Γράφει ο
Νίκος Καλλιακμάνης

Σαν Κ.Φ. ορίζονται, σακοειδείς – οφιοειδείς διατάσεις των φλεβών, που συνοδεύονται από καταστροφή ή ανεπάρκεια των βαλβίδων του τοιχώματος των φλεβικών αγγείων, παλινδρόμηση αίματος.

Οι φλέβες είναι αγγεία του ανθρώπινου οργανισμού που έχουν σαν κύρια αποστολή την κίνηση αίματος φλεβικού (που δεν περιέχει οξυγόνο), αντίθετα της φυσικής βαρύτητας, διαθέτοντας σύστημα βαλβίδων στο τοίχωμά τους. Δηλαδή, οι φλέβες συμπεριφέρονται σαν αντλίες που εξασφαλίζουν την κίνηση του αίματος από τους περιφερικούς ιστούς προς την καρδιά.

Οι παραπάνω αλλοιώσεις και ειδικά η καταστροφή ή ανεπάρκεια των βαλβίδων του τοιχώματος των φλεβών, προκαλούν «φλεβική υπέρταση» με αποτέλεσμα οι προβληματικές φλέβες να μοιάζουν σαν «τσαμπιά από σταφύλι».

Άλλωστε η ετυμολογία του αγγλικού ορισμού των κιρσών (varicose) προέρχεται από τη λέξη grape like (σαν σταφύλι).

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ Κ.Φ.

1. Διευρυμένης, οφιοειδείς, επιπιλής Φλέβες στα κάτω άκρα.
2. Οι Κ.Φ. μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί αλλά μπορεί να συνοδεύονται από αίσθημα κόπωσης, νυγμώδη άλγη, τοπικές αιμορραγίες, τοπικούς πόνους.
3. Οίδημα τοπικό, υπέρχρωση επιδερμίδας, δημιουργία ελκών μπορεί να συνοδεύουν τους Κ.Φ. και οφείλεται σε φλεβική στάση – υπέρταση.

Τα βασικά αίτια που προκαλούν κιρσούς, είναι:
1. Κληρονομικότητα (90% πάσχοντες όταν οι δύο γονείς εμφανίζουν Κ.Φ.).
2. Συγγενή αίτια (έλλειψη βαλβίδων).
3. Επαγγέλματα στα οποία είναι απαραίτητη η ορθοστασία (πωλητές, γκαρσόνια).
4. Ορμονικοί λόγοι (οιστρογόνα, προγεστερόνη).
5. Το ύψος (Υψηλόσωμα άτομα) είναι πιο επιρρεπή σε Κ.Φ.
6. Η ηλικία (εμφάνιση Κ.Φ. βαδίζει ανάλογα με την ηλικία) 1 στους 2 μετά τα 50 χρόνια.
7. Καταστάσεις που αυξάνουν η φλεβική πίεση κάτω άκρων (κύηση – όγκοι πυέλου).
8. Αυξημένη θερμοκρασία στο περιβάλλον εργασίας.
9. Παχυσαρκία.
10.  Η καθιστική ζωή.
11.  Η εν τη βάθει φλεβική θρόμβωση.

Δευτεροπαθείς κιρσοί, προκύπτουν μετά:
- Θρομβοφλεβίτιδα που συνήθως προκαλεί βλάβη των βαλβίδων των φλεβών.
- Τραύμα
- Όταν υπάρχει παθολογική επικοινωνία μεταξύ φλεβικού και αρτηριακού σκέλους (αρτηριοφλεβώδη επικοινωνία).

Διάταση και κιρσώδεις σχηματισμοί φλεβών γίνονται σε διάφορα μέρη του σώματος (φλεβοκήλες κιρσοί οισοφάγου – αιμορροΐδες).

Οπωσδήποτε όμως οι Κ.Φ. είναι οι πιο συχνοί και εμφανίζονται λόγω της φυσικής βαρύτητας στα κάτω άκρα και κυρίως σε μεγάλης έκτασης και μήκους φλέβες, όπως είναι η σαφηνής φλέβα.

Η αύξηση της φλεβικής πίεσης που κατά την άσκηση και το περπάτημα φτάνει στα 300mmHg και πάνω και ασκείται στο τοίχωμα των φλεβών κάτω άκρων, σε κάθε ανεπάρκεια φλεβική, προκαλεί, φλεβική «υπέρταση» με άμεσα επακόλουθα λίμναση αίματος τοπικά, διεύρυνση φλεβικών τοιχωμάτων σο σημείο την φλέβας.
Όταν παραταθεί αυτή η φλεβική στάση – φλεβική υπέρταση, οι παρακείμενοι ιστοί και το υπερκείμενο δέρμα εμφανίζουν βλάβες όπως, ίνωση, χρόνιο οίδημα, υπέρχρωση δέρματος, ατροφία τοπικά.

ΚΥΡΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΙΡΣΩΝ

1. Δυσμορφία αισθητική (ατροφία δέρματος – δερματίτιδα εκ στάσεως).
2. Αίσθημα βάρους, κνησμό, νυγμώδη άλγη στα πόδια.
3. Αλλαγή και υπέρχρωση του δέρματος στην πάσχουσα περιοχή.
4. Κράμπες στα κάτω άκρα.
5. Η θρομβοφλεβίτιδα μέσα σε σχηματισμό φλεβικού κιρσού είναι σπάνια. Εμφανίζει, όταν συμβεί μικράς έντασης ή οξύ εντοπισμένο πόνο και ψηλαφητή σκληρότητα στο σημείο της βλάβης. Συνήθως η εξέλιξη είναι καλή, υπάρχει βέβαια μία μικρή πιθανότητα εμβολής στους πνεύμονες και γενικά υποχωρεί σε 2 -3 εβδομάδες.

Σπάνια, η φλεβίτιδα επεκτείνεται προς την μείζονα σαφηνή φλέβα.

Σε άτομα μεγάλης ηλικίας οι επιφανειακοί κιρσοί μπορεί να αιμορραγήσουν, ακόμη και με μικρό τραυματισμό. Η ποσότητα του αίματος που χάνεται, μπορεί να είναι σημαντικά μεγάλη και αυτό γιατί η πίεση του αίματος στην κιρσώδη περιοχή είναι πολύ υψηλή.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΘΡΟΜΒΟΦΛΕΒΙΤΙΔΑΣ ΕΙΝΑΙ : → Η ΚΥΗΣΗ → ΤΟΠΙΚΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΙ → ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ ΚΑΘΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΑΣΗΣ.

Πως θα προλάβουμε την ανάπτυξη και εμφάνιση φλεβίτιδας (φλεγμονή της φλέβας);

1. ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ – ΓΕΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ.

2. ΑΝ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΑΣΧΟΛΕΙΤΑΙ ΣΕ ΚΑΘΙΣΤΙΚΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ, ΑΣΚΗΣΗ ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΥΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΤΗΣ ΚΝΗΜΗΣ (ΕΓΕΡΣΗ – ΣΥΧΝΑ ΒΗΜΑΤΑ – ΣΥΧΝΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΠΟΥ ΝΑ ΣΥΝΟΔΕΥΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΚΙΝΗΣΗ ΠΕΡΙΠΟΥ ΚΑΘΕ 1-2 ΩΡΕΣ).

3. ΧΡΗΣΗ ΚΑΛΤΣΩΝ ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΝΗΜΗ ΜΕΧΡΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΓΟΝΑΤΟ, ΕΙΔΙΚΑ ΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΚΟΜΜΩΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ – ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΚΟΙΝΟΥ (γκαρσόνια – πωλήτριες – πωλητές – χειρουργικές ειδικότητες).

4. ΡΥΘΜΙΣΗ ΣΩΜΑΤΙΚΟΥ ΒΑΡΟΥΣ (Η παχυσαρκία προδιαθέτει σε Κ.Φ.).

5. ΜΕ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΓΙΑΤΡΟ.

Ο γιατρός κατά την εξέταση του ασθενούς και αφού πάρει λεπτομερώς το κληρονομικό και ατομικό αναμνηστικό του ασθενούς με πιθανή θρομβοφλεβίτιδα – κιρσούς φλεβών, πρέπει προσεκτικά να ξεχωρίσει και να αξιολογήσει τα συμπτώματα του αρρώστου και τούτο διότι αν υπάρχει περιφερική αγγειακή νόσος που έχει σαν βάση αρτηριοσκλήρυνση (διαλείπουσα χωλότητα – διαταραχές αισθητικότητας – «πάγωμα των ποδιών») αυτή θα αποτελέσει απόλυτη αντένδειξη για την χειρουργική αποκατάσταση των κιρσών.