Η Βαλκανική εκστρατεία του Χίτλερ και οι δραματικές της συνέπειεςΓράφει ο
Γιώργος Χαροκόπος
«… Γνωρίζουμε ότι νικηφόρες μάχες μπορεί να οδηγήσουν σε ήττα και ότι ήττες μπορεί να προλειάνουν το έδαφος για την τελική νίκη…»
HANS SPEIDEL – Γερμανός στρατηγός (Από τις «Αποφασιστικές μάχες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου»).
Στις 5.15΄ το πρωί στις 6 Απριλίου 1941 οι πάνοπλες και αήττητες από την αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1-9-1939), Γερμανικές ένοπλες δυνάμεις – η τελειότερη πολεμική μηχανή που είχε γνωρίσει ποτέ ο κόσμος, από την εποχή των σιδηρόφρακτων Ρωμαϊκών λεγεώνων- εξαπέλυσαν μια τρομερή, χωρίς οίκτο και έλεος, επίθεση κατά της Ελλάδος και της Γιουγκοσλαβίας. Είκοσι επτά μεραρχίες εξοπλισμένες με τα τελειότερα όπλα της εποχής, υποστηριζόμενες από χίλια αεροπλάνα, από τα οποία 450 ήσαν κάθετης εφόρμησης (τα τρομερά Στούκας) λάμβαναν μέρος στην εκστρατεία αυτή. Από τις 27 Μεραρχίες, οι 7 ήσαν θωρακισμένες – Το 1/3 των θωρακισμένων μεραρχιών που διέθετε τότε η ναζιστική Γερμανία…
Η επίθεση κατά της Ελλάδας είχεν αποφασισθεί από τον Χίτλερ το Δεκέμβριο του 1940, ύστερα από τις συνεχείς ήττες του Μουσολίνι στην Αλβανία και της ανατροπής των σχεδίων των δύο Διδακτόρων, που πρόβλεπαν το κλείσιμο της διώρυγας του Σουέζ μέχρι τα Χριστούγεννα του 1940. Η επίθεση κατά της Γιουγκοσλαβίας αποφασίστηκε μόλος 10 ημέρες προηγουμένως, γιατί στις 27 Μαρτίου 1941 είχε αποσκιρτήσει από τον Άξονα Βερολίνου-Ρώμης, στον οποίο είχε προσχωρήσει στις 25 του ίδιου μήνα. Μετά δύο μόνο ημέρες δηλαδή.
Ο Dr Karl Gundelach (Καρλ Γκούντελαχ), αντ/ρχης της Γερμανικής αεροπορίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο βιβλίο «Αποφασιστικές μάχες του Πολέμου – η Γερμανική άποψη» γράφει για την «Μαρίτα» την κωδική ονομασία της επίθεσης κατά της Ελλάδος:
«… Είχε καθορισθεί αρχικά για τον Μάρτιο 1941. Όμως η έναρξή της αναβλήθηκε. Τελικά οι χερσαίες δυνάμεις δεν κατέστη δυνατό να κινηθούν μέχρι τις 6 Απριλίου και η διάταξή τους παρέστη ανάγκη να γίνει βεβιασμένα με αυτοσχεδιασμό. Τα εμπόδια οφείλονταν στην έλλειψη χρόνου λόγω της επικείμενης εκστρατείας κατά της Ρωσίας, τα σχέδια της οποίας είχαν λάβει στο μεταξύ τελική μορφή. Παρά ταύτα, η αρχική ημερομηνία 15 Μαΐου που είχε καθορισθεί για την εκστρατεία αυτή, παρέστη ανάγκη να εγκαταλειφθεί και μια νέα ημερομηνία ορίσθηκε για τέσσερις εβδομάδες αργότερα…».
Όπως είναι γνωστό η αναβολή αυτή υπήρξε μοιραία για την Χιτλερική Γερμανία, όπως υποστήριξαν μεταπολεμικά ορισμένοι πολιτικοί, στρατιωτικοί και ιστορικοί συγγραφείς. Υπάρχουν, όμως, και άλλοι που δεν παραδέχονται την άποψη αυτή.
Η πρώτη νύξη Η πρώτη αναφορά στο θέμα αυτό είχε γίνει κατά τον πόλεμο, από τον πρώτο Λόρδο του Αγγλικού Ναυαρχείου Χάρολντ Αλεξάντερ. Σε συγκέντρωση στο Λονδίνο τέλη Οκτωβρίου 1941 για τον εορτασμό της πρώτης επετείου του Ελληνικού ΟΧΙ, είπε τα εξής: «… Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η Ελλάδα ανέτρεψε ολοσχερώς τα Γερμανική σχέδια με την αναβολή της εκστρατείας κατά της Ρωσίας για πέντε ολόκληρες εβδομάδες. Διερωτώμαι ποια θα ήταν σήμερα, αν δεν είχε γίνει αυτή η αναβολή, η θέση των Ρώσων συμμάχων μας…».
Στις 6 Νοεμβρίου του 1941 η εγκυρότερη εφημερίδα της μεγάλης τότε Βρετανικής Αυτοκρατορίας, οι «TIMES» του Λονδίνου, έγραψαν:
«Εκατοντάδες Γερμανοί χάθηκαν και πρόκειται να χαθούν στα Ρωσικά χιόνια γιατί, σε μια γωνία της Ευρώπης, ένας Βασιλιάς και ένας Λαός είπαν ότι οτιδήποτε και νε συμβεί δε θα υποκύψουν».
Ο σιβηρικός χειμώνας, που είχε ενσκήψει, ενώ τα προκεχωρημένα Γερμανικά τμήματα πεζικού και θωρακισμένων μονάδων ήσαν 32 χιλιόμετρα ενόψει του Κρεμλίνου και είχε αρχίσει η εκκένωση της Μόσχας, καθήλωσε εκεί τις Γερμανικές δυνάμεις. Οι στρατιώτες και αξιωματικοί φορούσαν ακόμη της θερινές τους στολές και χιλιάδες απ’ αυτούς χάθηκαν στις χιονοστιβάδες.
Τα τανκς κόλλησαν στις λάσπες και πάγωσαν από τον παγετό οι μηχανές των. Οι Ρώσοι, συνηθισμένοι στους σιβηρικούς χειμώνες, ανασυντάχθηκαν, μετέφεραν ενισχύσεις και με σύμμαχο τον «στρατηγό Χειμώνα» απώθησαν τις εχθρικές δυνάμεις προξενώντας τους βαριές απώλειες. Η Μόσχα είχε σωθεί, με την ανατροπή των σχεδίων και χρονοδιαγραμμάτων, του στρατηγείου του Φύρερ, λόγω της εκστρατείας του στα Βαλκάνια.
Οι αντίθετες απόψεις Όμως δεν άργησαν να εμφανισθούν και οι αντίθετες απόψεις. Άλλοι ιστορικοί υποστήριξαν ότι η Βαλκανική Εκστρατεία του Χίτλερ δεν ήταν εκείνη που προκάλεσε την καθυστέρηση της επιχείρησης «Μπαρμπαρόσσα», όπως ήταν η κωδική ονομασία της επίθεσης κατά της Ρωσίας. Επειδή – όπως ισχυρίζονται – ήταν αδύνατο να εξαποληθεί ενωρίτερα γιατί το έδαφος και την Πολωνία και στα σύνορα Ρωσίας προς την πρώτη ήταν ακόμη λασπώδες και η στάθμη των νερών στους ποταμούς ήταν ακόμη υψηλά από τις βροχοπτώσεις. Έτσι ήταν δύσκολη η διάβαση των ποταμών και η κίνηση στο λασπώδες έδαφος του Γερμανικού πεζικού, των μηχανικών μεραρχιών και των τανκς. Η άποψη αυτή υποστηρίχθηκε από τον στρατιωτικό κριτικό των «New York Times» Χάνσομ Μπάλτουϊν – Baldwing, στο βιβλίο του «Battles won and lost – Μάχες που κερδήθηκαν και μάχες που χάθηκαν».
Άλλοι ιστορικοί παραδέχονται ότι πράγματι η εκστρατεία του Χίτλερ στα Βαλκάνια καθυστέρησε την επίθεση κατά της Ρωσίας. Όμως –υποστηρίζουν- αυτό δε συνέβη λόγω της ελληνικής αντίστασης, αλλά εξαιτίας της επανάστασης στην Γιουγκοσλαβία και την ανατροπή του φιλοαξονικού καθεστώτος της χώρας λίγες ημέρες πριν από την Γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδος από την Βουλγαρία. Με την άποψη αυτή συντάχθηκε αρχικά ο γνωστός Άγγλος συγγραφέας B.H. Liddel Hart, στο βιβλίο του «Η άλλη πλευρά του Λόφου», την οποία συνόψισε ως εξής:
«…Αλλά δεν ήταν η εισβολή στην Ελλάδα που προκάλεσε την αναβολή. Ο Χίτλερ είχε κάνει τους υπολογισμούς του όταν σχεδίασε την επίθεση κατά της Ελλάδος για το 1941 ως ένα προανάκρουσμα για την εισβολή του στη Ρωσία. Ο αποφασιστικός παράγοντας της αναβολής ήταν η απροσδόκητη επανάσταση στη Γιουγκοσλαβία που έλαβε χώρα στις 27 Μαρτίου 1941, όταν ο στρατηγός Σίμοβιτς και οι συνεργάτες του, ανέτρεψαν την Κυβέρνηση, η οποία μόλις είχε εμπλέξει τη χώρα σε Σύμφωνο με τον Άξονα. Ο Χίτλερ εξοργίστηκε τόσο πολύ ώστε αποφάσισε, αμέσως την ίδια ημέρα, να καταφέρει συντριπτικό πλήγμα κατά της Γιουγκοσλαβίας. Οι πρόσθετες χερσαίες και αεροπορικές δυνάμεις που χρειάζονταν για την εξαπόλυση πλήγματος τέτοιας έκτασης, δημιούργησαν μια εμπλοκή μεγαλύτερη από εκείνη, που δημιουργούσε η επίθεση μόνο κατά της Ελλάδος. Έτσι ο Χίτλερ υποχρεώθηκε να λάβει την πιο αποφασιστική και περισσότερο μοιραία απόφαση να αναβάλει την εκστρατεία κατά της Ρωσίας».
Παρατηρήσεις και ερωτήματα Κατ’ αρχήν έχουμε να παρατηρήσουμε ότι, προτού εκραγεί το πραξικόπημα του στρατηγού Σίμοβιτς, ο Χίτλερ είχε συγκεντρώσει στα Βουλγαρικά σύνορα με την Ελλάδα και τα νοτιοανατολικά με την Ελλάδα και την Γιουγκοσλαβία 18 μεραρχίες από τις 27 που χρειάστηκε τελικά. Οι μεραρχίες που απαιτούνταν για να κτυπηθούν ταυτόχρονα Ελλάδα και Γιουγκοσλαβία (στα βόρεια, καθώς και στα ανατολικά της με την Βουλγαρία και την Ελλάδα), υπήρχαν ετοιμοπόλεμες στην Αυστρία και την Ουγγαρία. Το Ανώτατο Γερμανικό στρατηγείο δεν χρειαζόταν πολύ χρόνο για να τις κινητοποιήσει. Η τεθωρακισμένη ομάδα μεραρχιών του στρατηγού Φον Κλάιστ είχε την έδρα της σε μικρή απόσταση από την Σόφια. Με ένα τεθωρακισμένο σώμα της που βρισκόταν στην Ρουμανία θα δρούσαν ταχύτατα για να καταλάβουν Νύσσα και Βελιγράδι, που θα το σφυροκοπούσαν ανηλεώς εκατοντάδες στούκας.
Οι τρομερές ναζιστικές αεροπορικές δυνάμεις δεν χρειάζονταν καμία αναδιάταξη για να καταστρέψουν την Γιουγκοσλαβική πρωτεύουσα και να συνεχίσουν την δράση τους σ’ όλο το Ελληνο-Γιουγκοσλαβικό μέτωπο. Για την συντονισμένη δράση κατά των δυο χωρών δε χρειάστηκε αναβολή μεγαλύτερη της μιας εβδομάδος, δεδομένου ότι για την έναρξη της εισβολής στην Ελλάδα είχε καθορισθεί αρχικά η 28η Μαρτίου. Δεν ήταν λοιπόν, μεγάλο το πρόβλημα, όπως το παρουσιάζει ο Λίντελ Χαρτ. Αλλά και αν πράγματι η Γιουγκοσλαβική εξέγερση προκάλεσε την αναβολή της εκστρατείας κατά της Ρωσίας, προκύπτει ένα ερώτημα: Ποιος ήταν, ή ποιοι ήσαν οι παράγοντες που προκάλεσαν το πραξικόπημα του Σίμοβιτς; Η απάντηση είναι αποστομωτική για τον Χαρτ. Ήσαν δύο:
«PRIMAVERA» - Ανοιξιάτικη επίθεση Η απομάκρυνση από 9-15 Μαρτίου 1941 της μεγάλης επίθεσης που είχε σχεδιάσει και εξαπέλυσε ο Μουσολίνι κατά του Ελληνικού μετώπου στην Αλβανία με τεράστιες απώλειες για τους Ιταλούς και περαιτέρω καταρράκωση του κύρους του Ντούτσε. Ο ίδιος είχε μεταβεί αεροπορικώς για να δώσει το σύνθημα της έναρξής της και να απολαύσει τον θρίαμβο που περίμενες από το παρατηρητήριο που παρακολουθούσε με τον αρχιστράτηγό του στρατηγό Καβαλέρο και κορυφαίους επιτελείς του φασιστικού καθεστώτος. Αν οι Γιουγκοσλάβοι δεν αμφιταλαντεύονταν και είχαν εγκαίρως προσχωρήσει στην Ελληνο-Βρετανική Συμμαχία και –όπως είχε σχεδιάσει ο Τσώρτσιλ- εφαρμοζόταν στην πράξη το σχέδιό του, η κατάσταση στα Βαλκάνια θα δυσκολευόταν πολύ για τους Γερμανούς. Το σχέδιο αυτό, πρόβλεπε συμμαχία Τουρκίας-Ελλάδος-Γιουγκοσλαβίας (συνδέονταν άλλωστε οι τρεις αυτές χώρες με το Βαλκανικό Σύμφωνο, του Φεβρουαρίου 1934 και επιπρόσθετα η Τουρκία είχε υπογράψει από το 1939 Συμμαχία με τους Αγγλο-Γάλλους), αστραπιαία εισβολή της Γιουγκοσλαβίας στη Αλβανία, κύκλωση, αιχμαλωσία και ρίξιμο στη θάλασσα των Ιταλών.
Ο δεύτερος παράγοντας για την Γιουγκοσλαβική εξέγερση ήταν η έναρξη άφιξης στην Ελλάδα, αρχές Μαρτίου 1941 του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος, η οποία ολοκληρώθηκε στις 27 Μαρτίου και ανήλθε συνολικά σε 58.045 άνδρες (Άγγλοι 24.200, Αυστραλοί 17.125, Νεοζηλανδοί 16.720). Μικρή δύναμη. Την αποτελούσαν όμως γενναίοι και εμπειροπόλεμοι πολεμιστές με αρχηγό τον στρατηγό Μαίηντλαντ Ουίλσον, αργότερα αρχιστράτηγο της Μ. Ανατολής. Χωρίς τους ανωτέρω δύο παράγοντες και κυρίως τον πρώτο από τον οποίο εξαρτήθηκε και ο δεύτερος, η Γιουγκοσλαβία που προσεχώρησε στον Άξονα στις 25 Μαρτίου 1941 δεν επρόκειτο ποτέ να επαναστατήσει μετά 2 ημέρες και να αποσπασθεί από τους δικτάτορες. Κατά συνέπεια η άποψη του Λίντελ Χαρτ είναι μονομερής. Εξάλλου, στην «Διαθήκη του Χίτλερ – The last days of Hitler», που συνέγραψε ο ίδιος , αργότερα ο Φύρερ ομολογεί ότι η περιπέτεια του Μουσολίνι στην Αλβανία υπήρξε η αιτία της αποτυχία του στη Ρωσία…
Η συμβολή της Γιουγκοσλαβίας – Τουρκίας Η μόνη συμβολή των δύο χωρών ήταν το ότι έχουν προκαλέσει σύγχυση στα σχέδια άμυνας των Συμμάχων Ελλήνων και Βρετανών. Η Τουρκία όχι μόνο απέρριψε το σχέδιο του Τσώρτσιλ, αλλά και διευκόλυνε τους Ναζί να κτυπήσουν πισώπλατα την Ελλάδα από την Βουλγαρία. Ενώ ο Ίντεν και ο Αρχηγός του Βρετανικού Αυτοκρατορικού Επιτελείου στρατηγός Σερ Τζων Ντίλ βρισκόταν καθ’ οδόν προς την Άγκυρα, το δεύτερο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου 1941, η Τουρκία προέβη σε μια άνευ προηγούμενη διπλωματική ενέργεια.
Σύμφωνα με τις οδηγίες που είχαν δοθεί από το Λονδίνο στον Άγγλο Πρεσβευτή στην Άγκυρα, ο τελευταίος είχε ζητήσει από την Τουρκία να συμμαχήσει με Ελλάδα και Γιουγκοσλαβία με τις οποίες συνδεόταν και με το Βαλκανικό Σύμφωνο του 1934, που προέβλεπε κοινή δράση κατά κάθε Βαλκανικής Χώρας η οποία θα επιτίθετο ή θα διέθετε το έδαφός της σε εξωβαλκανική χώρα να επιτεθεί κατά μιας από τις συμβαλλόμενες χώρες. Στις τελευταίες ανήκε και η Ρουμανία. Όμως από τον Οκτώβριο του 1941 είχε προσχωρήσει στον Άξονα και συνεπώς το Σύμφωνο ήταν κάπως μετέωρο. Είπαν, λοιπόν, στην Τουρκία οι Άγγλοι: Δεν σε πιέζουμε να βοηθήσεις την Ελλάδα και να μπεις στον πόλεμο, αν δεν το επιθυμείς. Εκείνο που μπορείς να κάνεις, όμως, είναι να προειδοποιήσεις την Βουλγαρία ότι δε θα μείνεις αδιάφορη αν επιτρέψει στις Γερμανικές δυνάμεις να περάσουν από το έδαφός της και να εισβάλλουν στην Ελλάδα. Η Γιουγκοσλαβική στάση δεν είχε διευκρινιστεί ακόμη.
Όταν λοιπόν ο Άγγλος Υπουργός Εξωτερικών και η ακολουθία του έφθασαν με καθυστέρηση 5 ημερών στην Άγκυρα, βρέθηκαν προ άνευ προηγουμένου στην διπλωματική ιστορία γεγονότος, προσβλητικό* για τους Βρετανούς: Η Τουρκία στις 17/2/1941 είχε υπογράψει «Συνθήκη μη Επιθέσεως» με την Βουλγαρία. Ο Κρίστοφερ Μπάκλεη, γράφει, στο «Greece and Crete»:
«… Η καθυστέρηση ήταν πράγματι σοβαρή γιατί οι Γερμανικές δυνάμεις στην Ρουμανία αυξάνονταν σταθερά και ήταν πιθανό να εισέλθουν στην συνένοχη Βουλγαρία κάθε στιγμή. Και στις 17 Φεβρουαρίου 1941 η Τουρκία είχε υπογράψει «Συνθήκη μη επιθέσεως – a non aggression Pact» με την Βουλγαρία. Καθώς οι Γερμανοί γεφύρωναν τον Δούναβη και οι δυνάμεις των περίμεναν το σύνθημα να διαβούν τον ποταμό, η Συνθήκη δεν μπορούσε να έχει άλλη ερμηνεία: Η Τουρκία δεν θα θεωρούσε ως Casus Belii (αιτία πολέμου) την είσοδο των Γερμανικών στρατευμάτων στην Βουλγαρία, με σκοπό να εισβάλλουν στην Ελλάδα. Ο θρίαμβος αυτός της Γερμανικής διπλωματίας κατέστη δυνατός λόγω της παρουσίας ισχυρών Γερμανικών δυνάμεων στον Δούναβη. Ο Φον Πάπεν, Πρεσβευτής της Γερμανίας στην Κωνσταντινούπολη επέδειξε στους Τούρκους το σιδερένιο χέρι μέσα από το βελούδινο γάντι (the iron hand within the velvet glove). O κ. Ήντεν δεν είχε να επιδείξει παρά μόνο το γάντι…»
Αρνήθηκαν ακόμη και τα σμήνη των πολεμικών αεροπλάνων «ΧΑΡΙΚΑΙΗΝ» που τους πρόσφερε…
Αλλά, όπως γράφει και ο Ραιημόν Καρτιέ, ο γνωστός Γάλλος ιστορικός του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου «… Ο φόβος παγώνει τα πάντα!».
*Ο χαρακτηρισμός είναι του γράφοντος. Οι Βρετανοί πάντως, έκαναν ότι δεν αντελήφθησαν την «προσβολή»…
Οι Γιουγκοσλάβοι Και συνεχίζει ο Καρτιέ, αναφερόμενος στους Γιουγκοσλάβους «…Το πραξικόπημα του Σίμοβιτς έγινε χωρίς αιματοχυσία. Ο στρατός συνέλαβε στον ύπνο, τους κυριότερους θιασώτες της Συμμαχίας με τον Άξονα. Ο στρατηγός Σίμοβιτς, όμως, δεν είναι ο ισχυρός άνδρας που νόμιζαν όλοι. Οι επαναστάτες είναι διχασμένοι, αναμετρώντας τον κίνδυνο που έχουν να αντιμετωπίσουν. Ο ίδιος ο Σίμοβιτς πληροφορεί το Βερολίνο ότι το πραξικόπημά του δεν μεταβάλλει το φιλογερμανικό προσανατολισμό της χώρας του. Αλλοίμονο! Ο φόβος της Γερμανίας αποθαρρύνει τους πάντες!» Εκτός της Ελλάδος, φυσικά, γιατί προηγουμένως ο Καρτιέ εκφράζει το θαυμασμό του για την απόφαση της Ελλάδος να πολεμήσει και τον Χίτλερ «Ένας λαός 7 εκατομμυρίων – υπογραμμίζει- εναντίον μιας ολόκληρης Ηπείρου…»
Ο Χίτλερ, όμως, οργισμένος, είχε λάβει τις αποφάσεις του για την Γιουγκοσλαβία και οι διαβεβαιώσεις του Σίμοβιτς έπεσαν στο κενό. Το κατάλαβαν την τελευταία στιγμή οι Γιουγκοσλάβοι αλλά ήταν πλέον αργά. Και όταν αποφάσισαν να συνταχθούν με τους Συμμάχους, Έλληνες και Βρετανούς, και πάλι δε συμφώνησαν με τις υποδείξεις του Έλληνα αρχιστράτηγου Παπάγου να συγκεντρώσουν την άμυνά τους στα νοτιοανατολικά τους σύνορα με Ελλάδα και Βουλγαρία. Το αποτέλεσμα ήταν ότι δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν ούτε ένα 24ωρο τις δυνάμεις του στρατάρχου Φον Λιστ, που προέλασαν ακάθεκτες και πέρασαν «αβρόχοις ποσίν» τα στενά προς τη Φλώρινα.
Έτσι υπερφαλάγγισαν τα γενναίως αμυνόμενα οχυρά της γραμμής Μεταξά, κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα η δεξιά πτέρυγά των προέλασε ταχύτατα και κατέλαβε το Μέτσοβο, αποκόπτοντας έτσι την ένδοξη Ελληνική στρατιά της Αλβανίας, αποκλείοντας έτσι κάθε προσπάθεια μετακίνησης τμημάτων της νοτιότερα για σύνδεσή τους με τους Βρετανούς.
Οι τελευταίοι υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν από τις προκεχωρημένες γραμμές των στον Αλιάκμονα, αφού πολέμησαν με γενναιότητα. Από τη στιγμή εκείνη δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτε άλλα από ηρωικό αγώνα οπισθοφυλακών για να εκκενώσουν την Ελλάδα, σφυροκοπούμενοι από τις εκατοντάδες των αεροπλάνων της Λουφτβάφε. Η Ελλάδα φλεγόταν και το Βελιγράδι είχε ήδη μεταβληθεί σε καπνίζοντα ερείπια. Οι θωρακισμένες μεραρχίες του Φον Λιστ έφθασαν καταδιώκοντας τους Βρετανούς μέχρι την Καλαμάτα ενώ τον Ισθμό της Κορίνθου κατέλαβαν αιφνιδιαστικά Γερμανοί Αλεξιπτωτιστές. Την εύκολη σχετικά νίκη στην Ηπειρωτική Ελλάδα και στην Γιουγκοσλαβία χάρις στην Τουρκική προδοσία και την Γιουγκοσλαβική αναποφασιστικότητα επρόκειτο να πληρώσουν οι Γερμανοί στην Κρήτη.
Η «πύρρειος» νίκη Στην Κρήτη τελείωσε η Βαλκανική Εκστρατεία του Φύρερ, με την εμφάνιση νέου μυστικού όπλου του. Η πρώτη εισβολή από τον αέρα στα χρονικά των πολέμων, από μια επίλεκτη μεραρχία αλεξιπτωτιστών που υποστηρίχθηκε και από μια επίλεκτη, επίσης, αερομεταφερόμενη μεραρχία αλπινιστών κατέληξε σε «πύρρεια νίκη» των εισβολέων. Για πρώτη φορά από την αρχή του πολέμου, ανετράπησαν οι προθεσμίες που είχαν τεθεί για μια επιχείρηση του Ανώτατου Γερμανικού στρατηγείου. Η ολοκληρωτική κατάληψη της νήσου, με στρατιωτικό περίπατο 3 ημερών όπως είχε υπολογισθεί χρειάστηκε τον τριπλάσιο χρόνο. Δεν επιτεύχθηκε ο απώτερος και κύριος αντικειμενικός σκοπός που ήταν η εν συνεχεία κατάληψη της Κύπρου, η ενίσχυση της επανάστασης κατά των Βρετανών που είχεν εκραγεί στο Ιράκ και η κατάληψη των μεγαλύτερων αποθεμάτων πετρελαίου του κόσμου. Πλευροκόπηση της Ρωσίας από τα νότια ενώ επέκειτο η επίθεση εναντίον της από την Πολωνία και την βόρεια ανατολική Ευρώπη.
Οι δηλώσεις του αρχηγού των αλεξιπτωτιστών στρατηγού Κουρτ Στούντεντ, που έγιναν μετά τη λήξη του πολέμου, όταν συνελήφθη αιχμάλωτος είναι αποκαλυπτικές – βλέπε Greece and Crete, σελίδα 303. Είπε μεταξύ των άλλων:
«… Ο Φύρερ δυσαρεστήθηκε τα μέγιστα. Οι απώλειές μας στην Κρήτη υπήρξαν πολύ μεγάλες για την εποχή εκείνη. Ολόκληρη η εκστρατεία της Γαλλίας δεν μας είχε στοιχίσει περισσότερους νεκρούς από όσους μια μόνο μάχη κατά τον πόλεμο του 1870. Το ίδιο συνέβη στα Βαλκάνια με εξαίρεση την Κρήτη, όπου είχαμε 4.000 νεκρούς και αγνοούμενους από χρησιμοποιηθείσα δύναμη 20.000 ανδρών. Ο ισχυρισμός των Άγγλων ότι η σκληρή αντίστασή τους στην Κρήτη έσωσε την Μέση Ανατολή είναι απόλυτα αληθής».
Δεν αναφέρει όμως τις συνολικές απώλειες, που έφθασαν στις 6.000 και τα 220 περίπου αεροπλάνα και ανεμόπτερα που κατερρίφθησαν.
Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ Από τον 3ο τόμο της ιστορίας του, σελίδες 268-259:
«…Μέχρι τότε δεν ξέραμε πόσες μεραρχίες αλεξιπτωτιστών διέθετε η Γερμανία. Διέθεταν μόνο μία, την 7η μεραρχία αεραγημάτων. Πάνω από πέντε χιλιάδες από τους γενναίους άνδρες της σκοτώθηκαν και η όλη δομή και οργάνωσή της επλήγησαν ανεπανόρθωτα. Δεν κατορθώθηκε ποτέ η αναδιάρθρωσή της και δεν ξαναφάνηκε σε αποτελεσματικό σχηματισμό. Οι Νεοζηλανδοί και οι άλλες αυτοκρατορικές και οι Ελληνικές δυνάμεις που πολέμησαν στην συγκεχυμένη, απογοητευτική και μάταιη πάλη για την Κρήτη, μπορούν να αισθάνονται υπερηφάνεια γιατί έπαιξαν σημαντικό ρόλο σ’ ένα γεγονός που μας έφερε απροσδιόριστης έκτασης ανακούφιση σε μια αποφασιστική στιγμή. Η απώλεια των Γερμανών της αιχμής του δόρατος των πλέον αξιόμαχων ανδρών τους, απομάκρυνε το φοβερό όπλο των αλεξιπτωτιστών από όλα τα περαιτέρω γεγονότα στην Μέση Ανατολή…». Και όχι μόνο, μεγάλε «Πατέρα της νίκης…».
«The Lynch-pin – Περιοχή ζωτικής σημασίας» Ο Κρίστοφερ Μπάκλεη (Christopher Buckley) στο κεφάλαιο «H Σβάστικα πάνω από τα Βαλκάνια» του «GREECE AND CRETE» γράφει ότι η Μέση Ανατολή όταν ο Μουσολίνι επιτέθηκε κατά της Ελλάδας (με τη στρατιά του στρατάρχη Γκρατσιάνι να έχει εισχωρήσει εκατό χιλιόμετρα από την Λιβύη στην Αίγυπτο) ήταν «ζωτικής σημασίας» περιοχή για την Βρετανική Αυτοκρατορία. Αν πραγματοποιούνταν τότε τα σχέδια του Άξονα για κλείσιμο του Σουέζ μέχρι τα Χριστούγεννα του 1940 θα ήταν το ίδιο σαν να μην είχε καταληφθεί η ίδια η Αγγλία. Θα ήταν υποχρεωμένη να έλθει σε ειρηνευτικές συνομιλίες με τον Χίτλερ. Το ΟΧΙ, λοιπόν, της 25ης Οκτωβρίου 1940, που επανελήφθη στις 6 Απριλίου 1941 υπήρξε ο αστάθμητος παράγων – ο από μηχανής Θεός – που έσωσε τότε την κατάσταση και έδωσε την ευκαιρία και το χρόνο που χρειάζονταν οι Σύμμαχοι για να κερδίσουν τον πόλεμο.
Το αν η αναβολή έναρξης της επιχείρησης «Barbarossa – Μπαρμπαρόσσα» οφείλεται ή όχι στην Βαλκανική εκστρατεία του Χίτλερ ή στις βροχές στα ανατολικά σύνορα της Πολωνίας με την Ρωσία ή σε άλλους λόγους, που προβάλλονται από ξένους ιστορικούς, με σκοπό την υποβάθμιση της αποφασιστικής συμβολής της Ελλάδος στην Συμμαχική νίκη, δεν θα το εξετάσουμε εδώ. Τους έχουμε αποδείξει αβάσιμους στα δυο βιβλία μας «The Forgotten Debt» και «Αν η Ελλάδα δεν έλεγε ΟΧΙ το 1940». Από τα γεγονότα που εκθέσαμε στην παρούσα ιστορική αναφορά καταφαίνεται ότι στην Ελλάδα και στην Μέση Ανατολή κρίθηκε η έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η μάχη της Μόσχας που υπήρξε πράγματι μία από τις συγκλονιστικές και σημαντικές μάχες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν θα ήταν αποφασιστική και μοιραία για τον Άξονα αν η Μέση Ανατολή είχε χαθεί για τους Συμμάχους, πριν αρχίσει η εισβολή του Χίτλερ στη Ρωσία στις 22 Ιουνίου 1941…
Κρήτη Στητή κι ολόρθη υψώνεσαι στη μέση του πελάγους,
αιώνια κι ακατάλυτη η ράτσα σου η τρανή
απ’ τους παμπάλαιους καιρούς του Μίνωα, τους μεγάλους,
που στήσαν τον πολιτισμό στη γη σου την αγνή.
Κυρίαρχοι οι Μίνωες μετάφεραν τον κόσμο
με τα πλωτά κι ακίνητα καράβια τα πολλά
τις τέχνες και τα γράμματα, τον δίκταμο, τον δυόσμο
κι όλης της γης τα πλούσια κι αμέτρητα καλά.
Κνωσός, Φαιστός, Λισσός, Πατσός και τόσες άλλες πόλεις
με τα χρυσά, τα πλούσια παλάτια τ’ αργυρά
διαφέντευαν τους θησαυρούς της οικουμένης όλης
κι απ’ άκρη σ’ άκρη στο νησί βασίλευε η χαρά.
Στήναν χορούς Πυρρίχιους με γλέντια και τραγούδια
με αγώνες και συμπόσια και διάφορες γιορτές
και με στεφάνια κρίνινα κι ευωδιαστά λουλούδια
στεφάνωναν τους νικητές και ψάλλαν ικεσιές.
Στον Δία τον Κρητογενή και τον θεό τον Τάλω,
που ακούραστα σε φύλαγε νύκτα κι ολημερίς
τις πόλεις μας και τα χωριά και κάθε μέρος άλλο
μ’ άγρυπνο μάτι και χωρίς να σταματά, χωρίς.
Μα σε φθονήσανε πολύ και οι εχθροί και οι φίλοι
κι ήρθαν και σε ρημάξανε πολλοί κατακτητές.
μα οι άνδρες κι οι γυναίκες σου αν έμεναν και χίλιοι
με τις ψυχές τους πάλευαν και βγαίναν νικητές.
Όρη Λευκά και Βρύσινας, Δίκτη και Ψηλορείτης
έγιναν κάστρα απόρθητα και για την λευτεριά
μαζί το Κέδρος, η Σάμιτος και ο Κρυονερίτης
τις αλυσίδες σπάζανε που έφερνε η σκλαβιά!
Και τώρα ακόμη πρόσφατα σ΄ εθαύμασεν ο κόσμος
όταν φωτιά σου ρίξανε από τον ουρανό.
οι Ναζιστές οι διαλεχτοί πέσαν πάνω σου, όμως,
πύρρειο νίκη πέτυχαν με τίμημα τρανό!
Εκράτησες στην κατοχή σου ψηλά το λάβαρό σου
κι απ’ τα βουνά η λευτεριά ερχόταν τιμωρός
σ’ εκείνους που πατήσανε το ιερό έδαφός σου
και οι νεκροί τους κείτονταν, εδώ κι εκεί, σωρός!
Κι ήρθε ξανά η λευτεριά στο ματωμένο χώμα
της γης σου που το πότισαν τόσα γενναία παιδιά
που πέσανε κι η δόξα σου υψώθηκε ακόμα
πολύ ψηλά στου ελεύθερου του κόσμου την καρδιά.
Γι’ αυτό και πάλι καρτερώ κοντά σου να βρεθώ
και απ’ τα λημέρια τα παλιά πάνω στον Ψηλορείτη
τις σπάνιές σου ομορφιές όλες να τις θωρώ,
να τις θαυμάζω αθάνατη κι οχτρών φοβέρα Κρήτη!
-Ο κ. Γ. Χαροκόπος είναι Ιστορικός και Συγγραφέας