Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

Η ασφάλεια των τροφίμων αποτελεί κυρίαρχη προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από την εποχή της ιδρύσεώς της. Καταρχήν, πρέπει να καταστεί σαφές ότι η Ένωση μεριμνά ώστε τα πάσης φύσεως ισχύοντα πρότυπα α) να μην υποβαθμίζουν με κανέναν τρόπο την ποιότητα των προϊόντων, β) να μην εκτοπίζουν τα παραδοσιακά τρόφιμα από την αγορά και γ) να ενθαρρύνουν και να στηρίζουν εμπράκτως την καινοτομία, η οποία είναι θεμελιώδης συνιστώσα για μια πιο αισθητή ανάπτυξη (Βασιλείου, 2014α και 2014β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018).

       Πιο συγκεκριμένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι επιφορτισμένη με τον ενδελεχή έλεγχο της εφαρμογής της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας όσον αφορά τα τρόφιμα α) διαμέσου ειδικών επιτόπιων ελέγχων εντός και εκτός Ένωσης, τους οποίους αναθέτει στο Γραφείο Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων και β) προβαίνοντας σε συστηματική εξέταση αναφορικά με αν υφίσταται πλήρης και ακριβής ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας στις εθνικές νομοθεσίες. Αντιλαμβανόμαστε την αναγκαιότητα για ορθή εφαρμογή της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας σε όλα ανεξαιρέτως τα κράτη-μέλη (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission/Food, 2018).

       Επιπλέον, η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (ENVI) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το Συμβούλιο Απασχόλησης, Κοινωνικής Πολιτικής, Υγείας και Καταναλωτών (EPSCO), το Τμήμα «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και περιβάλλον» της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, η Επιτροπή «Φυσικοί πόροι» (NAT) της Επιτροπής των Περιφερειών, ο Εκτελεστικός Οργανισμός για τους Καταναλωτές, την Υγεία, τη Γεωργία και τα Τρόφιμα (CHAFEA) και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) εργάζονται ακατάπαυστα για ακόμα θετικότερα αποτελέσματα (Βασιλείου, 2014β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκό Συμβούλιο/Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2018).

       Στεκόμαστε στο ρόλο του Συμβουλίου EPSCO, θεμελιώδης επιδίωξη του οποίου αποτελεί μεταξύ άλλων και η αμεσότερη δυνατή διασφάλιση υψηλού επιπέδου υγείας και προστασίας των καταναλωτών στην ΕΕ (Βασιλείου, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκό Συμβούλιο/Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2018).

       Όπως ακριβώς φανερώνεται και από την ονομασία του, στο Συμβούλιο EPSCO συμμετέχουν υπουργοί αρμόδιοι για την απασχόληση, την κοινωνική πολιτική, την υγεία και τους καταναλωτές απ’ όλα ανεξαιρέτως τα κράτη-μέλη. Τονίζεται επίσης το γεγονός ότι στις συνόδους συμμετέχουν και οι αρμόδιοι Ευρωπαίοι Επίτροποι (Βασιλείου, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκό Συμβούλιο/Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2018).

       Στο ζήτημα της προστασίας των καταναλωτών, τα Συμβούλιο θεσπίζει, από κοινού με το Κοινοβούλιο, κανόνες σε επίπεδο Ένωσης για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των καταναλωτών, αλλά και των οικονομικών τους συμφερόντων (Βασιλείου, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκό Συμβούλιο/Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2018).

       Η πολιτική της Ένωσης όσον αφορά τα τρόφιμα περιλαμβάνει α) πλήρη νομοθεσία τόσο για την υγιεινή των τροφίμων, όσο και για την ασφάλεια τροφίμων και ζωοτροφών, β) ειδικούς ελέγχους και την ικανοποιητική επιβολή της νομοθεσίας και γ) εμπεριστατωμένες επιστημονικές συμβουλές, με βάση τις οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται οι αποφάσεις (Βασιλείου, 2014β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission/Food, 2018).

       Η πολιτική της Ένωσης για την ασφάλεια των τροφίμων στοχεύει στην άμεση διασφάλιση α) της ορθής πληροφόρησης αναφορικά με την ακριβή προέλευση, την καταλληλότητα και το περιεχόμενο των τροφίμων, β) ασφαλών τροφίμων και ζωοτροφών και γ) συγκεκριμένων προτύπων όσον αφορά την υγεία και τη σωστή μεταχείριση των ζώων, όπως επίσης και την αποτελεσματική προστασία των φυτών (Βασιλείου, 2014β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission/Food, 2018).

       Επισήμανσης χρήζει το γεγονός ότι σε ειδικές περιπτώσεις κατά τις οποίες εγείρονται ζητήματα που αφορούν την προστασία των καταναλωτών, προβλέπεται η αμεσότερη δυνατή λήψη συγκεκριμένων μέτρων που αφορούν α) την αναγραφή ειδικών πληροφοριών, όπως λόγου χάριν «χαμηλά λιπαρά», β) τις διάφορες ουσίες, οι οποίες έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα, όπως για παράδειγμα οι πλαστικές συσκευασίες, γ) τα πρόσθετα τροφίμων, όπως οι αρωματικές ύλες και τα πάσης φύσεως συντηρητικά, δ) την ακριβή επισήμανση τυχόν αλλεργιογόνων συστατικών και ε) τη χρήση χρωστικών ουσιών, συμπληρωμάτων διατροφής, ορμονών, αντιβιοτικών και φυτοφαρμάκων (Βασιλείου, 2014β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission/Food, 2018).

       Τέλος, στην περίπτωση κατά την οποία νέα κράτη εντάσσονται στην Ένωση, ίσως να κρίνονται απαραίτητα ορισμένα μεταβατικά μέτρα, για τη συμμόρφωσή τους με τα Ενωσιακά πρότυπα αναφορικά με την ασφάλεια των τροφίμων. Και βέβαια όπως είναι φυσικό, πριν από την απαραίτητη (και αναγκαία) συμμόρφωση, στα εν λόγω κράτη απαγορεύεται ρητά η κάθε είδους εξαγωγή τροφίμων (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission/Food, 2018).

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2014α), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2014β), Το Παρόν και το Μέλλον της Γεωργικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Αθήνα: Historical Quest).    

Βασιλείου, Ιωάννης (2017), Οικονομική Κρίση, Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση-Προτάσεις και Δράσεις για την Καταπολέμηση της Ανεργίας (Αθήνα: Historical Quest).

Ευρωπαϊκή Ένωση (2018), «Ασφάλεια των τροφίμων στην ΕΕ», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/food-safety_el (πρόσβαση στις 18/7/18).

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2018), «Επιτροπές-Περιβάλλον, Δημόσια Υγεία και Ασφάλεια των Τροφίμων (ENVI)», διαθέσιμο σε http://www.europarl.europa.eu/committees/el/envi/home.html (πρόσβαση στις 18/7/18).

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο/Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018), «Συμβούλιο Απασχόλησης, Κοινωνικής Πολιτικής, Υγείας και Καταναλωτών (EPSCO)», διαθέσιμο σε http://www.consilium.europa.eu/el/council-eu/configurations/epsco/ (πρόσβαση στις 18/7/18).

European Commission/Food (2018), “Food-Health and Food Audits and Analysis”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/food/audits_analysis_en (πρόσβαση στις 18/7/18).