Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

      Δικαιοσύνη και Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι έννοιες ταυτόσημες και στο παρόν άρθρο θα εξηγήσουμε το γιατί. Καταρχήν, στα πλαίσια του ζωτικής σημασίας Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης, ορίζονται με πλήρη σαφήνεια και δίχως παρανοήσεις όλα ανεξαιρέτως τα ατομικά, κοινωνικά, αστικά, οικονομικά και πολιτικά δικαιώματα, τα οποία απορρέουν από την Ευρωπαϊκή ιθαγένεια. Γενικά, θα τολμούσαμε να υποστηρίξουμε ότι ο εν λόγω Χάρτης έχει καταρτιστεί με ικανοποιητικό τρόπο, προσδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στη λεπτομέρεια (Βασιλείου, 2014· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission/EU Charter, 2018· FRA, 2018).

       Επίσης, αξίζει να τονιστεί ότι ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης (European Union Agency For Fundamental Rights) προβαίνει σε συστηματική ενημέρωση του κοινού αναφορικά με την ακριβή έννοια των «θεμελιωδών δικαιωμάτων» και παράλληλα παρέχει ουσιαστική βοήθεια στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής ώστε να καταφέρουν να καταρτίσουν επιτυχώς καινούργιους νόμους (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission/EU Charter, 2018· FRA, 2018).

       Αναφορικά με το μείζον ζήτημα της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών δικαστικών αρχών, θα λέγαμε ότι λαμβάνει χώρα με ιδιαιτέρως συστηματικό τρόπο ώστε οι νομικές αποφάσεις που λαμβάνονται σε ένα κράτος-μέλος όχι μόνο να αναγνωρίζονται, αλλά και να εφαρμόζονται αποτελεσματικά σε όλα τα άλλα. Τούτη η συνεργασία καθίσταται απολύτως απαραίτητη κυρίως όσον αφορά ζητήματα αστικών υποθέσεων, όπως λόγου χάριν απλήρωτοι λογαριασμοί, χρεωκοπίες και διαζύγια στις περιπτώσεις που οι εμπλεκόμενοι κατοικούν σε διαφορετικά κράτη (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018).

       Επισήμανσης χρήζει το ότι με σκοπό την άμεση πάταξη της τρομοκρατίας, του εμπορίου ναρκωτικών και της διαφθοράς, η ΕΕ καθιέρωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκαιο. Επιπροσθέτως, οι μακρές διαδικασίες έκδοσης αντικαταστάθηκαν επιτυχώς από το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης, ώστε όλοι οι ύποπτοι ή οι καταδικασμένοι εγκληματίες που έχουν καταφέρει να διαφύγουν στο εξωτερικό να μπορούν να εκδοθούν στο κράτος όπου δικάστηκαν ή πρόκειται να δικαστούν. Αντιλαμβανόμαστε ότι μια τέτοια πρωτοβουλία παρέχει αμέτρητα πλεονεκτήματα και δίνει λύσεις σε κομβικής σημασίας ζητήματα (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· European Commission/Judicial cooperation, 2018).

       Δε θα πρέπει να λησμονούμε επίσης ότι τα κράτη-μέλη έχουν επιδοθεί σε έναν συνεχή και συνεπή αγώνα για την περαιτέρω ανάπτυξη μιας ορθολογικής Ευρωπαϊκής πολιτικής για τους μετανάστες. Στο σημείο αυτό θα σταθούμε λίγο στο ζήτημα της μεταναστευτικής κρίσης. Είναι γεγονός ότι εντός του 2015 και του 2016, περισσότερα από ένα εκατομμύριο άτομα έφτασαν στην Ένωση, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήθελαν να διαφύγουν από την τρομοκρατία και τον πόλεμο στη Συρία και σε άλλα κράτη (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2016 και 2017).

       Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ένωση συμφώνησε για μια συγκεκριμένη δέσμη μέτρων, η οποία περιλάμβανε μεταξύ άλλων και μια σημαίνουσα αύξηση όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια σε άτομα τόσο εντός, όσο και εκτός της Ένωσης. Ελήφθησαν ειδικά μέτρα για α) την επιστροφή των ατόμων που δεν πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για χορήγηση ασύλου, β) τη μετεγκατάσταση των αιτούντων άσυλο που βρίσκονται ήδη στη «Γηραιά Ήπειρο» και γ) την επανεγκατάσταση ανθρώπων από γειτονικές χώρες, οι οποίοι έχουν ανάγκη. Επισήμανσης χρήζει το γεγονός ότι η ΕΕ κατάφερε και βελτίωσε αισθητά την ασφάλεια στα σύνορα με καινούργια ακτοφυλακή και συνοριοφυλακή, ενώ εργάζεται ακατάπαυστα τόσο για την οριστική πάταξη της διακίνησης μεταναστών, όσο και για την παροχή ασφαλών τρόπων νόμιμης εισόδου (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2016 και 2017).

       Η Ένωση διεξάγει με συστηματικό τρόπο ποικίλες ζωτικής σημασίας επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο, ενώ παράλληλα δίνει συνεχείς μάχες με εγκληματικά δίκτυα. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2015 και το 2016, η Ένωση συνέβαλε στο να σωθούν περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι, ενώ συνελήφθησαν πάνω από 2.000 διακινητές και έμποροι ανθρώπων και απομακρύνθηκαν 375 σκάφη (Βασιλείου, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2016 και 2017).

       Σημειώνουμε επίσης ότι η διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας των κρατών μελών πραγματοποιείται από τον FRONTEX, ο οποίος είναι ο οργανισμός για τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης και η λειτουργία του οποίου λογίζεται ως άκρως ικανοποιητική (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2016 και 2017).

       Τέλος, αναφορικά με τις εσωτερικές υποθέσεις, οι εν γένει Ευρωπαϊκές πολιτικές (αναμενόμενα) εστιάζουν στην άμεση και αποτελεσματική καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, της τρομοκρατίας, της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης και της εγκληματικότητας στον κυβερνοχώρο. Όπως είναι φυσικό, έμφαση δίνεται στη σωματεμπορία, το λαθρεμπόριο πυροβόλων όπλων και τη σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2018· Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2016 και 2017).

       Όπως παρατηρούμε, το έργο της ΕΕ στα πλαίσια όλων των προαναφερθέντων τομέων είναι πράγματι αξιέπαινο. Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η ορθολογική εφαρμογή των κανόνων δικαίου είναι σίγουρο πως θα οδηγήσουν σε ένα πιο αισιόδοξο μέλλον με έμφαση στην αμεσότερη δυνατή πάταξη των πάσης φύσεως διακρίσεων και την εν γένει προώθηση της κοινωνικής αρμονίας.     

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2014), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2017), Προϋπολογισμός της Ε.Ε.-Ζητήματα Κατανομής και Αναδιανομής Πόρων στην Ε.Ε. (Αθήνα: Historical Quest).

European Commission/EU Charter (2018), “EU Charter of Fundamental Rights”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/info/aid-development-cooperation-fundamental-rights/your-rights-eu/eu-charter-fundamental-rights_en (πρόσβαση στις 17/7/18).

European Commission/Judicial cooperation (2018), “Judicial cooperation”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/info/law/cross-border-cases/judicial-cooperation_en (πρόσβαση στις 17/7/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση (2018), «Δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/justice-home-affairs_el (πρόσβαση στις 16/7/18).

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2016), «Η ΕΕ και η προσφυγική κρίση», διαθέσιμο σε https://publications.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/1aa55791-3875-4612-9b40-a73a593065a3 (πρόσβαση στις 17/7/18).

Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2017), «Η ΕΕ και… η μεταναστευτική κρίση», διαθέσιμο σε https://publications.europa.eu/el/publication-detail/-/publication/e9465e4f-b2e4-11e7-837e-01aa75ed71a1 (πρόσβαση στις 17/7/18).

FRA (2018), “European Union Agency For Fundamental Rights”, διαθέσιμο σε http://fra.europa.eu/en (πρόσβαση στις 17/7/18).