Γράφει ο
Νίκος Καλλιακμάνης

Τα φάρμακα αλλά και ουσίες που χρησιμοποιούνται ευρέως στο περιβάλλον μας από Βιομηχανίες – Βιοτεχνίες – Τεχνικές εταιρείες), επηρεάζουν άμεσα τους οφθαλμούς μας.

Το σύνολο των φαρμάκων και ουσιών αυτών είναι μεγάλο σε αριθμό.

Καλό και χρήσιμο όχι μόνο ο οφθαλμίατρος αλλά και γιατρός κάθε ειδικότητας να γνωρίζει τη βλαβερή επίδραση και τα συμπτώματα που προκαλούν τα φάρμακα στους οφθαλμούς (π.χ. με εμφάνιση νευροπάθειας του οπτικού νεύρου – εμφάνιση ιδιοπαθούς ενδοκρανιακής υπέρτασης – επίταση και πρόκληση Myasthenia gravis).

Επίσης απαραίτητα γνωστές πρέπει να είναι οι παρενέργειες – εκδηλώσεις που προκαλούν τα αντινεοπλασματικά φάρμακα στου οφθαλμούς, κατά τη θεραπευτική χορήγησή τους.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΤΟΞΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΟΝ ΟΦΘΑΛΜΟ ΚΑΙ ΟΠΤΙΚΟ ΝΕΥΡΟ

1. Ιστορικό λήψεως φαρμάκων ή άλλων ουσιών που δρούν τοξικά στον οφθαλμό.
2. Τμηματική εμφάνιση αμφοτερόπλευρης και συμμετρικής απώλειας οράσεως και αντίληψης των χρωμάτων.
3. Ανώδυνος απώλεια όρασης.
4. Ελαττωματικά οπτικά πεδία με εμφάνιση ‘‘σκοτωμάτων’’.
5. Προϊούσα επιδείνωση.
6. Το οπτικό νεύρο εμφανίζεται φυσιολογικό κατ΄αρχάς και στην εξέλιξη προκαλείται ατροφία (με κροταφική ωχρότητα). Σπάνια εμφανίζεται οίδημα οπτικού δίσκου.

ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΒΛΑΒΗ ΟΠΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ

ΚΟΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
- Amiodarone: καρδιακές παθήσεις.
- Ethambutol: αντιφυματικό φάρμακο.

ΟΧΙ ΚΟΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
- Amantadine: κατά των ιών – για την θεραπεία της νόσου Parkinson.
- Amoproxan: αντιαρρυθμικό και αγγειοδιασταλτικό.
- Χρωστικές ανιλίνης.
- Barbiturates: αντιεπιληπτικά – ηρεμηστικά.
- Cafergot: κεφαλαλγία.
- Carbon disulfide: στοιχείο κατασκευής βισκόζης και φύλλων σελλοφάνης.
- Carbon tetrachloride: στοιχείο κατασκευής aerosols, ψυκτικών ουσιών, ουσιών για στεγνό καθάρισμα ενδυμάτων, διαλυτικό λιπών, παρασκευή πυροσβεστήρων, εντομοκτόνων, σαπουνιών.
- Cephaloridine: αντιβιοτικό.
- Chloramiphenicol: αντιβιοτικο.
- Chloromitrobenzene: εκρηκτική ουσία.
- Ciprofloxacin: αντιβιοτικό.
- Cyanide: Δηλητηρίαση.
- Dichlorodiphenyltrichloroethane (DDT): εντομοκτόνο.
- Digitalis: καρδιακή ανεπάρκεια.
- Diiodohydroxyquin: αμοιβαδοκτόνο.
- Dinotrobenzene: εκρηκτική ουσία.
- Dinitrotoluene: εκρηκτική ουσία.
- Disulfuran: για απεξάρτηση από αλκοόλη.
- D-penicillamine: φάρμακο ρευματοπαθειών.
- Elcatonin: συνθετικό ανάλογο της Calcitonin.
- Emetine: αντιαμοιβαδικό φάρμακο.
- Ethchlorvynol: υπνωτικό.
- Ethylene glycol: υγραντικό καπνού – χρήση σαν αντιψυκτικό, μαλακτικό βερνικιών, διαλυτικό μέσο.
- 5-fluorouracil (5-FU): αντινεοπλαστικό φάρμακο.
- Gallium nitrate: αντινεοπλασματικό φάρμακο.
- Εισπνοή κόλλας.
- Halogenated hydroxyquinolone : χρήση σε παθήσεις Γ.Ε.Σ.
- Δηλητηρίαση με βαρέα μέταλλα (AS – Pb – Hg).
- Hexachlorophene: απολυμαντικό – καθαριστικό.
- Iodoform: αντισηπτικό.
- Iodopyracet: (Diodrast): ουσία που χρησιμοποιείται στην ακπνολογία.
- Isoniazid (INH): φάρμακο κατά Tbc.
- Lysol: απολυμαντική ουσία.
- Μethanol: διαλυτικό, αντιψυκτικό, καύσιμη ύλη, νοθευτικό αλκοόλης.
- Methotrexate: φάρμακο με χρήση στη ρευματολογία και νεοπλασίες.
- Methyl bromide: παραγωγή εντομοκτόνων, καπνογόνων ουσιών παραγωγή, χρήση σε πυροσβεστήρες.
- Methyl acetate: διαλυτικό για νιτροσλονλόζη, ρητίνες, έλαια, κατασκευή τεχνητών δερμάτων.
- Octamoxin: αναστολέας μονοαμινικής οξειδάσης.
- Οργανικά εντομοκτόνα.
- D-penicillamine: θεραπεία νόσου Wilson – ρευματολογικές παθήσεις.
- Vinoristine: φάρμακο κατά νεοπλασιών.
- Phenazone (αντιπυρίνη) : αναλγητικό – αντιπυρετικό.
- Pheniprazine: αναστολέας μονοαμινικής οξειδάσης - χρήση: αρτηριακή υπέρταση, κατάθλιψη.
- Plcamodicide: ανολονοσιακό.
- Quinine: έναντι ελονοσίας – κύρια παρενέργεια: κράμπες στα άκρα.
- Sodium fluoride.
- Streptomycin: anti-Tb θεραπεία.
- Styrene (vinul beuzyl): χρήση στην κατασκευή ελαστικών και fiberglass παραγωγή.
- Suflonamides : αντιβιοτικό.
- Thallium: εντομοκτόνα – ποντικοκτόνα.
- Trichoroethylene: διαλυτικό βιομηχανικό, καθαρισμός, κατασκευή ελαστικών.

ΔΙΕΥΡΕΥΝΗΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΩΔΥΝΗΣ ΠΡΟΪΟΥΣΗΣ ΑΜΦΟΤΕΡΟΠΛΕΥΡΗΣ ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑΣ ΤΟΥ ΟΠΤΙΚΟΥ ΝΕΥΡΟΥ

- MRI κρανίου.
- Επίπεδα Βιτ. Β12 στον ορό (ορό – ερυθροκύτταρα).
- Επίπεδα φυλλικού οξέος (στον ορό και ερυθροκύτταρα).
- Πλήρης αιματολογικός έλεγχος.
- Μέτρηση – εκτίμηση βαρέων μετάλλων στο αίμα – ούρα.
- Ορολογικές αντιδράσεις για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (π.χ. σύφιλης RPR: rapid plasma reagin, FTA-ABS : fluorescent treponemal antibody absouption).
- Δ.Δ από Leber´s κληρονομική οπτική νευροπάθεια*.
- Παρακέντηση και εξέταση Ε.Ν.Υ.
- Πλήρης ρευματολογικός έλεγχος.
     - ANA – CRP – TKE – ACE – ANCA
     - C3 – C4 - CHSO

* Η ασθένεια αυτή οφείλεται σε ανωμαλίες DNA που προσβάλλει τις αναπνευστικές διεργασίες του κυττάρου και οδηγεί σε προοδευτική απώλεια όρασης.