Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

       Πέντε είναι οι κύριες προκλήσεις στον τομέα των μεταφορών, τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καλείται να αντιμετωπίσει. Η πρώτη είναι η ζωτικής σημασίας εξάρτηση από το πετρέλαιο. Συγκεκριμένα, ο τομέας των μεταφορών ακόμα καλύπτει το 96% των ενεργειακών αναγκών του από το πετρέλαιο, παρά το γεγονός ότι έχουν ήδη λάβει χώρα σημαίνουσες βελτιώσεις αναφορικά με την ενεργειακή απόδοση (Βασιλείου, 2014, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· EUR-Lex, 2018· European Commission, 2018).

       Το ζήτημα αυτό επιβάλλεται να αντιμετωπιστεί άμεσα, καθώς, σύμφωνα με έγκυρες εκτιμήσεις της ίδιας της Ένωσης, έως το 2050 η τιμή του θα έχει υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με το 2005. Η παράμετρος τούτη θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη με δεδομένη και την υπάρχουσα οικονομική κρίση (Βασιλείου, 2014, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· EUR-Lex, 2018· European Commission, 2018).

       Η δεύτερη πρόκληση είναι η άνιση (και ελαφρώς προβληματική σε ορισμένες περιπτώσεις) ανάπτυξη των υποδομών στα κράτη-μέλη. Η τρίτη πρόκληση είναι ο εξοντωτικός ανταγωνισμός τον οποίο αντιμετωπίζει ο τομέας μεταφορών της ΕΕ από τις γοργά αναπτυσσόμενες αγορές μεταφορών άλλων περιοχών της υφηλίου (Βασιλείου, 2014, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· EUR-Lex, 2018· European Commission, 2018).

       Η τέταρτη πρόκληση είναι το «αιώνιο» ζήτημα της κυκλοφοριακής συμφόρησης τόσο στις οδικές, όσο και στις αεροπορικές μεταφορές. Χαρακτηριστικό είναι ότι η κυκλοφοριακή συμφόρηση πρακτικά κοστίζει στην Ευρώπη σχεδόν το 1% του ετήσιου Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος της. Η πέμπτη και τελευταία πρόκληση είναι οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. Επισημαίνουμε ότι έως το 2050, η Ένωση «επιβάλλεται» να μειώσει τις εκπομπές των μεταφορών κατά 60% συγκριτικά με το 1990, ώστε να περιοριστεί σε 2°C η άνοδος της θερμοκρασίας της Γης (Βασιλείου, 2014, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· EUR-Lex, 2018· European Commission, 2018).

       Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην Ένωση για το 2010 ανά τομέα του κλάδου μεταφορών κατανέμονταν ως εξής: α) οδικές μεταφορές 72,1%, β) πλωτές μεταφορές (σύνολο) 14,1%, γ) πολιτική αεροπορία (σύνολο) 12,4%, δ) σιδηροδρομικές μεταφορές 0,6% και ε) λοιπά 0,8%. Αναμενόμενα, οι οδικές μεταφορές βρίσκονται με τεράστια διαφορά στην πρώτη θέση (Βασιλείου, 2014, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· EUR-Lex, 2018· European Commission, 2018).

       Η ΕΕ έχει μεριμνήσει καταλλήλως για μεγαλύτερη ασφάλεια στα ταξίδια. Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ 1992 και 2010, οι νεκροί από τροχαία ελαττώθηκαν από 70.000 σε 31.000. Επίσης, μεταξύ 2010 και 2013, ο αριθμός αυτός μειώθηκε επιπλέον κατά 17%, γεγονός αξιοσημείωτο απ’ όποια πλευρά και αν το εξετάσουμε (Βασιλείου, 2014, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· EUR-Lex, 2018· European Commission, 2018).

       Σύμφωνα με έγκυρα στοιχεία της, η Ένωση αγγίζει έναν από τους βασικότερους στόχους της, ο οποίος είναι η επιπλέον ελάττωση κατά 50% των θανατηφόρων τροχαίων έως το 2020. Όταν τέθηκε ο συγκεκριμένος στόχος ελάχιστοι πίστευαν πραγματικά σε επίτευξη, αλλά τώρα το «αδύνατο» σιγά σιγά γίνεται πραγματικότητα (Βασιλείου, 2014, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· EUR-Lex, 2018· European Commission, 2018).

       Επιπροσθέτως, η ΕΕ βρίσκεται σε στενή συνεργασία τόσο με τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, όσο και με τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας με σκοπό την αμεσότερη δυνατή προώθηση των προτύπων ασφαλείας και προστασίας παγκοσμίως. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι απαγορεύεται ρητά να πετούν στην Ευρώπη οι μη ασφαλείς αεροπορικές εταιρείες, ενώ η ΕΕ χρηματοδοτεί αποκλειστικά και μόνο τα καινούργια έργα υποδομών που πληρούν τα Ενωσιακά πρότυπα ασφάλειας και προστασίας (Βασιλείου, 2014, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· EUR-Lex, 2018· European Commission, 2018).

       Υπογραμμίζεται, τέλος, ότι αναφορικά με την ασφάλεια στη θάλασσα προβλέπονται α) ποινές για τη ρύπανση που είναι αποτέλεσμα σοβαρής αμέλειας, β) γοργότερη κατάργηση των δεξαμενόπλοιων μονού κύτους και γ) αυστηρότερες επιθεωρήσεις των πλοίων (Βασιλείου, 2014, 2017α και 2017β· Ευρωπαϊκή Ένωση, 2014 και 2018· EUR-Lex, 2018· European Commission, 2018).

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2014), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017α), Ευρωπαϊκή Ένωση και Ενέργεια-Η Πορεία προς το 2050-Σκέψεις, Ιδέες και Συμπεράσματα (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017β), Κλιματική Αλλαγή: Διαχειρίσιμο Πρόβλημα ή Αργός Θάνατος του Πλανήτη-Ρόλος και Δρασεις της Ε.Ε. έως το 2050-Οι Επιπτώσεις στην Ελλάδα (Αθήνα: Historical Quest).

Ευρωπαϊκή Ένωση (2014), «Η Ευρωπαϊκή Ένωση με Απλά Λόγια-Μεταφορές», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/transport_el (το έγγραφο περιέχεται σε αυτήν την ιστοσελίδα) (πρόσβαση στις 4/8/18). 

Ευρωπαϊκή Ένωση (2018), «Πολιτική μεταφορών της ΕΕ», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/topics/transport_el (πρόσβαση στις 3/8/18).

EUR-Lex (2018), «Μεταφορές», διαθέσιμο σε https://eur-lex.europa.eu/summary/chapter/transport.html?root_default=SUM_1_CODED%3D32&locale=el (πρόσβαση στις 5/8/18).

European Commission (2018), “Mobility and Transport-Air-External Aviation Policy”, διαθέσιμο σε https://ec.europa.eu/transport/modes/air/international_aviation/external_aviation_policy_en (πρόσβαση στις 5/8/18).