Γράφει ο
Νίκος Καλλιακμάνης

Η Κ.Α. είναι χρόνιο νόσημα που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των μεγάλων αιμοφόρων αγγείων ειδικά των καρωτίδων  και των κλάδων αυτής (κροταφική αρτηρία).

Εμφανίζεται συνήθως σε ηλικίες άνω των 55. Προσβάλλει περισσότερο τις γυναίκες. Η συχνότητα της είναι 15 – 25 περιπτώσεις στους 100.000 πληθυσμό και εμφανίζεται κυρίως στη Βόρεια Ευρώπη.

Σύγχρονη εμφάνιση – συνύπαρξη κροταφικής αρτηριιτιδας και ρευματικής πολυμυαλγίας είναι συχνή.

Η αγγειίτιδα  φλεγμονή των αγγείων η οποία χαρακτηρίζει τη Κ.Α. μπορεί να είναι εντοπισμένη, πολυεστιακή ή εκτεταμένη.

Η αγγειίτιδα αυτή προσβάλλει την κροταφική αρτηρία, κρανιακές αρτηρίες, καρωτίδες, τμήματα της αορτής και των στεφανιαίων αγγείων.

Η Κ.Α. προσβάλλει κυρίως αρτηρίες που φέρουν ελαστικό ιστό, με ανάπτυξη φλεγμονώδων κοκκιωμάτων και φλεγμονή του μέσου χιτώνα των αρτηριών αυτών.

Ιστολογικά επικρατούν τα λεμφοκύτταρα, επιθηλιοειδή κύτταρα, γιγαντοκύτταρα (κύτταρα αίματος που συνοδεύουν φλεγμονές).

Η κατάληξη της φλεγμονώδους αντίδρασης (χρόνιας φλεγμονής) είναι η πάχυνση του έσω χιτώνα των και αρτηριών που προσβάλλονται με επακόλουθο στένωση και απόφραξη του αυλού τους και με τελική κατάληξη Ισχαιμία.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ – ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Αυτά ποικίλλουν και είναι ανάλογα με την προσβολή και έκταση της φλεγμονής αγγείου-αγγείων, που προκαλεί η Κ.Α.

Τα τυπικά συμπτώματα είναι :
- Σφύζων πονοκέφαλος στην κροταφική περιοχή (εναρμονίζεται με το σφυγμό).
- Οφθαλμικές διαταραχές (παροδική αμαύρωση – διπλωπία – σκοτώματα – πτώση βλεφάρου).
- Πόνοι κατά την μάσηση.
- Διαλείπουσα χωλότητα κατά τη μάσηση π.χ. κατά τη μάσηση τσίχλας
- Άλγη εμφανίζονται στην περιοχή του κρανίου και τριχωτού της κεφαλής.

Άτυπα συμπτώματα περιλαμβάνουν :
- Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα.
- Ριζίτιδες.
- Ελάττωση, εξαφάνιση φυσιολογικού κύματος σφυγμών.
 
ΕΠΙΠΛΟΚΗ ΤΗΣ Κ.Α. ΕΙΝΑΙ Η ΤΥΦΛΩΣΗ που οφείλεται στην ισχαιμική νευροπάθεια της οπτικής οδού (συχνότητα ≤ 10%).

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΜΦΑΝΙΣΤΕΙ ΞΑΦΝΙΚΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΗ.

Στη φυσική εξέταση ή ψηλάφηση των κροταφικών αρτηριών προκαλεί άλγος, ενώ διαπιστώνεται οίδημα, αγγειακή ευαισθησία, με οζώδη (σαν κομπολόϊ) διαμόρφωση της πορείας των αρτηριών, οι οποίες έχουν προσβληθεί.

Σπάνια εμφανίζονται φυσήματα επιπρόσθετοι ήχοι – σαν φύσημα αέρα - κατά την ακρόαση των περιοχών της βλάβης.
 

ΔΙΑΓΝΩΣΗ βλ. πίνακα 1

* Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθρών (αυξάνεται σε φλεγμονές).
** C.R.P. : C – Reactive Protein = C αντιδρώσα πρωτεΐνη, αυξάνεται σε φλεγμονές

ΓΕΝΙΚΑ Η ΡΜΠ (ρευματική πολυμυαλγία) η οποία όπως ελέχθη συνυπάρχει πολλές φορές με την Κ.Α. και από ορισμένους ρευματολόγους θεωρείται το ίδιο νόσημα με διαφορετικές εκδηλώσεις και εντοπίσεις, χαρακτηρίζεται από μυοσκελετική προσβολή και ορογονίτιδα (φλεγμονή του υμένα που περιβάλλει τις αρθρώσεις).

Η Γ.Κ.Α. (γιγαντοκροταφική αρτηριιτιδα) χαρακτηρίζεται από φλεγμονώδη αγγειίτιδα.

Η διάγνωση είναι ασφαλής και τεκμηριωμένη όταν σε ασθενή με αγγειίτιδα βρίσκονται 3 ή και παραπάνω κριτήρια του πιν. 1. Η παρουσία 3 ή περισσότερων κριτηρίων έχει ευαισθησία 94% και ειδικότητα 91%.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα εργαστηριακά ευρήματα ΓΚΑ και ΡΠΜ είναι ίδια.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ακόμα και επί υποψίας Κ.Α. πρέπει να αρχίζει θεραπεία ώστε να προλάβουμε την τύφλωση, και το Φάρμακο είναι : Prednisone 60 – 70 mgr μία φορά την ημέρα για 2 – 4 εβδομάδες. Κατόπιν τμηματική ελάττωση του φαρμάκου 5-10 mgr / ημερησίως κάθε εβδομάδα έως τη συνολική δόση των 40 mgr / ημερησίως. Κατόπιν  μείωση 3 mgr / ημερησίως.

Η διάρκεια θεραπείας μέχρι 12 μήνες και παραπάνω και μέχρι την υποχώρηση των κλινικών και εργαστηριακών ευρημάτων.

Ref: ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ – Κλινική Ανοσολογία, Εκδόσεις Πασχαλίδη.