Αντιμέτωπη με την επιβολή προστίμων από Ευρωπαϊκά Δικαστήρια είναι η Ελλάδα.

Σύμφωνα με έγγραφα που διαβιβάστηκαν στη Βουλή από την κυβέρνηση στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου αρκετές είναι οι υποθέσεις για τις οποίες η Ελλάδα βρέθηκε ή βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή επιβολής προστίμων.

Συγκεκριμένα, σε 480 ελληνικές υποθέσεις έχουν εκδοθεί καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Αυτές κατά κύριο λόγο αφορούν στην εύλογη διάρκεια της πολιτικής, ποινικής και διοικητικής δίκης.

Ακόμη , η Ελλάδα για 12 παραβάσεις αρμοδιότητας διαφόρων υπουργείων, βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή επιβολής προστίμου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή δεν έχει εκτελέσει προηγούμενες αποφάσεις του.

Υπουργείο Εξωτερικών

Σύμφωνα με έγγραφο του υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Βενιζέλου «οι παραβάσεις που εκκρεμούν στο πλαίσιο του άρθρου 260 ΣΛΕΕ, το οποίο αφορά την απειλή επιβολής προστίμων λόγω μη εκτέλεσης προηγούμενης απόφασης του Δικαστηρίου της ΕΕ είναι 12 (σ.σ. παραβάσεις) αρμοδιότητας διαφόρων υπουργείων. Σε μια μόνο απόφαση (Ανεξέλεγκτες χωματερές- αρμοδιότητας του ΥΠΕΚΑ) έχει ασκηθεί προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την οποία επαπειλείται ημερήσια χρηματική ποινή και κατ΄ αποκοπήν πρόστιμο. Αυτήν τη χρονική στιγμή, πάντως, η Ελληνική Δημοκρατία δεν πληρώνει πρόστιμο για κάποια υπόθεση».

Όπως εξηγεί ο κ. Βενιζέλος, ο χειρισμός των υποθέσεων αυτών, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, γίνεται από το υπουργείο Εξωτερικών (Ειδική Νομική Υπηρεσία ΕΕ) σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία. Η εκπροσώπηση της Ελληνικής Δημοκρατίας στο Δικαστήριο της ΕΕ, εφόσον η υπόθεση φτάσει εκεί, είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Εξωτερικών δια της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας, Τμήματος Δικαίου Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο ρόλος του υπουργείου Εξωτερικών είναι ο συντονισμός των εμπλεκόμενων φορέων, η νομική τεκμηρίωση των επιχειρημάτων της Ελληνικής Δημοκρατίας αλλά και η παρακολούθηση της εφαρμογής των αποφάσεων του Δικαστηρίου της ΕΕ με στόχο την αποτροπή επιβολής χρηματικών κυρώσεων.

Όπως αναφέρει ο υπουργός Εξωτερικών σε 480 ελληνικές υποθέσεις έχουν εκδοθεί καταδικαστικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ, οι οποίες αφορούν ως επί το πλείστον τέσσερις μεγάλες κατηγορίες υποθέσεων α) εύλογη διάρκεια πολιτικής, ποινικής και διοικητικής δίκης και έλλειψη αποτελεσματικής προσφυγής (αφορούν περίπου τα 2/3 των υποθέσεων), β) υπερβολική και αυθαίρετη αστυνομική βία γ) συνθήκες κράτησης και χορήγηση ασύλου και δ) ελεύθερη σύσταση σωματείων και ενώσεων.

Υπουργείο Περιβάλλοντος

Από την πλευρά του, ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης διαβίβασε στη Βουλή έγγραφα των αρμοδίων υπηρεσιών του ΥΠΕΚΑ σύμφωνα με τα οποία στην παρούσα χρονική περίοδο, εκκρεμούν 6 υποθέσεις καταγγελιών για τις οποίες έχει εκδοθεί 1η καταδικαστική απόφαση του ΔΕΕ, ενώ για ορισμένες από αυτές επίκειται 2η προσφυγή στο ΔΕΕ για την επιβολή προστίμου.

Οι υποθέσεις συνοπτικά έχουν ως εξής:

1. Καταγγελία 2001/2773: απόβλητα ανεξέλεγκτες χωματερές στην Ελλάδα. Το θέμα της υπόθεσης αυτής είναι η ανεξέλεγκτη διάθεση στερεών αποβλήτων (ΧΑΔΑ). Υποχρέωση για διακοπή λειτουργίας και αποκατάσταση συνόλου ΧΑΔΑ.

2. Καταγγελία 2004/2030: Διαχείριση αστικών λυμάτων σε 24 οικισμούς. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2001, αφορά στη μη επαρκή κάλυψη σε δίκτυα και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων 24 οικισμών που έπρεπε να διαθέτουν δίκτυα αποχέτευσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων μέχρι το 2000.

3. Καταγγελία 1999/4336: Εγκατάσταση αποχετευτικού δικτύου- σύστημα επεξεργασίας αστικών λυμάτων στο Θριάσιο Πεδίο. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1999 αφορά τη μη επαρκή κάλυψη της περιοχής του Θριάσιου Πεδίου Δυτικής Αττικής (δήμοι Ελευσίνας, Μάνδρας-Ειδυλλίων, Ασπροπύργου) με αποχετευτικό δίκτυο και εγκατάσταση Επεξεργασίας Αστικών Λυμάτων.

4. Καταγγελία 2187/2003: Εθνικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2003 αφορά τον ελλιπή εθνικό σχεδιασμό διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων και έλλειψη υποδομών διάθεσής τους. Σε αυτήν εντάχθηκαν και επιμέρους καταγγελίες για την Αυλίδα και τον Ασωπό.

5. Καταγγελία 2010/2074, C-297/11: Κατάρτιση και αποστολή σχεδίων διαχείρισης εθνικών και διεθνών λεκανών απορροής ποταμών. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2010 αφορά στην καθυστέρηση κατάρτισης και αποστολής στην ΕΕ σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής επιφανειακών υδάτων κατά παράβαση οδηγίας.

6. Καταγγελία 2007/2384 Μέτρα προστασίας λίμνης Κορώνειας. Η υπόθεση που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2008 αφορά τη ρύπανση της λίμνης Κορώνειας με αποτέλεσμα την καταστροφή του οικοσυστήματος της λίμνης και παραβίαση οδηγιών για προστασία οικοσυστημάτων.

Στο έγγραφο γίνεται αναφορά και στην υπόθεση για τον ΧΑΔΑ του Κουρουπητού. Η Ελλάδα καταδικάστηκε και υποχρεώθηκε σε καταβολή προστίμου από το 2000 έως το 2001. Η υπόθεση έκλεισε τον Ιούλιο του 2001 και συνολικά καταβλήθηκαν 5 εκατομμύρια ευρώ.

Υπουργείο Υποδομών

Το υπουργείο Υποδομών αναφέρει τις εξής υποθέσεις:

1. Παράβαση 2008/2095 εφαρμογής οδηγιών της πρώτης δέσμης μέτρων για τους σιδηροδρόμους. Κινήθηκε διαδικασία επιβολής προστίμων και το υπουργείο τον περασμένο Μάιο έστειλε έγγραφο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το αναθεωρημένο σύστημα επιδόσεων όπως καταρτίστηκε από την ΟΣΕ ΑΕ και αναμένεται η απάντηση.

2. Παράβαση 2009/4602 σχετικά με το πλαίσιο παροχής οδικής βοήθειας στην Ελλάδα. Το υπουργείο προέβη σε νομοθετική ρύθμιση με την οποία αντιμετωπίζονται οι παραβάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαίου και ενημερώθηκε η ΕΕ.

3. Παράβαση 2012/2181 για τη μη κύρωση από την Ελλάδα της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας του 2006 για τη δημιουργία Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου μεταξύ των κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Η συμφωνία κυρώθηκε από τη Βουλή τον Νοέμβριο του 2013.

4. Παράβαση 2011/4083 που αφορά στο ν. 3669/2008 περί δημοσίων έργων και ειδικότερα το Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων. Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έγινε καταγγελία από εργοληπτικές επιχειρήσεις με ψηλό βαθμό πτυχίου, για την αδυναμία τους να συμμετέχουν σε έργα που απαιτείται μικρότερος βαθμός πτυχίου, μια και ο νόμος μέσα από τα μητρώα εργοληπτικών επιχειρήσεων έχει κατηγοριοποίηση. Η διαπίστωση η μη παραβίασης θα αποφασιστεί στο στάδιο της αιτιολογημένης γνώμης σε υψηλότερο επίπεδο, κατά το οποίο θα αξιολογηθούν και στατιστικά στοιχεία σε σχέση με τις ΜΜΕ.

5. Παράβαση 2012/2183 για μη ορθή εφαρμογή Οδηγίας για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών. Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Έργων τον Ιανουάριο του 2013 κοινοποίησε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την υπουργική απόφαση για την έγκριση των κατευθυντηρίων γραμμών για τη διαχείριση της ασφάλειας των οδικών υποδομών και αναμένεται από το υπουργείο αρχειοθέτηση της υπόθεσης.

6. Παράβαση2013/2029 για μη συμμόρφωση της Ελλάδας προς οδηγία για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων. Τον Οκτώβριο ψηφίστηκε νόμος στη Βουλή για τις Δημόσιες Υπεραστικές Μεταφορές Επιβατών και τη Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών. Σε εκκρεμότητα παραμένει η διαδικασία για την αναμόρφωση του νομικού πλαισίου φορέα διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων.

7. Παράβαση 2013/2154 για μη κύρωση κρατικής συμφωνίας για το λειτουργικό τμήμα του Εναέριου Χώρου Blumed Fab. Η συμφωνία κυρώθηκε από τη Βουλή τον Νοέμβριο.

8. Παράβαση 2011/2010 για ασυμβατότητα διατάξεων της διμερούς συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών μεταξύ Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας με το δίκαιο της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποστείλει προειδοποιητική επιστολή θεωρώντας ότι η εν λόγω συμφωνία ενδέχεται να παρεμποδίζει την ίση μεταχείριση των αεροπορικών εταιρειών της ΕΕ και ότι παρέχει τη βάση για την επιβολή τελών υπερπτήσης της Σιβηρίας, τα οποία ενδεχομένως είναι παράνομα με βάση τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες της ΕΕ. Οι ελληνικές Αρχές απέστειλαν απάντηση τον Μάιο του 2011 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Προτάθηκε στη ρωσική πλευρά τροποποίηση της Διμερούς Αεροπορικής Συμφωνίας κάτι που μέχρι στιγμής δεν έγινε αποδεκτό. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται.

9. Παράβαση 2013/2039 για τα αερολιμενικά τέλη του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. Τα ισχύοντα αερολιμενικά τέλη στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών επιβαρύνουν τους μη ελληνικούς προορισμούς 35% περισσότερο σε σχέση με τους εγχώριους. Ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών διαβίβασε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιπρόσθετα υποστηρικτικά στοιχεία και έκθεση του Διεθνούς Οίκου PriceWaterhouseCoopers για την ανάλυση του κόστους.

Υπουργείο Ανάπτυξης

Από τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου γίνεται γνωστό ότι υπήρξε μια καταδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων το 2009 λόγω μη ενσωμάτωσης οδηγίας για τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών. Η οδηγία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο το 2009.