίζουμε ότι και επί εποχής του μακαριστού Χριστοδούλου είχε επιχειρηθεί η χρήση της δημοτικής μετάφρασης των Ευαγγελίων, αλλά και τότε η προσπάθεια απέτυχε, καθώς δεν αυξήθηκε ο αριθμός των εκκλησιαζομένων, και κρίθηκε πως τα παιδιά μας που μαθαίνουν τόσες ξένες γλώσσες, αδυνατούν δήθεν να κατανοήσουν την απλή καθαρεύουσα των Ευαγγελίων. Επίσης κρίθηκε ότι για την κατανόηση των ιερών κειμένων των Ευαγγελίων χρειάζεται όχι η δημοτική γλώσσα, αλλά η κατήχηση, που δεν γίνεται βέβαια στα σχολεία. Δεν χρειάζεται η μετάφραση μιάς γλώσσας 5000 ετών που βρίσκεται μέσα στο DNA των Ελλήνων.

Τί θα προσέφερε άραγε η μετάφραση του ψαλμού:

 <Τάς θύρας, τάς θύρας ἐν Σοφία πρόσχωμεν>

(Τις πόρτες, τις πόρτες μέσα στη Σοφία κλείστε). Αν δεν έχουν κατηχηθεί τα παιδιά ότι όταν ο αυτοκράτορας έμπαινε στον ναό της Αγίας Σοφίας με τις τεράστιες θύρες, αυτές έκλειναν, όχι μόνο διότι, κατά το βυζαντινό τελετουργικό, κανείς άλλος δεν μπορούσε να εισέλθει στον ναό μετά τον βασιλέα, αλλά και για λόγους ασφαλείας.

Ή πώς θα μεταφραζόταν στον Ακάθιστο Ύμνο, όπου η Θεοτόκος τιμάται ως <δάμαλις τόν μόσχον τεκούσα>; Μήπως « η αγελάδα που γέννησε το μοσχαράκι»; Μα θα φαινόταν έτσι ότι προσβάλλουμε και δεν τιμούμε την Παναγία.

Ή πώς θα αποδίδαμε στην δημοτική <τά σά ἐκ τῶν σῶν  Σοῖ προσφέρομεν κατά πάντα καί διά πάντα>;

Μήπως «δικά σου προσφέρομε σ᾽ εσένα πάντοτε και για όλα» όταν ο προσερχόμενος για την λήψη της Θείας Κοινωνίας δεν έχει κατηχηθεί για την σημασία της Μεταλήψεως; Η μετάφραση μας μάρανε;

Άλλος, προφανέστατα, είναι ο στόχος της μεταφράσεως της Καινής Διαθήκης, με εμμονή αιώνος και πλέον στον στόχο αυτόν, και όσοι έχουν τον στοιχειώδη νουν, ας το καταλάβουν.

doukasconstantinos@gmail.com