Γράφει ο
Ιωάννης Γ. Κουλούρης

Στις 12/1/2017 έτυχε να παρευρεθώ στην πανηγυρική συνεδρίαση της Ακαδημίας Αθηνών, όπου έγινε η εγκατάσταση του νέου Προέδρου της, διακεκριμένου οικονομολόγου και τέως πρωθυπουργού κυρίου Παπαδήμου.

Ως είθισται ο νέος πρόεδρος εκφώνησε σχετικό λόγο, που όπως αναμενόταν αφορούσε στην οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, παρελθούσα, παρούσα και μέλλουσα.

Το θέμα ήταν εξαιρετικά επίκαιρο και λόγω της χρονικής συγκυρίας και λόγω της ιδιότητας του ομιλητή. Εύλογα θα ανέμενε κανείς να παρουσιαστούν και αναλυθούν συγκεκριμένα στοιχεία από το παρελθόν και να γίνουν τεκμηριωμένες προβλέψεις και προτάσεις για το μέλλον.

Δυστυχώς ομολογώ ότι ούτε σοφότερος έγινα για τα αίτια και τα λάθη της πολύχρονης κρίσης, ούτε περισσότερο αισιόδοξος για την εξέλιξή της.

Έβγαλα όμως ένα ακλόνητο συμπέρασμα που επιβεβαίωσε τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις μου, που πιστεύω ότι είναι και εκτιμήσεις όλων των σκεπτόμενων Ελλήνων:  Όλοι όσοι διαχειρίστηκαν την κρίση μέχρι σήμερα, και ιδίως οι Πρωθυπουργοί, και οι οικονομολόγοι υπουργοί και επιτελείς των αρμόδιων Υπουργείων, τίποτα δεν γνωρίζουν την Ελληνική πραγματικότητα, ούτε συνειδητοποίησαν τα εγκληματικά λάθη που διέπραξαν, ούτε διδάχτηκαν κάτι από αυτά! Αυτό τουλάχιστον προέκυψε από το λόγο του ομιλητή.

Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να έχει κανείς ιδιαίτερες οικονομικές γνώσεις για να κατανοήσει ότι η αιτία που μόνο η χώρα μας μετά από μία ολόκληρη επταετία (σύμπτωση;) δεν κατάφερε όχι απλά να βγει από την κρίση αλλά αντίθετα οδηγείται βαθύτερα σ’ αυτήν, ήταν τα λάθος μέτρα που πάρθηκαν και ο τρόπος που εφαρμόστηκαν.

Το πρώτο και τραγικότερα λάθος ήταν τα λεγόμενα οριζόντια μέτρα περικοπών, που όμως δεν ήταν καθόλου οριζόντια, αλλά με τα διάφορα πλαφόν και τις κλιμακωτές περικοπές,  στόχευαν στην υποβάθμιση και τελικά την εξαφάνιση της μεσαίας τάξης των μισθωτών του δημοσίου και των συνταξιούχων.

Καλά δεν κατανοούσαν ότι η τάξη αυτή ήταν εκείνη που κινούσε όλη την ιδιωτική οικονομία και ιδίως το εμπόριο, τη μεταποίηση, την εστίαση, τον εσωτερικό τουρισμό και την οικοδομική δραστηριότητα; Δεν κατανοούσαν ότι κάθε εκατοστιαία μονάδα εισοδήματος που κοβόταν από την τάξη αυτή, είχε άμεση και δυσανάλογα μεγάλη επίπτωση στους επαγγελματίες και τους εργαζόμενους των ανωτέρω κλάδων και πολλών άλλων που δεν αναφέρω; Και όταν φάνηκαν τα άμεσα δυσμενή αποτελέσματα στην ύφεση και κυρίως στην αύξηση της ανεργίας, πάλι τίποτα δεν κατάλαβαν, αλλά μιλούσαν για λάθος του ΔΝΤ που δεν υπολόγισε σωστά κάποιο πολλαπλασιαστή!! Και καλά το ΔΝΤ, αυτοί όμως τι έκαναν; Και μην μας πουν ότι υποχρεώθηκαν να λάβουν τα συγκεκριμένα μέτρα από τους ξένους, γιατί αυτοί το μόνο που ζητούσαν ήταν να γίνει εξοικονόμηση ορισμένου ποσού, και όχι το πως θα γίνει αυτό. Εάν αντί των κλιμακωτών περικοπών είχε γίνει μία ενιαία γενική περικοπή κατά το ίδιο ποσοστό, όλων των μισθών και των συντάξεων, οι επιπτώσεις θα ήταν απείρως μικρότερες, γιατί αφενός το ποσοστό αυτό θα ήταν σχετικά μικρό, και αφετέρου τόσο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι, όσο και οι επαγγελματίες που ζούσαν από αυτούς, θα μπορούσαν να προσαρμοστούν σταδιακά στα μικρότερα εισοδήματα και καταναλώσεις, χωρίς λουκέτα και μαζικές απολύσεις.

Για το τραγικό αυτό πρώτο λάθος καμία αναφορά δεν έκανε ο ομιλητής.

Ένα άλλο τραγικό σφάλμα της πρώτης περιόδου των μνημονίων ήταν φυσικά και η συνεχής αναβλητικότητα, λόγω της παρεμβάσεως των συντεχνιών και του πολιτικού κόστους,  σχετικά με τις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να γίνουν και δεν έγιναν, καθώς και η ανυπαρξία μέτρων για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Για το θέμα αυτό τόσο ο ομιλητής όσο και πολιτικοί κάνουν συχνές αναφορές χωρίς όμως να αναφέρονται σε συγκεκριμένα στοιχεία και προτάσεις.

Το κακό είναι ότι από τα λάθη αυτά τίποτε δεν κατάλαβαν οι επόμενες κυβερνήσεις, ακόμα και αυτή στην οποία προήδρευε ο ομιλητής, και αντί να τα διορθώσουν, με το δεύτερο μνημόνιο πήραν ακόμα χειρότερα μέτρα, τα οποία εξαφάνισαν τελείως την μεσαία τάξη όχι μόνο των μισθωτών και των συνταξιούχων, αλλά και των επαγγελματιών, και οδήγησαν στην εκτόξευση της ανεργίας, την φτωχοποίηση όλων των Ελλήνων και στον ξενιτεμό του νέου επιστημονικού δυναμικού της χώρας.

Όσο για πάταξη της φοροδιαφυγής και μέτρα για την ανάπτυξη τίποτε το συγκεκριμένο.

Ώσπου ήρθε τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ και η εφιαλτική περίοδος του «μεγάλου οικονομολόγου» Βαρουφάκη που διέλυσε κυριολεκτικά την οικονομία και την αξιοπιστία της χώρας και οδήγησε στα καταστροφικά «capital controls” και τη χώρα στο χείλος της καταστροφής. Και φυσιολογικά ήρθε το τρίτο μνημόνιο που μη έχοντας τι άλλο να ξεζουμίσει από την ανύπαρκτη πλέον μεσαία τάξη, επέβαλε μέτρα και σε βάρος εκείνων που τα προηγούμενα χρόνια δεν είχαν θιγεί. Τώρα βέβαια που λήφθηκαν αυτά τα μέτρα είναι πλέον αργά.

Και για τα θέματα αυτά τίποτε δεν ανέφερε ο ομιλητής, μη θέλοντας προφανώς να κακοκαρδίσει τη σημερινή κυβέρνηση.

Το σημαντικότερο ζήτημα όμως σήμερα είναι τι πρέπει να γίνει στο μέλλον για να αλλάξει η κατηφορική πορεία της χώρας. Και στο θέμα αυτό δυστυχώς ο διακεκριμένος οικονομολόγος ομιλητής τίποτε το συγκεκριμένο δεν πρότεινε, πέραν των συνήθων γενικών και θεωρητικών προτάσεων που κάνουν όλοι οι οικονομολόγοι, καταλήγοντας ότι υπάρχει και αισιόδοξο σενάριο, αλλά παραθέτοντας τόσες επιφυλάξεις και προϋποθέσεις ώστε στην ουσία να το ακυρώνει. Θα πρότεινα το κείμενο της ανωτέρω ομιλίας του κυρίου Προέδρου της Ακαδημίας να μοιραστεί σε όλους τους βουλευτές, μήπως και αυτοί μπορέσουν να συναγάγουν τα χρήσιμα συμπεράσματα που δεν μπόρεσα εγώ.

Προσωπικά δεν επιθυμώ ούτε αισθάνομαι ικανός να επιχειρηματολογήσω επί θεωρητικών οικονομικών θεμάτων, αισθάνομαι την ανάγκη όμως να εκφράσω την πεποίθηση μου ότι η οικονομία είναι πολύ σοβαρό ζήτημα για να την αναθέσουμε στους θεωρητικούς οικονομολόγους. Θα μπορούσα , παραλλάσσοντας τη διαπίστωση αυτή με τη γερμανική ρήση,  ότι «τρεις καθηγητές αρκούν για να καταστρέψουν τη χώρα», με τη ρήση «τρεις οικονομολόγοι αρκούν για να καταστρέψουν την οικονομία της χώρας».

Με την ευκαιρία θέλω να σημειώσω την τελευταία ενέργεια των οικονομικών εγκεφάλων της κυβέρνησης, να συμπεριλάβουν στις αποδείξεις που θα χτίζουν το αφορολόγητο και εκείνες που αφορούν τις ΔΕΚΟ!! Μα καλά, εάν δεν απατώμαι, ο λόγος που επιβάλλεται η συλλογή των αποδείξεων για το χτίσιμο του αφορολόγητου είναι η πάταξη της φοροδιαφυγής, το δε αναγκαίο ποσό που πρέπει να συγκεντρωθεί είναι 10 ή 15% του δηλούμενου εισοδήματος. Είναι γνωστό ότι για τις ΔΕΚΟ (φως, νερό τηλέφωνο) κάθε νοικοκυριό δαπανά πολύ περισσότερο από το ποσοστό αυτό, οπότε δεν θα χρειάζεται να συγκεντρώσει αποδείξεις από κλάδους που φοροδιαφεύγουν. Εάν μάλιστα προσθέσουμε και τις δαπάνες των σουπερμάρκετ, που ούτως ή άλλως εκδίδουν αποδείξεις και δέχονται ηλεκτρονικές πληρωμές, το ποσοστό υπερβαίνει σίγουρα το 50%  των εισοδημάτων, οπότε τι χρειάζονται οι αποδείξεις από άλλους κλάδους; 

Καλά αυτοί στο Υπουργείο Οικονομικών είναι τόσο λαϊκιστές ή τόσο ηλίθιοι;

Τέλος επιθυμώ να σχολιάσω την πρόταση του ομιλητή ότι για την επίλυση της κρίσης είναι σκόπιμο, εάν κατάλαβα σωστά, να γίνει μία περίπου οικουμενική σύμπραξη όλων των κομμάτων, δηλαδή κάτι σαν οικουμενική κυβέρνηση. Δυστυχώς με τη σημερινή σύνθεση της Βουλής και την παρουσία τόσο ανεύθυνων, άπειρων, καιροσκόπων, γραφικών και πολιτικών απατεωνίσκων, μία οικουμενική λύση θα ήταν το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί γιατί γνωρίζουμε τα θέματα στα οποία όλοι αυτοί συμφωνούν: είναι το προσωπικό τους βόλεμα, η διατήρηση της ασυλίας τους ,η παραγραφή των ανομημάτων τους , η δημιουργία νέων και γενικά η διαιώνιση του είδους τους, οπωσδήποτε πάντως όχι το συμφέρον της χώρας.