Γράφει ο
Ηλίας Καραβόλιας

800 δις  ευρώ: τόσα είναι τα κόκκινα δάνεια (ΝPLs) στις ευρωπαϊκές τράπεζες. Και φυσικά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στις τράπεζες εδώ και χρόνια.  Δημοσίευμα στο έγκυρο Capital (http://www.capital.gr/diethni/3256993/proteinei-paneuropaiki-platforma-gia-ta-npls-i-ekt) αναφέρεται στην πρόταση (!) της ΕΚΤ να συσταθεί ιδιωτική πλατφόρμα "...για την διαπραγμάτευση επισφαλούς τραπεζικού χρέους, ελπίζοντας να κάνει την αρχή για μια δυσλειτουργική αγορά που επιβαρύνει τον τραπεζικό τομέα", όπως διαβάζουμε. Συγκεκριμένα αυτή η πλατφόρμα "...θα λειτουργεί ως αποθήκη για τα επισφαλή χρέη, ένα σύστημα συναλλαγών και αποθήκης δεδομένων συναλλαγών". Όλα φαίνονται ωραία, χρήσιμα, αναγκαία. Είναι όμως; Άραγε είναι αποδοτικό και ασφαλές για τις οικονομίες να γίνονται οι επισφάλειες των δανειοληπτών, ανα την Ευρώπη, αντικείμενο αγοραπωλησίας επενδυτών ;

Όπως διαβάζουμε "...η πλατφόρμα θα αυξήσει τη διαφάνεια, θα μειώσει το κόστος συναλλαγής, θα βελτιώσει το συντονισμό στην περίπτωση πολλαπλών πιστωτικών απαιτήσεων και θα ανοίξει την αγορά σε νέους επενδυτές " Πάλι όλα ακούγονται όμορφα και παραπέμπουν σε λύσεις "αγοράς" (με εκκαθάριση και δίκαιες τιμές προφανώς) Αλλά αυτό περί απαιτητικών πιστωτικών απαιτήσεων τι σημαίνει άραγε ; Μήπως ενέσεις ρευστότητας όταν εμφανιστούν οι σκελετοί από τα ντουλάπια ;

Το ερώτημα είναι ξεκάθαρο κατά την ταπεινή μου γνώμη : μπορεί η αγορά και σε αυτή την περίπτωση να αποτύχει( market failure) και αντί "...η ευρύτερη συμμετοχή των επενδυτών να έχει ως αποτέλεσμα σειρά σημαντικών οφελών ", να δημιουργήσει στρεβλώσεις και ανισορροπίες ; Τα οφέλη αυτά λέει η ΕΚΤ οτι "... με τη σειρά τους καταλήγουν σε χαμηλότερα περιθώρια προσφοράς ζήτησης: ο ανταγωνισμός των τιμών στην αγορά ίσως αυξηθεί και οι επενδυτές με χαμηλότερη ανοχή κινδύνου ίσως εισέλθουν στην αγορά".

Προσέχτε το τελευταίο : είσοδος στην αγορά από επενδυτές με χαμηλότερη ανοχή κίνδυνου. Είναι αυτό στοιχείο που μπορεί από μόνο του να οδηγήσει σε δίκαιες τιμές; Και τι σημαίνει ''δίκαιες τιμές'' στην αγορά των κόκκινων δανείων; Προφανώς, η ΕΚΤ θέλει να περιορίσει τις επισφάλειες στους τραπεζικούς ισολογισμούς και ταυτόχρονα να μειώσει(;) το κόστος εξυπηρέτησης των κόκκινων δανείων από τους δανειολήπτες. Είμαστε όμως σίγουροι για το δεύτερο ; Μπορεί μια τέτοια πλατφόρμα να συμβάλλει σε αυτό ; Μήπως όταν εμφανιστεί υποτιμητική κερδοσκοπία, οι τιμές δεν θα είναι δίκαιες αλλά θα αντικατοπτρίζουν στοιχήματα ισχυρών παιχτών ; Ποιοί θα είναι άραγε οι παίχτες και πώς θα δρουν σε μια αγορά που αφορά χρέος πολιτών ;

Ξέρω οτι δεν είναι εύκολο να προσδιορίσουμε πιθανές στρεβλώσεις καθότι η εμπειρία μας στην Ευρωζώνη δεν είναι η ίδια με την εμπειρία των ΗΠΑ, όταν κατέρρευσε το 2008 η αγορά των ενυπόθηκων ομολόγων, η οποία στηρίχτηκε πάνω στην διαχείριση και τιτλοποίηση των κόκκινων δανείων. Η ΕΚΤ όμως κάνει ενα βήμα παραπάνω : "Ο ρόλος των αρχών στη δημιουργία μιας πλατφόρμας NPLs θα πρέπει ουσιαστικά να περιορίζεται στο ρυθμιστικό, στην υποστήριξη κατά τη διάρκεια του σταδίου εκκίνησης και στην ενθάρρυνση της συμμετοχής", ενώ λίγο νωρίτερα αναφέρεται στο οτι "...η συμμετοχή του Δημοσίου είναι περιττή(!)".

Απ’ οτι καταλαβαίνεις φίλε αναγνώστη πρόκειται για μια καραμπινάτη περίπτωση ιδιωτικοποίησης της αγοράς τραπεζικού χρέους. Μια περίπτωση που φυσικά θα γεννήσει και άλλες "αγορές" εκτός αυτής που θα αφορά η πλατφόρμα (τιτλοποίηση οφειλών, ενυπόθηκα ομόλογα, σύνθετα πιστωτικά παράγωγα, κ.α) Υποθέτω φυσικά οτι στην ΕΚΤ έχουν αναπτύξει μοντέλα πρόβλεψης για συστημικούς κινδύνους που ίσως γεννηθούν στην πορεία. Και υποθέτω οτι η ΕΚΤ μπορεί να εποπτεύσει το όλο εγχείρημα. Γιατί όμως εξαιρεί το Δημόσιο ; Γιατί εξαιρεί τις κυβερνήσεις από το να ρυθμίζουν ή εποπτεύουν έστω την πλατφόρμα ως "αγορά χρέους" ; Ξέρω τι σκέφτεσαι φίλε αναγνώστη : όπου μιλούν οι τράπεζες, η Πολιτική και το Κράτος πρέπει να σιωπούν. Καλώς σκέφτεσαι, ελπίζω να ξέρεις και τι σημαίνει αυτό για σένα, αν έχεις κόκκινο δάνειο...