Πολλές φορές στα αποτελέσματα της γενικής αίματος που έρχεται στα χέρια μας βρίσκεται γραμμένη η λέξη ΔΙΚΤΥΟΕΡΥΘΡΟΚΥΤΤΑΡΑ (Δ.Ε.Κ.).
Τι είναι λοιπόν αυτά τα ΔΕΚ; Τι σημαίνει η παρουσία τους; Ποια είναι η φυσιολογική τιμή τους; |
Τα ΔΕΚ είναι νεαρά ερυθρά αιμοσφαίρια και φυσιολογικά κυκλοφορούν στο αίμα (και προσδιορίζονται σε κάθε γενική εξέταση αίματος) σε ποσοστό 0,5% - 2% (φυσιολογικές τιμές).
Τα ΔΕΚ αποτελούν στάδιο ωρίμανσης του φυσιολογικού ερυθρού αιμοσφαιρίου. Ελάττωση της μάζας των ερυθρών αιμοσφαιρίων προκαλείται : 1) ελάττωση ρυθμού παραγωγής ερυθρών 2) ελάττωση μέσης διάρκειας ζωής ερυθρών (120 ημέρες).
Τα ΔΕΚ όπως και τα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν διαθέτουν πυρήνα.
Τα ΔΕΚ έπειτα από στάδια ανάπτυξης και ωρίμανσης στον μυελό των οστών εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος όπου περίπου για 24 ώρες συνεχίζουν να διαφοροποιούνται έως να μετατραπούν σε ώριμα ερυθροκύτταρα (ερυθρά αιμοσφαίρια).
Η ονομασία τους (δικτυοερυθροκύτταρα) οφείλεται στην παρουσία εντός κυττοπλάσματός τους ενός δικτύου ριβοσωματικού RNA (rRNA).
Το δίκτυο αυτό γίνεται ορατό μετά από κατάλληλη χρώση (κυανού μεθυλενίου).
Τα ΔΕΚ αποτελούν δείκτη παραγωγής ερυθρών αιμοσφαιρίων και επομένως είναι σημαντική η μέτρησή τους για την εκτίμηση των αναιμιών.
Αναιμιών (αν + αίμα) Μείωση του αριθμού ων κυκλοφορούντων ερυθρών αιμοσφαιρίων και του αιματοκρίτου (Hct – αιματοκρίτης) αναλογία ερυθροκυττάρων / όγκο πλάσματος.
Στο υγιές άτομο ο αριθμός των ΔΕΚ στο αίμα κυμαίνεται μεταξύ 0,5 – 1,5% και κάτω από φυσιολογικές συνθήκες η μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων διατηρείται σταθερή επειδή ο ρυθμός γήρανσης και καταστροφής τους αντιρροπείται από τον ρυθμό παραγωγής τους.
Στις περιπτώσεις όμως που υπάρχει έντονη αιμορραγία ή αναιμία (π.χ. αιμολυτική αναιμία) όπου παρατηρείται υψηλός ρυθμός απώλειας αίματος ή/και καταστροφής των ερυθροκυττάρων ο οργανισμός προσπαθεί να ανταπεξέλθει παράγοντας νέα ερυθρά αιμοσφαίρια με αποτέλεσμα αύξηση ΔΕΚ.
Η ανεύρεση υψηλών τιμών ΔΕΚ στο αίμα χαρακτηρίζεται σαν δικτυοερυθροκυττάρωση ή δικτυοερυθροκυτταρική κρίση.
Όσο μεγαλύτερη είναι η αναιμία τόσο πιο πρόωρη είναι η έξοδος των ΔΕΚ στο περιφερικό αίμα και τόσο πιο αυξημένη η ποσοστιαία αναλογία τους.
Σε περίπτωση που υπάρχει απώλεια αίματος τα ΔΕΚ αυξάνονται μετά 5 – 8 ώρες ενώ σημαντική αύξηση του αριθμού ΔΕΚ παρατηρείται μετά από 2 ημέρες.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΔΕΚ
Μέτρηση της ερυθροποιητικής δραστηριότητας – ικανότητας του μυελού των οστών σε αναιμίες και αιμοτολογικές νόσους.
ΑΥΞΗΣΗ ΔΕΚ
ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΔΕΚ
ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
Ελάττωση ΔΕΚ
- Φάρμακα που προκαλούν απλαστική αναιμία
- Αντινεοπλασματικά φάρμακα
- Αντιμικροβιακά φάρμακα
- Αναλγητικά φάρμακα
- Ψυχότροπα φάρμακα
- Αντιθυρεοειδικά
- Διουρητικά
ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΔΕΚ
Ref. : - Βικιπαιδεια
- Κλιν. Χημεία (Βιοατρική)