Γράφει η Σοφία Βούλτεψη

Ευρωπαϊκά συμβούλια, κανονικά και έκτακτα, συναντήσεις αρμοδίων υπουργών της ΕΕ, συσκέψεις, επισκέψεις, συναντήσεις, συνομιλίες μεταξύ πρωθυπουργών, συμφωνίες, αποφάσεις: Από το 2011 που ξέσπασε ο πόλεμος στη Συρία, είναι άπειρος ο αριθμός των δήθεν παρεμβάσεων και των πανηγυρικών «λύσεων».

Έχουν περάσει έξι ολόκληρα χρόνια από τον Σεπτέμβριο του 2013, όταν η Κομισιόν

ενέκρινε το ελληνικό σχέδιο και από τον Οκτώβριο του 2013 όταν, μετά την τραγωδία της Λαμπεντούσα, ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς επισκέφθηκε την Ιταλία και την Μάλτα, προκειμένου να επιτευχθεί σύμπηξη μετώπου των πληττομένων χωρών και να εκπονηθεί κοινό σχέδιο. Ακολούθησε η Σύνοδος Κορυφής (24-25 Οκτωβρίου 2013), όταν το μεταναστευτικό βρέθηκε για πρώτη φορά τόσο ψηλά στο κείμενο των Συμπερασμάτων και ελήφθησαν οι πρώτες αποφάσεις.

Στο μεταξύ – και ενώ η Ελλάδα ήλεγχε το πρόβλημα – ενέσκηψε η λαίλαπα των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ με τα γενικά προσκλητήρια και τα λοιπά, που γέννησαν στους εταίρους μας και τη σκέψη πως θα ήταν πολύ βολικό να μετατρέψουν την Ελλάδα σε αποθήκη ψυχών, έναντι κάποιων οικονομικών ανταλλαγμάτων.

Από τότε, κόσμος πάει κι’ έρχεται σε συνόδους και συναντήσεις, αλλά ακόμη αναζητείται λύση – μια απαράδεκτη κατάσταση, που αποτελεί κόλαφο για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Έχουμε πια χάσει τον λογαριασμό, αλλά στις 23 Σεπτεμβρίου, στη Μάλτα, θα πραγματοποιηθεί άλλη μία ευρωπαϊκή συνάντηση για το μεταναστευτικό – αυτή τη φορά των αρμόδιων υπουργών της ΕΕ.

Η προηγούμενη, άτυπη, που πραγματοποιήθηκε στο Ελσίνκι στις 18 Ιουλίου, κατέληξε σε (άλλη μία) αποτυχία, καθώς για άλλη μια φορά έπεσε στο κενό η προσπάθεια για την δημιουργία ενός μηχανισμού κατανομής αυτών που ζητούν άσυλο στην Ευρώπη. 

Ο κίνδυνος να επαναληφθεί το φιάσκο βρίσκεται προ των πυλών και την περασμένη Παρασκευή, 13 Σεπτεμβρίου, το Βερολίνο αποφάσισε να κάνει μια παραχώρηση – αλλά προς την Ιταλία. Με τον υπουργό των Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ να δηλώνει πως η Γερμανία είναι έτοιμη να υποδέχεται το 25% των μεταναστών που φθάνουν δια θαλάσσης στην Ιταλία.

Την ίδια μέρα η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος Ουλρίκε Ντέμερ, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την αύξηση της προσφυγικής/μεταναστευτικής κίνησης στο Αιγαίο, περιορίστηκε να επαναλάβει πως η γερμανική κυβέρνηση παρακολουθεί «με μεγάλη προσοχή» τις εξελίξεις στα ελληνικά νησιά, προσθέτοντας ότι «η πρόσφατη αύξηση των αριθμών αφίξεων πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη», ότι πάντως οι αριθμοί παραμένουν χαμηλότεροι από ό,τι πριν από τη συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας για το προσφυγικό και ότι «η γερμανική κυβέρνηση βρίσκεται σε συνεχή επαφή τόσο με την τουρκική όσο και με την ελληνική πλευρά».

Τα ίδια ακριβώς είχε πει δυο μέρες νωρίτερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ζάιμπερτ: «Παρακολουθούμε τις εξελίξεις στα ελληνικά νησιά με μεγάλη προσοχή και η πρόσφατη αύξηση του αριθμού των αφίξεων πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ' όψιν. Παραταύτα οι αριθμοί είναι σημαντικά χαμηλότεροι από ό,τι πριν από την συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας». Προσθέτοντας ότι το «κλειδί» βρίσκεται στην εφαρμογή των προβλεπόμενων επαναπροωθήσεων στην Τουρκία, αλλά και πως «σε ό,τι αφορά σε αυτές τις επαναπροωθήσεις, τα τελευταία χρόνια δεν έγινε η υλοποίηση όσων είχαν σχεδιαστεί και συμφωνηθεί, όπως θα επιθυμούσαμε».

Αναφέρθηκε μάλιστα στο γεγονός ότι «η νέα ελληνική κυβέρνηση συμμερίζεται αυτήν την οπτική και λέει η ίδια ότι πρέπει να υπάρξει καλύτερη εφαρμογή και έχουμε πλήρη εμπιστοσύνη ότι θα κάνει τα σωστά βήματα. Στεκόμαστε δε έτοιμοι να την στηρίξουμε, τόσο διμερώς όσο και στο πλαίσιο της Ε.Ε.».

Επίσης, σχετικά με την υποδοχή ανηλίκων μεταναστών και προσφύγων από ευρωπαϊκές χώρες, ο κ. Ζάιμπερτ δήλωσε ότι τόσο η Γερμανία όσο και άλλα κράτη παίρνουν ανηλίκους από την Ελλάδα, στο πλαίσιο της Διαδικασίας του Δουβλίνου.

Γιατί δεν γίνεται τίποτα

Εύκολα καταλαβαίνει κανείς από τα παραπάνω γιατί δεν γίνεται ποτέ και τίποτα: Η συμφωνία είναι καλή αλλά δεν τηρείται (χωρίς να αναφέρεται πουθενά από ποιον δεν τηρείται), είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε την Ελλάδα (ενώ έπρεπε να το είχαν ήδη κάνει αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας τον Μάρτιο του 2016, στέλνοντας εμπειρογνώμονες για την ενίσχυση της διαδικασίας του ασύλου, αλλά προς το παρόν ακόμη δηλώνουν την ετοιμότητά τους), παίρνουμε ανηλίκους από την Ελλάδα (έτσι γενικά και αόριστα).

Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια γι’ αυτό το τελευταίο: Τον Ιούνιο του 2018, ο Τσίπρας συμφώνησε με την Μέρκελ να επιστρέψουμε στη διαδικασία του Δουβλίνου και να δέχεται η Ελλάδα επιστροφές από τη Γερμανία. Παράλληλα, η Γερμανία θα δεχόταν ανηλίκους από την Ελλάδα, με σκοπό την επανένωση των οικογενειών.

Αντίθετα, ο Σαμαράς από τις αρχές του 2013 είχε πετύχει όταν ένα κράτος-μέλος βρίσκεται σε κρίση, ο αιτούμενος άσυλο να έχει το δικαίωμα να το ζητά  σε άλλη χώρα από αυτήν της πρώτης εισόδου.

Αλλά ο Τσίπρας, που τότε αποκαλούσε την κ. Μέρκελ «νέα Φρειδερίκη», υποχώρησε για να διευκολύνει την καγκελάριο στον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού.

Και την επομένη των δηλώσεων Ζάιμπερτ περί αποδοχής ανηλίκων, δύο ΜΚΟ έδωσαν στοιχεία βάσει των οποίων από τα τέλη του 2017 σημειώθηκε δραματική αύξηση του αριθμού των απορρίψεων αιτήσεων ανάληψης ευθύνης για οικογενειακές επανενώσεις που εστάλησαν από την Ελλάδα στη Γερμανία βάσει του Κανονισμού Δουβλίνου.

Τα στοιχεία είναι επίσημα και προέρχονται από τις ίδιες τις γερμανικές Αρχές: Από την 1η Ιανουαρίου 2018 έως τις 7 Μαΐου 2018 η Ελλάδα είχε στείλει 870 αιτήματα ανάληψης ευθύνης στη Γερμανία και η Γερμανία απέρριψε τα 582. Επίσης, από την 1η Ιανουαρίου 2019 έως τις 22 Μαΐου 2019 η Ελλάδα είχε στείλει 626 αιτήματα και απορρίφθηκαν τα 472.

Επομένως, ούτε έφθασαν εμπειρογνώμονες για το άσυλο (με την δικαιολογία ότι τα ελληνικά νησιά είναι πολύ επιβαρυμένα και υπάρχει κίνδυνος ταραχών που θα έθεταν σε κίνδυνο τη ζωή των πολιτών τους), ούτε τηρείται η συμφωνία για την επανένωση των οικογενειών.

Επίσης στις 11 Σεπτεμβρίου – την ώρα δηλαδή που γίνονταν όλες αυτές οι ωραίες δηλώσεις – σε δηλώσεις του στο γερμανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο dpa ο Αυστριακός ειδικός και εμπνευστής της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας Γκέραλντ Κνάους, επικεφαλής της Πρωτοβουλίας για την Ευρωπαϊκή Σταθερότητα ESI, προειδοποιούσε για κατάρρευση και καλούσε σε στήριξη της Ελλάδας.

Όπως είπε – και με δεδομένη την αύξηση των ροών - η διαδικασία ασύλου θα πρέπει να διαρκεί μόνο λίγες εβδομάδες και οι μετανάστες χωρίς δικαίωμα ασύλου να επαναπροωθούνται στη συνέχεια στη Τουρκία.

Αυτό άλλωστε προβλέπει η συμφωνία: Άμεση επιστροφή στην Τουρκία όλων των παράτυπων μεταναστών. Αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει να λειτουργεί τουλάχιστον η διαδικασία του ασύλου (διότι όλα τα άλλα που είχαν συμφωνηθεί δεν λειτουργούν μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος στην Τουρκία, τον Ιούλιο του 2016).

Και για να λειτουργήσει η διαδικασία του ασύλου δεν αρκούν οι παρεμβάσεις που σκοπεύει να υιοθετήσει η ελληνική κυβέρνηση.

Ο ίδιος ο Κνάους είπε πως οι ελληνικές Αρχές πρέπει να βοηθηθούν από ειδικούς της γερμανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για την Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες – κάτι για το οποίο τρία χρόνια μετά απλώς εκδηλώνεται κάποια… ετοιμότητα, χωρίς η κυβέρνηση Τσίπρα να έχει απαιτήσει την εφαρμογή του.

Με λίγα λόγια συζητούν με κλειστά μάτια και όλοι τους εθελοτυφλούν. Και αυτή η εθελοτυφλία οδηγεί στα πιο επικίνδυνα αδιέξοδα…