Η άρση της (υπο)χρηματοδότησης των ΑΕΙ«To πανεπιστημιακόν ζήτημα, κύριοι βουλευταί, είναι καθαρώς εθνικόν[…] Και από τοιαύτης απόψεως ορμώμενοι πρέπει να ενώσωμεν πάντες όλας ημών τας δυνάμεις και να εργασθώμεν, όπως το Εθνικόν Πανεπιστήμιον καταταστή αληθής πνευματικός φάρος τηλαυγής, ο οποίος να φωτίζη όχι μόνον τους Ελληνας της ελευθέρας γωνίας του βασιλείου τούτου, αλλά και τους Πανέλληνας, τους κατοικούντας εν τη Ελληνική Ανατολή, τους Πανέλληνας τους κατοικούντας εις τας νήσους της Μικράς Ασίας, εις την Αίγυπτον και το Αρχιπέλαγος. Αυτά τα όρια έχει το Εθνικόν ημών Πανεπιστήμιον»

Ιούνιος 1911: από  αγόρευση  στη Βουλή με αφορμή σχετικό νομοσχέδιο περί του «οργανισμού» του Πανεπιστημίου. Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα,  Εκδόσεις Βιβλιόραμα, τ. Α2, σ. 245.

Η νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας έκανε ένα, πρώτο, ίσως αναμενόμενο, βήμα:   αποδέσμευσε τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, τουλάχιστον για το τρέχον έτος, από την εφαρμογή του νέου νόμου 4009. Με τον εκβιασμό της (μη) χρηματοδότησης και υπό την απειλή, έτσι,  ενδεχόμενης αναστολής της λειτουργίας των ΑΕΙ, η πρώην υπουργός είτε επεδείκνυε αλαζονική συμπεριφορά, όπως της καταλόγιζε σημαντικό μέρος της πανεπιστημιακής κοινότητας και της κοινωνίας, είτε, το λιγότερο, έδειχνε ασύγγνωστη μικροπρέπεια, όπως παραδέχονταν ακόμα και κάποιοι υποστηρικτές της «μεταρρύθμισής» της. Έτσι ή αλλιώς,  αυτός καθαυτός ο εκβιασμός της τέως υπουργού Παιδείας θεωρήθηκε «ύβρις», αφής στιγμής μάλιστα συνιστούσε, κατά πολλούς, και συνταγματική εκτροπή. Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης προφανώς και θα επικροτήσουν τη χθεσινή απόφαση του κ. Μπαμπινιώτη, ενώ προβλεπόμενος είναι και ο αντίλογος: υποχώρηση του υπουργού στην πίεση της «πανεπιστημιακής συντεχνίας».

Ωστόσο, είναι σαφές ότι η απόφαση δεν επηρεάζει επί της ουσίας το νέο νόμο, και δεν ήταν στις προθέσεις του υπουργού κάτι τέτοιο∙ εξάλλου στήριξε, αν και όχι χωρίς επιφυλάξεις, την προκάτοχό του. Από την άλλη, όμως, είναι επίσης σαφές ότι ο υπουργός, ως  (σεβαστός)  πανεπιστημιακός δάσκαλος, θα πρέπει να εκφράζεται μάλλον από  το ανωτέρω απόσπασμα, γι’ αυτό και  προσπάθησε να διευθετήσει την «υφιστάμενη ανωμαλία του εκβιασμού». Έτσι,  «διαβάζοντας» το πρώτο δείγμα γραφής (ή, έστω, πρόθεσής του) έχουμε βάσιμο λόγο να υποθέσουμε ότι δεν πήγε στη θέση αυτή ως τεχνοκράτης, αλλά και  ότι  κύριο μέλημά του  είναι να διαφυλάξει την «ιστορική  εθνική αποστολή» των ΑΕΙ  της χώρας, δηλαδή την έρευνα, τη διδασκαλία, την επιμόρφωση. 

Βεβαίως, και περισσότερο από κάθε άλλον, ο κ. Μπαμπινιώτης γνωρίζει ότι αυτό που ουσιαστικά  έκανε ήταν η άρση όχι της χρηματοδότησης, αλλά της «υποχρηματοδότησης» των ΑΕΙ, μετά  τις συνεχείς περικοπές των λειτουργικών δαπανών τους κατά την περασμένη διετία. Γνωρίζει επίσης ο  ότι παρά τις περικοπές αυτές, που κατά περίπτωση ανέρχονται έως και 70% , και παρά τις τεράστιες ελλείψεις προσωπικού  (αφού δεν αντικαθίστανται οι πανεπιστημιακοί που κατά συρροή συνταξιοδοτούνται), τα πανεπιστήμια προσπαθούν να λειτουργήσουν απρόσκοπτα  και σε πείσμα της συστηματικής  γενικής απαξίωσής τους τόσο εκ μέρους των ΜΜΕ όσο και εκ μέρους της ίδιας της πολιτείας. 

Ασφαλώς, συνιστά απαξίωση να μην καλύπτονται τα κενά παρά τις διαπιστωμένες ελλείψεις σε εκπαιδευτικό και ερευνητικό προσωπικό. Η ηγεσία του υπουργείου, ο υπουργός και ο, επίσης πανεπιστημιακός, αναπληρωτής υπουργός, κ. Αρβανιτόπουλος, γνωρίζουν ότι το 2011 δεν πραγματοποιήθηκε κανένας διορισμός στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ότι  400 συνάδελφοί τους, εκλεγμένοι πανεπιστημιακοί και καθηγητές ΤΕΙ, θεωρήθηκαν  «ελαστική επαγγελματική κατηγορία» και με αυτό το σκεπτικό της «μη επείγουσας ανάγκης» ο διορισμός τους αναβλήθηκε για τις αρχές του 2012,  μολονότι τον Αύγουστο είχε εκδοθεί ΦΕΚ με απόφαση του υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης,  η οποία προέβλεπε την πρόσληψή τους εντός του 2011 (εν μία νυκτί το εν λόγω ΦΕΚ τροποποιήθηκε με αλλαγή ημερομηνίας ανάληψης καθηκόντων). Ως επείγουσα ανάγκη, κρίθηκε ότι είχαν προτεραιότητα πρόσληψης  1.200 ειδικοί φρουροί.

Προφανώς, και «επειδή η βία είναι συστατικό της κοινωνικής δομής», όπως τόνισε έτερος υπουργός, ο κ. Μ. Βορίδης, οι ανάγκες είναι πάντα  «συγκεκριμένες».  Θα πρέπει όμως η πανεπιστημιακή ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να δηλώσει αν συμμερίζεται την εν λόγω άποψη, γιατί αυτή τη στιγμή οι  εκλεγμένοι αδιόριστοι πανεπιστημιακοί ξεπερνούν τους 800! Είναι πρώτη προτεραιότητά της να προχωρήσει το διορισμό τους; Και ιδιαίτερα ο αναπληρωτής υπουργός, που  γνωρίζει τη δύσκολη θέση των αδιόριστων συναδέλφων του, αφού, κατά δήλωσή του, παρέμεινε κι αυτός αρκετό καιρό άνεργος ως αδιόριστος εκλεγμένος πανεπιστημιακός, θα τηρήσει τη δέσμευση που έδωσε στη Βουλή  για σταδιακό διορισμό και των 800 εκλεγμένων και μη διορισμένων μελών ΔΕΠ, αρχής γενομένης με τους 500 εξ αυτών εντός του τρέχοντος έτους; Δεν είναι η παιδεία προτεραιότητα και αν ναι γιατί δεν καλύπτονται τα κενά που έχουν δημιουργηθεί   στα ΑΕΙ και δεν προχωρούν οι διορισμοί των εκλεγμένων μελών ΔΕΠ, αφού από τον Οκτώβριο του 2010  και για τα επόμενα δύο ή και τρία χρόνια έχουν σταματήσει οι προκηρύξεις  και γιατί προέκυψαν, αίφνης, ζητήματα με την αναγνώριση της προϋπηρεσίας των νεοδιοριζομένων;

Πολλά τα αναπάντητα ερωτήματα. Στο μεταξύ, και ώσπου να πάρουν κάποια απάντηση, πολλοί από τους «διοριστέους» κινούνται νομικά, αφού περιμένουν επί διετία και πλέον το ΦΕΚ του διορισμού τους, άλλοι φεύγουν ή παραμένουν στο εξωτερικό, ενώ υπάρχουν κι αυτοί που επιμένουν να …αντικαθιστούν τον εαυτό τους ως μερικής απασχόλησης (και πενιχρής αμοιβής) ερευνητές-διδάσκοντες (οι γνωστοί  «407», του σχετικού νόμου).  Μιλάμε για προσωπική και επιστημονική απαξίωση αυτών των νέων, στην συντριπτική πλειονότητά τους, επιστημόνων, που αποτελούν δυστυχώς ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της κρίσης που ταλανίζει σήμερα την ανώτατη εκπαίδευση  και κατ’ επέκταση την κοινωνία. Λόγω της κρίσης, υπάρχουν και πολύ χειρότερα, ίσως θα πουν πολλοί.  Ε, λοιπόν, αν μια ολόκληρη κοινωνία βυθίζεται, οφείλει να σταματήσει να παρηγορεί τον εαυτό της με το χειρότερο. Διότι εάν συνεχίσει έτσι σημαίνει ότι πνέει κιόλας τα λοίσθια…   
 
-Ο κ. Δ. Φιλιππής είναι λέκτορας υπό διορισμό/ Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο