Οι μόνιμοι μηχανισμοί αστάθειας του ΕυρώΜπορεί κάποιοι ισχυροί παίχτες των αγορών να συμβάλλουν ώστε το ευρώ  να πλήττεται κατά καιρούς, σε όφελος του δολαρίου ή άλλων νομισμάτων, η  μεγάλη αλήθεια όμως για την τύχη του ευρώ αλλά και της Ευρωζώνης είναι πλέον συνδεδεμένη  με τις τρέχουσες εξελίξεις, πολιτικές και οικονομικές. 

Ακόμη και αν η ΕΚΤ υιοθετήσει μία πιο επιθετική πολιτική στις αγορές κρατικών ομολόγων, η Ευρωζώνη  βρίσκεται πολύ μακριά από την μόνιμη λύση, ειδικά όσο αναβάλλεται η μετατροπή του προσωρινού μηχανισμού( ΕFSF) σε μόνιμο μηχανισμό στήριξης( ESM).

Με την Ιταλία πλέον προ της προσφυγής στο ΔΝΤ και στο EFSF, Γερμανοί και Γάλλοι πολιτικοί έχουν αρχίσει να συζητούν ανοιχτά το ενδεχόμενο η Ελλάδα να αφήσει την Ευρωζώνη, ώστε να δείξουν στις αγορές ότι η αποπομπή μιας απείθαρχης χώρας δεν είναι απίθανη επιλογή, αλλά ικανή και αναγκαία συνθήκη βιωσιμότητας του ευρώ.

Το μεγάλο ερώτημα όμως που πάντα έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους οι συμμετέχοντες στις αγορές χρήματος είναι το εξής: Εάν η Ελλάδα πρέπει να φύγει από το ευρώ, γιατί τότε οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης να θέλουν να παραμείνουν μέσα σε μία νομισματική ένωση που τους αφαιρεί σημαντικό μέρος της ανταγωνιστικότητας τους;

Από τις πολλές εκθέσεις που κυκλοφορούν αυτόν τον καιρό, ιδιαίτερης προσοχής αξίζει αυτή της  μεγάλης  τράπεζας διεθνώς, της Barclays, που τονίζει ότι «… η Ευρωζώνη έφτασε, ξεπέρασε σωστότερα, τα όριά της». 

Στην έκθεση η Barclays υποστηρίζει πως «….οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών σε Ελλάδα και Ιταλία εγκυμονούν τέτοιους συστημικούς  κινδύνους που απαιτούν μια λύση ανάγκης για να απενεργοποιήσει την ωρολογιακή βόμβα που απειλεί το ενιαίο νόμισμα: Χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, συνέχιση της αγοράς ομολόγων από την κεντρική τράπεζα και σε έσχατη ανάγκη «τύπωμα χρήματος».

Και φυσικά, συστήνει στους επενδυτές: «Πουλήστε ευρώ, αγοράστε χρυσό», αν και  δεν είναι πάντα  «αθώες»  αυτές οι συστάσεις, ακόμη και από τράπεζες ιστορικές, όπως μας δείχνει η διαπλοκή συμφερόντων στις αγορές.

Μέχρι τώρα, σχεδόν όλα τα χρήματα που χρησιμοποιούνται για την λύση αυτής της κατάστασης  στην Ευρωζώνη, έχουν προέλθει από την ΕΚΤ.

Και  κάθε μέρα που περνά, φαίνεται εξαιρετικά απίθανο ότι μπορεί αυτό  να αλλάξει, όσο η  Κίνα δεν επεμβαίνει με τα πλεονάσματα της. Επίσης, ύποπτη φαίνεται και η προληπτική δήλωση της Λαγκαρντ, επικεφαλής του ΔΝΤ, προς την Ρωσία, ότι κινδυνεύει από την κρίση αν δεν συμμορφώσει τα δημοσιονομικά της.

Προφανώς, αλλάζουν οι συσχετισμοί εντός του ΔΝΤ, μετά και το βέτο Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας( BRIC) για συνεχή παροχή κεφαλαίων διάσωσης των ευρωπαϊκών κρατών.

Ερωτήματα που σχεδόν δέκα χρόνια μετά την κυκλοφορία του ευρώ και την δημιουργία της Ευρωζώνης, δεν απαντήθηκαν τότε, ξανακάνουν την δουλειά των θεωρητικών της Οικονομίας επίκαιρη.

Γιατί άραγε  οι χώρες της  ευρωπαϊκής «περιφέρειας»  επεδίωξαν την εισαγωγή σε ενιαία αγορά και κοινό  νόμισμα, µε τις πιο ισχυρές και ανταγωνιστικές χώρες του ευρωπαϊκού «κέντρου»; 

Γιατί η αρχιτεκτονική του ευρώ  στήθηκε σε  ένα ασταθές  και ευάλωτο πλαίσιο συνύπαρξης  των οικονομιών, που τελικά δεν άργησε να αποσυντίθεται  μετά την  κρίση του 2008 στο διεθνές τραπεζικό  σύστημα;

Με άλλα λόγια,  γιατί η στρατηγική του ευρώ βρέθηκε τόσο εκτεθειμένη και οι οικονομίες του τόσο αθωράκιστες στην κατάρρευση των διεθνών χρηµαταγορών;

Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες. Ένα πάντως είναι πλέον σίγουρο: Η διόγκωση των εγχώριων τραπεζικών συστημάτων σε κάθε χώρα του ευρώ  και  η πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό, αποτέλεσαν τον λάθος μοχλό ανάπτυξης για τις εγχώριες οικονομίες.

Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία που διανύουμε, με μοναδικά χρήματα πάνω στο τραπέζι αυτά  της ΕΚΤ, οι εκδοχές είναι δύο, αν και φαίνονται να είναι μία: Είτε τα κεφάλαια θα πάνε σε στήριξη των χωρών και το ευρώ αναγκαστικά θα  πέφτει αλλά θα υπάρχει, είτε θα πάνε στην στήριξη των χωρών ώστε να αρχίσει η διάσπαση!

Αλλά ακόμη και στην πολύ χαμηλή έως απίθανη περίπτωση επιστροφής εθνικών νομισμάτων ή ακόμη και στην υψηλότερης  πιθανότητας περίπτωση να κυκλοφορήσουν κάποτε δύο ευρώ, δύο ταχυτήτων (μαλακό-σκληρό, βορρά- νότου, κέντρου- περιφέρειας), οι δημοσιονομικά ανισόρροπες και χρεωμένες χώρες, πρέπει να στηριχθούν. Αλλιώς , δεν θα ορθοποδήσουν  μόνες τους, με συνέπεια η αλυσιδωτή εξάπλωση της κρίσης ακόμη και με διάσπαση του ευρώ, να είναι εντονότερη.

Κλειστές οικονομίες, ακόμη και αυτές που θα έχουν δικό τους νόμισμα, με εσωτερικούς «απορροφητήρες»  των κραδασμών, δεν υπάρχουν και ούτε θα ξανασχηματιστούν ποτέ, όσο και αν τις νοσταλγούν οι λάτρεις των εθνικών ιδιαιτεροτήτων σε κάθε κοινωνία…