Γράφει ο
Θανάσης Παπανδρόπουλος

Το ότι η οικονομική πολιτική που ασκείται δεν είναι η καλύτερη δυνατή για ευρέα λαϊκά στρώματα, δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία. Το ερώτημα όμως είναι αν, με δεδομένη την χρεοκοπία της χώρας, μπορούσε να υπάρξει άλλη πολιτική. Η απάντηση είναι σαφέστατα αρνητική. Όσο για την χρεοκοπία, ήταν ορατή και αναμενόμενη τουλάχιστον 20 χρόνια πριν γίνει πραγματικότητα. Από το 1989, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Τράπεζα της Ελλάδος κα διεθνείς οίκοι αξιολόγησης υπογράμμιζαν σε όλους τους τόνους ότι η ελληνική οικονομία ακολουθούσε ολισθηρό δρόμο σε όλα τα επίπεδα και κυρίως σε αυτό της παραγωγικής της διαρθρώσεως.

Σήμερα, λοιπόν, αυτό είναι το πολύ ζωτικό πρόβλημα της χώρας. Η κατεπείγουσα αναδιάρθρωση του παραγωγικού της δυναμικού, η οποία δυστυχώς δεν μπορεί να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Απαιτούνται ισχυρές μεταρρυθμιστικές προϋποθέσεις για να μπορέσει η Ελλάδα να βρει έναν δρόμο ανάπτυξης, προσαρμοσμένο στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.

Επαναλαμβάνουμε, από την άποψη αυτή, ότι η πρόσφατη συγκυριακή πρόσβαση του ελληνικού Δημοσίου στις διεθνείς αγορές χρήματος, πέρα από τις θετικές επιπτώσεις της σε τεχνολογικό επίπεδο, δεν θα πρέπει να ταυτίζεται με την ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας. Είναι βεβαίως σοβαρό προαπαιτούμενο, αλλά ο δρόμος για την αναπτυξιακή απογείωση της οικονομίας μας είναι μακρύς. Μια κοινωνία με 27% ανέργους στο σύνολο του ενεργού της πληθυσμού τελεί υπό συνθήκες κοινωνικής ανισορροπίας, φαινόμενο επικίνδυνο.

Από την άλλη πλευρά, αποτελεί μεγάλη πλάνη η σύγχυση που επικρατεί γύρω από την προσφυγή μας στις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Αυτή η τελευταία σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να συγχέεται με την επαναφορά σε καθεστώς κάλυψης των δημοσιονομικών ελλειμμάτων μέσω δανεισμού. Απλώς γίνεται μία προσπάθεια αποκατάστασης της καμπύλης επιτοκίων για διάφορες χρονικές διάρκειες, έτσι ώστε να κτισθεί μια νέα αγορά ελληνικών κρατικών ομολόγων, μετά από την τραυματική εμπειρία της κρίσης. Αυτό γίνεται ώστε να υπάρχουν και επιτόκια αναφοράς για πιθανή πρόσβαση μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές και, εν γένει, να τιμολογηθούν εκ νέου χρηματοοικονομικά προϊόντα που ενσωματώνουν ελληνικό κίνδυνο. Με άλλα λόγια, η εμπιστοσύνη προς την Ελλάδα ανοίγει τον δρόμο για σοβαρές ελληνικές επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε δανεισμό μέσω εταιρικών ομολόγων, δίνοντας έτσι μια νέα δυναμική και στην εξωστρέφειά τους.

Άπαξ δια παντός, κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες και κρατιστές πολιτικοί, ανεξαρτήτως πολιτικού χρώματος, θα  πρέπει να καταλάβουν ότι το νέο αναπτυξιακό πρότυπο για την Ελλάδα θα απέχει αισθητά από το αντίστοιχο του παρελθόντος. Στην νέα περίοδο που ήδη άνοιξε για την ελληνική οικονομία, η ανάπτυξη και η αύξηση των εγχώριων εισοδημάτων θα στηρίζονται στην αυξημένη εγχώρια παραγωγή διεθνώς ανταγωνιστικών προϊόντων (αγαθών και υπηρεσιών), τα οποία θα πωλούνται στην εγχώρια οικονομία και στο εξωτερικό, με πλεονάσματα στο ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών της χώρας. Η αύξηση της εγχώριας παραγωγικής δυναμικότητας για την παραγωγή σε μεγάλο βαθμό διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων θα πραγματοποιείται με αυξημένες επενδύσεις, οι οποίες θα χρηματοδοτούνται συνολικά από τις αυξημένες εγχώριες αποταμιεύσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας. Η αγορά στην οποία απευθυνόμαστε είναι η παγκόσμια αγορά στην οποία θα μπορούμε να πωλούμε απεριόριστες ποσότητες προϊόντων, αρκεί να τα παράγουμε σε διεθνώς ανταγωνιστικό κόστος. Η εποχή που δανειζόμαστε μεγάλες και αυξανόμενες ποσότητες κεφαλαίων από το εξωτερικό για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε εγχώρια ζήτηση για προϊόντα που δεν ήταν διεθνώς ανταγωνιστικά θα πρέπει να θεωρείται οριστικά ως παρελθόν.

Η μεταφορά πόρων από τις παραδοσιακές στις δυναμικές δραστηριότητες, που έχει ήδη αρχίσει, θα συνεχισθεί σε βάθος χρόνου με ρυθμούς που θα επηρεάζονται από τον βαθμό προσήλωσης της οικονομικής πολιτικής στο νέο αναπτυξιακό πρότυπο. Είναι πολύ εύκολο η χώρα να ξαναμπεί σε κρίση εάν δεν υπάρξει εγρήγορση να διατηρηθεί η σταθερότητα που διασφαλίζουν τα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα. Η απορρόφηση της ανεργίας δεν πρόκειται να επιτευχθεί με την επιστροφή σε πολιτικές ενεργού ζήτησης (αν και είναι αμφίβολο εάν θα υπάρχουν επενδυτές να χρηματοδοτούν τα νέα ελλείμματα), αλλά και με την στροφή προς νέες παραγωγικές δραστηριότητες στην βάση της εμπιστοσύνης που φέρνει η δημοσιονομική σταθερότητα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, το ελληνικό λιανεμπόριο θα κληθεί και αυτό να ανταποκριθεί σε νέες συνθήκες ζήτησης και παραγωγής, οι οποίες θα υπαγορεύουν και νέα οργανωτικά πρότυπα με περισσότερη αποτελεσματικότητα και φαντασία.