Γράφει η Μαρίνα Κουρμπέλα

Η προοπτική  αύξησης  κατά 50% του ΥΦΑ της παγκόσμιας προσφοράς κατά τα επόμενα έτη και, ως εκ τούτου, χαμηλότερων τιμών συνιστά σημαντική ευκαιρία για την ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα του εφοδιασμό με φυσικό αέριο.

Η Στρατηγική της ΕΕ για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο και την αποθήκευσή του.

Η περαιτέρω διαφοροποίηση του εφοδιασμού της ΕΕ με φυσικό αέριο εξακολουθεί να αποτελεί βασικό στόχο, κατά την Επιτροπή, ιδίως επειδή η εγχώρια παραγωγή στην ΕΕ θα εξακολουθήσει να μειώνεται κατά τις προσεχείς δεκαετίες. Η τρωτότητα λόγω της αυξανόμενης εξάρτησης από τις εισαγωγές μπορεί επίσης να μετριαστεί αν το σύστημα φυσικού αερίου παραμείνει ευέλικτο και ικανό να ανταποκρίνεται στις διακυμάνσεις της προσφοράς.

Η στρατηγική που διαμορφώνει η  ΕΕ για το υγροποιημένο φυσικό αέριο και την αποθήκευση φυσικού αερίου αποσκοπεί στην αξιοποίηση του δυναμικού του υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) και της αποθήκευσης φυσικού αερίου για να καταστεί το σύστημα φυσικού αερίου της ΕΕ πιο διαφοροποιημένο και ευέλικτο, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στο βασικό στόχο της Ενεργειακής Ένωσης για ασφαλή, ανθεκτικό και ανταγωνιστικό εφοδιασμό με φυσικό αέριο.

Όσον αφορά το ΥΦΑ, η προοπτική ραγδαίας αύξησης (50%) της παγκόσμιας προσφοράς κατά τα επόμενα έτη και, ως εκ τούτου, χαμηλότερων τιμών συνιστά σημαντική ευκαιρία για την ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα του εφοδιασμό με φυσικό αέριο. Ενώ πολλά κράτη μέλη διαθέτουν ώριμες και με μεγάλη ρευστότητα αγορές φυσικού αερίου, όπως καθίσταται σαφές από τη στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ και την ανακοίνωση σχετικά με τη βραχυπρόθεσμη αντοχή του ευρωπαϊκού συστήματος φυσικού αερίου, τέσσερα κράτη μέλη στις περιοχές της Βαλτικής, της Κεντροανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από έναν και μοναδικό προμηθευτή, γεγονός που τα καθιστά ευάλωτα σε διαταραχές του εφοδιασμού.

Αυτά τα  κράτη μέλη πρέπει να αναπτύξουν ταχέως την πρόσβασή τους σε ευρύ φάσμα πηγών ενέργειας, και η διαθεσιμότητα υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά σε αυτό, παράλληλα με υφιστάμενες ενεργειακές πηγές μέσω αγωγών, την αποθήκευση φυσικού αερίου, την ανάπτυξη του νότιου διαδρόμου φυσικού αερίου και με μεγάλη ρευστότητα κόμβων φυσικού αερίου στη Μεσόγειο. Ζωτική σημασία έχουν επίσης τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης και οι ενεργειακές πηγές με χαμηλότερες ανθρακούχες εκπομπές, όπως οι ανανεώσιμες πηγές, ενώ θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα όσον αφορά τις επενδύσεις σε υποδομές υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) ή φυσικού αερίου  ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος περιχαράκωσης σε συγκεκριμένες τεχνολογίες ή μη αξιοποιήσιμων περιουσιακών στοιχείων σε υποδομές ορυκτών καυσίμων.

Το ΥΦΑ μπορεί επίσης να αποφέρει οφέλη ως προς την ανταγωνιστικότητα, καθώς οι αγορές εκτίθενται σε μεγαλύτερες ανταγωνιστικές προκλήσεις από διεθνείς προμηθευτές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο αντίκτυπος αυτών των αλλαγών μπορεί να είναι σημαντικός, όπως στην περίπτωση της Λιθουανίας.

Προκειμένου να αξιοποιήσει τις πλήρεις δυνατότητες της πρόσβασης σε μία αναπτυσσόμενη διεθνή αγορά ΥΦΑ και να καταστεί ελκυστική αγορά για τους προμηθευτές, η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει στις εξής τρεις κινήσεις:

Πρώτον, πρέπει να διασφαλίσει ότι υφίστανται οι απαραίτητες υποδομές για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς και να επιτρέψει σε όλα τα κράτη μέλη να επωφεληθούν από την πρόσβαση σε διεθνείς αγορές ΥΦΑ, είτε άμεσα είτε μέσω άλλων κρατών μελών. Αυτό επείγει ιδιαίτερα για τα κράτη μέλη που εξαρτώνται σε υπερβολικό βαθμό από έναν και μοναδικό προμηθευτή.

Δεύτερον, η ΕΕ πρέπει να ολοκληρώσει την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου ώστε να στέλνει τα σωστά μηνύματα όσον αφορά τις τιμές, τόσο για να προσελκύει ΥΦΑ εκεί που υπάρχει ανάγκη για αυτό όσο και για να καταστήσει δυνατή την πραγματοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων σε υποδομές.

Τρίτον, η ΕΕ πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της στενής συνεργασίας με διεθνείς εταίρους για να προάγει ελεύθερες, διαφανείς και με μεγάλη ρευστότητα παγκόσμιες αγορές ΥΦΑ. Αυτό σημαίνει εντατικοποίηση των διαλόγων με τρέχοντες και μελλοντικούς προμηθευτές, καθώς και με άλλους μείζονες καταναλωτές ΥΦΑ, ώστε να αρθούν τα εμπόδια για την εμπορία ΥΦΑ στις παγκόσμιες αγορές.

Εκτός από τη βελτίωση της ασφάλειας και της ανταγωνιστικότητας, το ΥΦΑ έχει τη δυνατότητα, σε ορισμένες περιπτώσεις, να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, και, ως εκ τούτου, να στηρίξει τον στόχο της ΕΕ για τη βιωσιμότητα. Εν προκειμένω, οι μεταφορές αποτελούν κλάδο καθοριστικής σημασίας, στον οποίο διαρκώς θα αυξάνεται η χρήση ΥΦΑ ως εναλλακτικής λύσης αντί των καυσίμων πλοίων για τη ναυτιλία και του ντίζελ για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα όπως τα φορτηγά. Το ΥΦΑ μικρής κλίμακας μπορεί επίσης να συμβάλει στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της παροχής θέρμανσης και ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα στη βιομηχανία ή σε άλλους καταναλωτές σε απομακρυσμένες και/ή εκτός δικτύου περιοχές οι οποίες εξαρτώνται επί του παρόντος από περισσότερο ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα.

Η μεταβαλλόμενη κατάσταση στις αγορές φυσικού αερίου σημαίνει επίσης αλλαγή για τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου της ΕΕ, οι οποίες διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη βελτιστοποίηση της χρήσης υποδομών φυσικού αερίου και την εξισορρόπηση του συστήματος. Έχουν ζωτική σημασία οι αξιόπιστες και επαρκείς εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου για την ενεργειακή ασφάλεια και ανθεκτικότητα σε περιόδους σοβαρής διαταραχής του εφοδιασμού.

Ωστόσο, όπως συμβαίνει και με το ΥΦΑ, δεν αξιοποιούνται, επί του παρόντος, όλες οι δυνατότητες συμβολής της αποθήκευσης στην ασφάλεια και την ανθεκτικότητα του φυσικού  αερίου. Οι επενδύσεις σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου παρακωλύονται από εμπόδια που μειώνουν τη διασυνοριακή διαθεσιμότητα του αποθηκευμένου φυσικού αερίου μεταξύ κρατών μελών, καθώς και από δυσμενείς συνθήκες της αγοράς. Τα κέρδη των επιχειρήσεων αποθήκευσης βρίσκονται υπό πίεση, γεγονός που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο όχι μόνο προγραμματισμένες μελλοντικές επενδύσεις, αλλά και τα υφιστάμενα επίπεδα αποθηκευτικής ικανότητας.

Υποδομές αποθήκευσης

Η συνολική αποθηκευτική ικανότητα φυσικού αερίου στην ΕΕ αυξάνεται σημαντικά κατά τα τελευταία 10 έτη, γεγονός που έχει οδηγήσει, σε συνδυασμό με εναλλακτικούς μηχανισμούς ευελιξίας, όπως καλύτερες διασυνοριακές εμπορικές ροές, ευελιξία αγωγών, και την αυξημένη διαθεσιμότητα ΥΦΑ, σε πλεονάζουσα αποθηκευτική ικανότητα σε ορισμένες περιοχές και μικρότερες διαφορές μεταξύ θερινών και χειμερινών τιμών φυσικού αερίου. Η διαθεσιμότητα και το είδος των αποθηκευτικών υποδομών διαφέρουν σημαντικά εντός της ΕΕ ανάλογα με το ενεργειακό μείγμα, το χαρτοφυλάκιο εφοδιασμού και τις γεωλογικές συνθήκες13.

Σε γενικές γραμμές, η βελτίωση της διασυνδεσιμότητας και της περιφερειακής συνεργασίας θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα καλύτερη και πιο αποδοτική χρήση της αποθήκευσης. Επιπλέον, ορισμένες γειτονικές χώρες της ΕΕ, όπως η Ουκρανία, διαθέτουν σημαντική αποθηκευτική ικανότητα που θα μπορούσε, καταρχήν, να αναπτυχθεί περαιτέρω και να συνδεθεί με το δίκτυο φυσικού αερίου της ΕΕ. Εάν η εν λόγω ικανότητα ήταν διαθέσιμη για τον εφοδιασμό της ΕΕ, η ΕΕ θα μπορούσε να βελτιστοποιήσει τις ιδίες ποσότητες αποθηκευμένου φυσικού αερίου.

Μολονότι η τρέχουσα αποθηκευτική ικανότητα φαίνεται επαρκής, απαιτείται ακόμη προσαρμογή της διασύνδεσης και της κανονιστικής ρύθμισης για να βελτιωθεί η διασυνοριακή και ευρύτερη περιφερειακή διαθεσιμότητά της.

Σύνδεση ΥΦΑ και αποθήκευσης με τις αγορές

Ο κανονισμός ΔΕΔ-Ε15, που εκδόθηκε το 2013 μαζί με τον χρηματοδοτικό μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη», έχει θεσπίσει ένα σταθερό ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικής για τη στήριξη και των υποδομών φυσικού αερίου της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς,  των τερματικών σταθμών ΥΦΑ και της αποθήκευσης), προσδιορίζοντας τα έργα που χρειάζεται η Ευρώπη και διασφαλίζοντας την έγκαιρη υλοποίησή τους16.

Η στρατηγική ΥΦΑ και αποθήκευσης προσδιόρισε ένα υποσύνολο αυτών των έργων το οποίο συμβάλλει ειδικά στους στόχους της (βλ. χάρτη)18. Από μοντελοποίηση19 προκύπτει ότι η  υλοποίηση των εν λόγω βασικών ΕΚΕ θα τερματίσει την εξάρτηση από μία και μοναδική πηγή και θα δώσει σε όλα τα κράτη μέλη πρόσβαση σε ΥΦΑ, είτε μέσω τερματικών σταθμών είτε έμμεσα20, μέσω διασυνδέσεων και/ή πρόσβασης σε κόμβους φυσικού αερίου με μεγάλη ρευστότητα. Τα έργα αυτά θα αποφέρουν πραγματική ασφάλεια του εφοδιασμού ανταγωνισμό ως προς τις τιμές φυσικού αερίου για τις αγορές της ΕΕ. Συγκεκριμένα:

Από μοντελοποίηση προκύπτει επίσης η ύπαρξη ανάγκης να ολοκληρωθεί ο διάδρομος Βορρά-Νότου στην Κεντρική Ευρώπη ώστε το φυσικό αέριο να κυκλοφορεί ελεύθερα προς όλες τις κατευθύνσεις.

• η ομάδα της διασυνδεσιμότητας της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (CESEC) προσδιόρισε έξι βασικά έργα προτεραιότητας που συμβάλλουν στην πρόσβαση σε ΥΦΑ για όλες τις χώρες της περιοχής κατά μήκος δύο κύριων διαδρόμων, από τον τερματικό σταθμό του Krk προς τα ανατολικά και από την Ελλάδα προς βορρά•

 • η ομάδα του σχεδίου διασύνδεσης των αγορών ενέργειας της περιοχής της Βαλτικής (ΒΕΜΙΡ) προσδιόρισε έξι βασικά έργα προτεραιότητας που συμβάλλουν στην πρόσβαση σε ΥΦΑ και αποθήκευση στην περιοχή, με τη σύνδεση των τριών κρατών της Βαλτικής και της Φινλανδίας στο ευρωπαϊκό δίκτυο• και

• η ομάδα υψηλού επιπέδου για τη Νοτιοδυτική Ευρώπη προσδιόρισε δύο έργα που θα χρησιμεύσουν για την εξάλειψη των σημείων συμφόρησης και τη σύνδεση των περιφερειακών αγορών.

Επιπλέον, μέσα από ανάλυση, έχει επανειλημμένα επισημανθεί η έλλειψη διαφοροποίησης του εφοδιασμού στην Ιρλανδία, καθώς και ότι η Κύπρος και η Μάλτα αποτελούν ενεργειακές νησίδες.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα πρέπει να δεσμευτούν ότι θα κινηθούν προς την κατεύθυνση ταχέων τελικών επενδυτικών αποφάσεων επί των έργων αυτών  προτεραιότητας, η ολοκλήρωση των οποίων θα διασφαλίσει ότι το σύνολο της ΕΕ έχει πρόσβαση σε πολλαπλές πηγές φυσικού αερίου.

Με τον τρόπο αυτό, θα συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στον οικονομικά προσιτό και ασφαλή εφοδιασμό με φυσικό αέριο όλων των πολιτών της ΕΕ. Η Επιτροπή θα επισημαίνει την πρόοδο και τις πρόσθετες απαιτούμενες δράσεις ανά έργο στην ετήσια έκθεσή της σχετικά με την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης.

Σημεία δράσης:

• Η Επιτροπή στηρίζει τις εργασίες που πραγματοποιούνται στις ανωτέρω αναφερόμενες ομάδες υψηλού επιπέδου και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τους φορείς υλοποίησης των έργων να επιταχύνουν τις τελικές αποφάσεις σχετικά με αυτά τα βασικά έργα κατά προτεραιότητα. Καλεί τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές ομάδες να σημειώσουν ταχεία πρόοδο στον τομέα αυτό και στην εξαγωγή ταχέων συμπερασμάτων σχετικά με τη μελλοντική βιωσιμότητα των τερματικών σταθμών ΥΦΑ. Η πρόοδος θα πρέπει να συζητείται στο πλαίσιο του προσφάτως συσταθέντος φόρουμ για τις ενεργειακές υποδομές•

• θα πρέπει να επιταχυνθούν οι εργασίες για την ολοκλήρωση των αναλύσεων κόστους/οφέλους, προκειμένου να προσδιοριστούν οι συγκριτικά βέλτιστοι τερματικοί σταθμοί ΥΦΑ και/ή περαιτέρω διασυνδέσεις για τη σύνδεσή τους με τις αγορές και σε συνεργασία με τις περιφερειακές ομάδες, η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει ότι οι φορείς υλοποίησης των έργων είναι ενήμεροι για τις διαθέσιμες δυνατότητες χρηματοδότησης των έργων (δηλ. στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, του χρηματοδοτικού μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» και, κατά περίπτωση, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης) και ότι εξετάζονται οι τεχνικές λύσεις (όπως οι FSRU), με ιδιαίτερη προσοχή σε έργα που επηρεάζονται από εμπόδια ή καθυστερήσεις.

Καθιστώντας την ΕΕ ελκυστική αγορά για ΥΦΑ

Εκτός από επαρκείς υποδομές, χρειάζονται επίσης λειτουργικές και με μεγάλη ρευστότητα αγορές φυσικού αερίου, προκειμένου οι καταναλωτές της ΕΕ να επωφεληθούν από τις δυνατότητες του ΥΦΑ ως προς τη διαφοροποίηση και, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, ως άκρως ανταγωνιστική εναλλακτική λύση αντί του φυσικού αερίου μέσω αγωγών.

Έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας, ιδίως της τρίτης δέσμης μέτρων για την ενέργεια και των κωδίκων δικτύου21. Η συνεχής εφαρμογή όλων των διατάξεων αναμένεται να εξασφαλίσει την ανάδυση μιας πλήρως λειτουργικής εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου.

Επίσης, οι κανόνες ανταγωνισμού εφαρμόζονται αυστηρά, ώστε να αποφεύγονται οι στρεβλώσεις της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου και να ενισχύεται η ασφάλεια του εφοδιασμού.

Όπως οι ήδη υφιστάμενοι αγωγοί, και οι υφιστάμενοι τερματικοί σταθμοί ΥΦΑ υπόκεινται στην τρίτη δέσμη μέτρων για την ενέργεια. Μολονότι αυτή έχει ως στόχο να καταστήσει τα εξωτερικά σημεία εισόδου στην εσωτερική αγορά πιο ευέλικτα και αντιμετωπίζει την πρόσβαση τρίτων μερών ως τον κανόνα από ρυθμιστικής άποψης, σημαντικός αριθμός των τερματικών σταθμών ΥΦΑ εξαιρούνται επί του παρόντος από την πρόσβαση τρίτων μερών Στο πλαίσιο αυτό, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει:

• να εξακολουθήσουν να διασφαλίζουν ίσους όρους ανταγωνισμού για τους υφιστάμενους τερματικούς σταθμούς•

• να διευκολύνουν την εισαγωγή νέων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν νέες τεχνολογίες σε τερματικούς σταθμούς ΥΦΑ• και

• να εξακολουθήσουν να επιβάλλουν διαφανείς, αποτελεσματικούς και βασιζόμενους στην αγορά μηχανισμούς κατανομής χωρητικότητας σε εξαιρούμενους τερματικούς σταθμούς ΥΦΑ, ώστε να προσελκύονται οι νεοεισερχόμενοι να φθάσουν στις αγορές φυσικού αερίου της ΕΕ.

Στις ευρωπαϊκές αγορές, ο ευκολότερος τρόπος συναλλαγής όσον αφορά τις προμήθειες ΥΦΑ είναι μέσω μεγάλης ρευστότητας κόμβων φυσικού αερίου, όπου υπάρχει μεγάλος αριθμός πωλητών και αγοραστών και το φυσικό αέριο προέρχεται από διάφορες πηγές. Προς το παρόν, περιορισμένος μόνο αριθμός κρατών μελών της ΕΕ διαθέτουν αγορές με επαρκή ρευστότητα23.

Σε άλλα μέρη της Ευρώπης, οι αγορές αερίου είναι πολύ λιγότερο αναπτυγμένες: οι κεντρικές, νοτιοδυτικές και νοτιοανατολικές περιοχές δεν διαθέτουν αγορές με επαρκή ρευστότητα και δεν έχουν πρόσβαση στις αγορές στα βορειοδυτικά. Υπάρχει κίνδυνος χώρες στις κεντρικές και νοτιοανατολικές περιοχές να μην απολαμβάνουν τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει η πρόσβαση στις διεθνείς αγορές ΥΦΑ, και ο ανταγωνισμός στην αγορά φυσικού αερίου εν γένει.

Οι αγορές αυτές καλύπτουν περίπου το 75% της συνολικής ζήτησης φυσικού αερίου στην ΕΕ (πηγή: ACER με βάση τον πρότυπο στόχο για το φυσικό αέριο).

Ιδίως του BEMIP, της CESEC και της Νοτιοδυτικής Ευρώπης.

Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές (ΕΡΑ), να αναλάβουν κάθε αναγκαία δράση για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου, την εξάλειψη των υπόλοιπων κανονιστικών, εμπορικών και νομικών φραγμών και την παροχή πρόσβασης για τις εν λόγω αγορές σε αποτελεσματικούς περιφερειακούς κόμβους φυσικού αερίου. Σε αρκετές περιπτώσεις24, η περιφερειακή προσέγγιση έχει αποδειχθεί αποτελεσματική όσον αφορά τη χάραξη σωστής πορείας για τις χώρες προς τη βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς• οι εν λόγω περιφερειακές πρωτοβουλίες θα πρέπει να λαμβάνουν επίσης υπόψη τις προτεραιότητες αυτής της στρατηγικής ώστε να καταστεί η ΕΕ ελκυστική αγορά για το ΥΦΑ.

Σημεία δράσης:

• Στο πλαίσιο του BEMIP, η Επιτροπή καλεί τις ΕΡΑ να εκπονήσουν σχέδιο δράσης, έως τα μέσα του 2016, στο οποίο να καθορίζονται τα μέτρα: i) για τη διαχείριση της λήξης της παρέκκλισης βάσει της τρίτης δέσμης, ώστε να ανοίξει πλήρως η αγορά φυσικού αερίου της Βαλτικής το συντομότερο δυνατό, και ii) για τον καθορισμό των αναγκαίων ενεργειών για τη δημιουργία ενιαίας ζώνης αγοράς•

• Στο πλαίσιο της CESEC, η Επιτροπή καλεί τις ΕΡΑ να προτείνουν φιλόδοξο χάρτη πορείας με κανονιστικές λύσεις, έως τα μέσα του 2016, ο οποίος θα υποστηρίζει τη διαδικασία CESEC, και να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις προς την ομάδα υψηλού επιπέδου και τους υπουργούς σχετικά με την πρόοδο στο θέμα αυτό• και

• Στο πλαίσιο της ομάδας υψηλού επιπέδου για τη νοτιοδυτική Ευρώπη, η Επιτροπή έχει στόχο να συνεργαστεί στενά, κατά προτεραιότητα, τόσο σε τεχνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο για να στηρίξει την ολοκλήρωση του ανατολικού άξονα φυσικού αερίου, ο οποίος είναι απαραίτητος για την καλύτερη σύνδεση της Ιβηρικής Χερσονήσου με την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και να καταστήσει δυνατή την πρόσβαση σε κόμβους φυσικού αερίου με μεγάλη ρευστότητα, συμβάλλοντας έτσι στην περαιτέρω διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου φυσικού αερίου της ΕΕ.

Αποθήκευση φυσικού αερίου στην εσωτερική αγορά  

Το περιφερειακό πλαίσιο καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ανάγκη και τη διαθεσιμότητα αποθηκευτικής ικανότητας, καθώς και τον ρόλο που διαδραματίζει η αποθήκευση στον εφοδιασμό σε φυσικό αέριο και την ενεργειακή ασφάλεια. Ως εκ τούτου, οι προσεγγίσεις όσον αφορά την κανονιστική ρύθμιση της αποθήκευσης ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ χωρών και περιφερειών.

Ομοίως, οι τιμολογήσεις της μεταφοράς προς και από τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης διαφέρουν σημαντικά εντός της ΕΕ

• σε ορισμένες περιπτώσεις, οι προμηθευτές πρέπει να πληρώνουν δύο φορές, κατά την εισροή και κατά την απόσυρση φυσικού αερίου. Αυτές οι δομές τιμολόγησης ενδεχομένως να καθιστούν την αποθήκευση φυσικού αερίου λιγότερο ελκυστική ή ακόμη και μη ανταγωνιστική, όταν οι τιμολογήσεις είναι υπέρμετρα υψηλές. Συνεπώς, το ζήτημα των τιμολογήσεων μεταφοράς προς και από τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα πρέπει να εξεταστεί κατά τις εργασίες για την εκπόνηση κωδίκων δικτύου σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να εξασφαλιστούν ίσοι όροι μεταξύ ανταγωνιστικών μέσων ευελιξίας, ενώ οι δομές τιμολόγησης θα πρέπει να αντανακλούν το κόστος.

Πρέπει επίσης να εξεταστούν τεχνολογικές πτυχές της αποθήκευσης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι, στο μέλλον, οι νέες εγκαταστάσεις αποθήκευσης και υποδομές φυσικού αερίου μπορούν να δέχονται διαφορετικά είδη αερίου, περιλαμβανομένου του βιομεθανίου και άλλων αερίων από ανανεώσιμες πηγές. Με αυτόν τον τρόπο θα διευκολυνθεί η αυξημένη χρήση αποθηκευτικής ικανότητας για βιοαέριο και, ως εκ τούτου, η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Ωστόσο, οι διαχειριστές εγκαταστάσεων αποθήκευσης αντιμετωπίζουν μείωση της διαφοράς μεταξύ της τιμής του φυσικού αερίου κατά τη θερινή και χειμερινή περίοδο, με αποτέλεσμα χαμηλότερη κερδοφορία της αποθήκευσης φυσικού αερίου, πράγμα που καθιστά την αποθήκευση ευαίσθητη σε ενδεχόμενες αυξήσεις του κόστους.

Προκειμένου να καταστεί δυνατή η πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων της αποθήκευσης ως ευέλικτου μέσου και να διασφαλιστεί η αποδοτική χρήση των υποδομών, οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να δίνουν τη δυνατότητα και να ενθαρρύνουν τους διαχειριστές εγκαταστάσεων αποθήκευσης να αναπτύσσουν και να προσφέρουν νέες υπηρεσίες οι οποίες να είναι ελεύθερα εμπορεύσιμες σε δευτερογενείς αγορές και σε διασυνοριακό επίπεδο. Οι εξελίξεις και οι ρυθμίσεις αυτές δεν θα πρέπει να εισάγουν διακρίσεις μεταξύ των χρηστών των εγκαταστάσεων αποθήκευσης. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των διαχειριστών θα διασφαλίζει ότι οι πάροχοι υπηρεσιών αποθήκευσης και οι πελάτες τους μπορούν να διαπραγματεύονται συμβατικούς όρους που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους με τον πλέον οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Η αυστηρή επιβολή κανόνων ανταγωνισμού θα διασφαλίζει ότι αυτό πράγματι συμβαίνει.

Η στρατηγική της ΕΕ για την αποθήκευση θα πρέπει να περιλαμβάνει και τη βελτίωση της σύνδεσης των περιφερειακών αγορών, δεδομένου ότι η αποθήκευση έχει ακόμα δυνατότητες να επωφεληθεί από συνέργειες στην εσωτερική αγορά ενέργειας. Η αποτελεσματική χρήση των χώρων αποθήκευσης θα απαιτήσει από τα κράτη μέλη να συνεργάζονται στενά σε περιφερειακή βάση και να διαβουλεύονται με τις γειτονικές χώρες. Η ενισχυμένη περιφερειακή συνεργασία θα βελτιώσει την εμπιστοσύνη όσον αφορά τη διαθεσιμότητα και προσβασιμότητα των εγκαταστάσεων αποθήκευσης εκτός του εδάφους ενός κράτους μέλους.

Στο πλαίσιο αυτό, και όσον αφορά τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και περιφερειών, η κατανομή της αποθηκευτικής και μεταφορικής ικανότητας στα σημεία διασύνδεσης δεν  \φαίνεται να είναι πάντοτε επαρκώς εναρμονισμένη, γεγονός που ενδέχεται να δημιουργεί προβλήματα συμφόρησης. Όσον αφορά την αποθηκευτική και μεταφορική ικανότητα στα σημεία διασύνδεσης, οι διαδικασίες κατανομής θα πρέπει να δίνουν τη δυνατότητα στους διαχειριστές να τις καταχωρούν ταυτόχρονα και με επαρκές χρονικό διάστημα πριν από τις ανάγκες τους• αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση της περιφερειακής χρήσης της αποθήκευσης. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συνεργάζονται και να διαβουλεύονται πιο στενά με τις γειτονικές χώρες για το θέμα αυτό.

Blog: marina anastas.kourbela