Γράφει η
Μίνα Σαμαρά

Είναι γεγονός ότι το έγκλημα είναι ένα αναπόφευκτα καθολικό κοινωνικό φαινόμενο που κλονίζει όλες τις κοινωνίες του πλανήτη. Με τον ίδιο τρόπο που η εκδήλωσή του δεν είναι μονο-παραγοντική έτσι και η πολιτική πρόληψής του προδιαθέτει διάφορες κατευθύνσεις και μέτρα.  Σήμερα που βρισκόμαστε σε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης, σε έναν κόσμο που αλλάζει  ταχύρρυθμα  και παγκοσμιοποιείται, η έξαρση νέων μορφών βίας και εγκληματικότητας αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας. Παρατηρείται ραγδαία αύξηση στα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας, ανθρωποκτονίες, βιασμοί, παραβατικότητα ανηλίκων, διακίνηση ναρκωτικών και άλλες μορφές ακραίων συμπεριφορών, που συμβάλλουν στην όξυνση  της ανασφάλειας και του φόβου των πολιτών. Η έντονη κινητικότητα μεταναστών που δεν συνοδεύεται τις πιο πολλές φορές από τον απαιτούμενο έλεγχο, επιτείνει το πρόβλημα.

Ακόμα διάχυτα είναι στην κοινωνία φαινόμενα εκφοβισμού τα οποία περιορίζουν την ελεύθερη έκφραση και υπονομεύουν την αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Αναδεικνύονται ζητήματα εξαιρετικής σημασίας και άμεσης προτεραιότητας για την κοινωνία μας.

Σε συγκεκριμένες  ''ευαίσθητες'' συνοικίες του λεκανοπεδίου (Εξάρχεια, Ομόνοια, Ζεφύρι, Φιλοπάππου κτλ)  η ιδιωτική ζωή των κατοίκων δεν προστατεύεται. Αξίζει να σημειωθεί η πρόσφατη δολοφονία του νεαρού συμπατριώτη μας στον λόφο του Φιλοπάππου  που επιβεβαιώνει τον ανησυχητικό βαθμό της εγκληματικότητας και ότι οι δράστες πλέον είναι διατεθειμένοι να ασκήσουν περισσότερη βία ή και να σκοτώσουν προκειμένου να πετύχουν τον σκοπό τους.

Άλλο τρανταχτό παράδειγμα, αυτό του  Ρουβίκωνα, όπου συχνά τον βλέπουμε να προκαλεί εκτεταμένες ζημιές σε δημόσια κτίρια, όπως, υπουργεία, πρεσβείες, στο ΣΤΕ, ακόμα-ακόμα και στη Βουλή και το Πεντάγωνο, στα Πανεπιστήμια υπό την ανοχή  της Κυβέρνησης και με τις ζημιές να πρέπει να πληρώσουν οι αθώοι φορολογούμενοι Έλληνες πολίτες, ενώ οι ίδιοι οι δράστες να  ισχυρίζονται  ότι κάνουν ακτιβισμό.

Προβάλλουν λοιπόν αμείλικτα τα εξής ερωτήματα;

Τι γίνεται με την αστυνόμευση στις πόλεις;

Ποια τα μέτρα πρόληψης κατά της εγκληματικότητας;

Είναι διαχειρίσιμη η προστασία και ασφάλεια του πολίτη;

Μπορεί η ΕΛ.ΑΣ ως καθ’ ύλην αρμόδια να συμβάλλει και με ποιο τρόπο στην ανύψωση του ηθικού των πολιτών και στο αίσθημα ασφάλειας αυτών;

Παρά τις όποιες εύλογες ερμηνείες είναι προφανές ότι ο προβληματισμός και ο τρόπος που διατυπώνονται τα αιτήματα για την εγκληματικότητα με αντικείμενο την δημόσια τάξη και ασφάλεια οδηγούν σε αδιέξοδο. Όμως στην σημερινή συγκυρία  ο σχεδιασμός των πολιτικών κομμάτων θα πρέπει να προτείνει ένα Εθνικό σχέδιο δράσης. Ένα θεσμικό πλαίσιο με τις αρχές μιας αμεσότερης δημοκρατίας δίνοντας την ευκαιρία να έρθει στο προσκήνιο η λειτουργία του βιβλίου «ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ-ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ» που αναφέρεται μεταξύ άλλων στην ασφάλεια και προστασία του Έλληνα πολίτη.

Με άλλα λόγια την αρχή ενός ανασχεδιασμού της ασφάλειας του πολίτη. – «ο αστυνομικός της γειτονιάς» με ενίσχυση των πεζών περιπολιών και αστυνομικές εξορμήσεις.  Ο  πολίτης έχει ανάγκη την παρουσία της Αστυνομίας  για την προστασία του αλλά και την έντονη ανησυχία που επικρατεί για τον «φόβο του εγκλήματος». Η συνεργασία αυτή για να είναι χρήσιμη και να έχει γερά θεμέλια, χρειάζεται να ανακτηθεί το κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και την αστυνομία. Θα πρέπει να βελτιωθούν οι σχέσεις των αστυνομικών με το κοινό ούτως ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητά τους. Πιστεύω πως η αγαστή συνεργασία της ΕΛ.ΑΣ που είναι το θεσμοθετημένο αρμόδιο όργανο της συντεταγμένης Πολιτείας ελέγχου, πρόληψης και καταστολής συνεργαζόμενη με όλους τους βαθμούς Αυτοδιοίκησης, την Εκκλησία, τους κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς, αλλά και με την κοινωνία των πολιτών, μπορούν από κοινού να συμβάλλουν αποτελεσματικά προς αυτήν την κατεύθυνση.

Θα πρέπει στο πλαίσιο της προληπτικής δράσης της Αστυνομίας ο ρόλος της προς το κοινό να είναι περισσότερο συμφιλιωτικός. Να επιδεικνύουν περισσότερο ενδιαφέρον για τα προβλήματα που απασχολούν τον πολίτη. Έτσι, απλές διαφωνίες μεταξύ των πολιτών δεν θα φθάνουν στα Αστυνομικά Τμήματα ή στις αίθουσες των δικαστηρίων, αλλά, με κάποια μορφή διαιτησίας θα επιλύονται την ίδια στιγμή.  Το μέτρο θα λειτουργεί εγκληματοπροληπτικά.  Συνήθως, οι πηγές πληροφόρησης της "κοινής γνώμης" για την εγκληματικότητα προέρχονται από τα ΜΜΕ τα οποία προσφέρουν μια πληροφόρηση μερική ή λανθασμένη.  Η  συμμετοχή του ενεργού πολίτη μπορεί να υλοποιηθεί με την αναφορά για διάπραξη εγκλήματος, την μαρτυρία, την διαμεσολάβηση κτλ.  Προϋπόθεση λοιπόν είναι οι πολίτες να είναι καλά ενημερωμένοι και να γνωρίζουν ότι εκτός από υποχρεώσεις έχουν και  δικαιώματα, και ένα από αυτά είναι το δικαίωμα έκφρασης και συμμετοχής τους για την προστασία και ασφάλεια τους.

Οι αστυνομικοί είναι η ασφάλειά μας.  Ξέρουν να εξασκούν τα καθήκοντά τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αν τους αφήσει η πολιτική ηγεσία. Δυστυχώς όμως, υπάρχει έλλειψη και ανεπαρκής στρατηγικός σχεδιασμός από την σημερινή κυβέρνηση για την χάραξη μιας αντεγκληματικής πολιτικής.

Όπως αναφέρεται και στο βιβλίο μου το ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ με συγκεκριμένες αναφορές και προτάσεις θα συνεργάζονται  όσοι ενδιαφέρονται και έχουν απορρίψει την απαθή συμπεριφορά, την αποξένωση, τον ατομικισμό και έχουν την διάθεση να συμβάλλουν αποφασιστικά με αλληλεγγύη σε μια κοινωνία που έχει φτάσει στα όριά της. Κατευθύνσεις που θα οδηγήσουν στον σχεδιασμό νέων θεσμών και συλλογικών δράσεων, για την προστασία του πολίτη, όπως η λειτουργία του «αστυνομικού της γειτονιάς». Διερευνώντας μια νέα αισιόδοξη πρόταση με κέντρο τον πολίτη ξεκινάμε διάλογο με την κοινωνία χωρίς πολιτική ένταξη κομμάτων και ταυτοτήτων. Είναι μια πολύτιμη ευκαιρία σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς να καλλιεργηθεί αυτή η συνεργασία για την ασφαλή ποιότητα ζωής αλλά  και την εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.

Ο ενεργητικός  ρόλος του πολίτη, της ΕΛ.ΑΣ και τους τοπικούς φορείς ενισχύεται και αποδίδει στο έπακρο μέσα από έναν δίαυλο επικοινωνίας, ενημέρωσης και συνεργασίας. Καλλιεργεί φιλικές σχέσεις μεταξύ των πολιτών και της Αστυνομίας και εξασφαλίζει σεβασμό και εμπιστοσύνη από κάθε πλευρά για την από κοινού αντιμετώπιση αστικών προβλημάτων.

Ο θεσμός του "αστυνομικού της γειτονιάς" όπου μπορεί να εφαρμοστεί και να υλοποιηθεί  πιλοτικά με την λήψη μιας σειράς τεχνικών μέτρων και στρατηγικών, με την δημιουργία  Συμβουλίων πρόληψης, (Εθνικών, Περιφερειακών, Τοπικών),  να διενεργούνται αστυνομικές εξορμήσεις, με αποτελεσματικές περιπολίες που επιχειρούν να αποτρέψουν εκείνους οι οποίοι ετοιμάζονται να διαπράξουν εγκληματικές πράξεις. Μια συνεργασία μεταξύ της ΕΛ.ΑΣ και εθελοντών πολιτών και Φορέων, όπως Επιστημόνων, Συλλόγων Δασκάλων- Γονέων-Αθλητών κλπ είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες μέσα από τους οποίους δημιουργείται η κοινωνική συνείδηση και εθελοντική αλληλεγγύη και δράση.     

Καταλήγοντας πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές στον γενικότερο τρόπο σκέψης μας όσον αφορά την ασφάλειά μας.

Ας μην ξεχνάμε είναι χρέος μας η πρόληψη για την μείωση της εγκληματικότητας η οποία πρέπει να κατευθύνεται κατεξοχήν στους νέους θωρακίζοντάς τους, δημιουργώντας θετικά κοινωνικά πρότυπα, αξίες, ιδανικά. Γιατί η πρωτογενή κοινωνική πρόληψη για την βία έγκειται στην παιδεία.  Χρειάζεται αισιοδοξία, πολιτειακή συνείδηση, με τις αρχές της δημοκρατίας  χωρίς ανομία και κοινωνικούς αποκλεισμούς που θα επικρατούν  η δικαιοσύνη, η ασφάλεια και η αρμονία της ίδιας μας της ζωής. Τέλος, για μια σύγχρονη μορφή αντεγκληματικής πολιτικής απαιτείται εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός χωρίς κομματικές σκοπιμότητες.