Γράφει ο
Γιάννης Βασιλείου

      Στα πλαίσια του παρόντος άρθρου θα εστιάσουμε στην Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets Authority-ESMA) και τον πολυδιάστατο ρόλο της. Η ESMA είναι μια ανεξάρτητη αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), με στόχο αφενός την αποτελεσματικότερη προστασία των επενδυτών και αφετέρου την ενίσχυση της ορθής λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών. Ιδρύθηκε το 2011, αποτελείται από 200 υπαλλήλους και εδρεύει στο Παρίσι. Τα μέλη της είναι οι αρμόδιες για τις αγορές κινητών αξιών εθνικές αρχές σε όλα ανεξαιρέτως τα κράτη-μέλη. Τα μέλη δίχως δικαίωμα ψήφου είναι α) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, β) η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ), γ) το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) και δ) η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΑΑΕΣ). Επίσης, η Νορβηγία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν συμμετέχουν ως παρατηρητές (Βασιλείου, 2013, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/ESMA, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/SRB, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Για να μιλήσουμε λίγο πιο συγκεκριμένα για τη δομή, το συμβούλιο εποπτών είναι επιφορτισμένο με τη λήψη όλων των αποφάσεων πολιτικής και επιπλέον είναι υπεύθυνο όσον αφορά την έγκριση των εργασιών της ESMA. Αποτελείται από τους επικεφαλής των εθνικών αρχών, τους παρατηρητές της Επιτροπής, παρατηρητές από Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν και έναν εκπρόσωπο από τους προαναφερθέντες οργανισμούς (ΕΑΤ, ΕΣΣΚ και ΕΑΑΕΣ). Το διοικητικό συμβούλιο φροντίζει ώστε η ESMA να εκτελεί τα καθήκοντά της με ικανοποιητικό τρόπο και αποτελείται από τον πρόεδρο της ESMA και εκπροσώπους της Επιτροπής και των εθνικών εποπτικών αρχών (Βασιλείου, 2013, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/ESMA, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/SRB, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Υπογραμμίζουμε ότι η ESMA καθίσταται υπεύθυνη τόσο για το ιδιαιτέρως νευραλγικό ζήτημα του συντονισμού των μέτρων που λαμβάνονται  από τις εποπτικές αρχές του τομέα των κινητών αξιών, όσο και για την αμεσότερη δυνατή λήψη των κατάλληλων μέτρων έκτακτης ανάγκης σε περιπτώσεις κρίσης. Συνοπτικά, θα λέγαμε ότι οι επιδιώξεις της ESMA είναι τρεις. Η πρώτη είναι η αποτελεσματικότερη δυνατή προστασία των επενδυτών. Το ζητούμενο είναι μέγιστη δυνατή εξασφάλιση της άρτιας εξυπηρέτησης των καταναλωτών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και η ουσιαστική ενίσχυση των δικαιωμάτων τους ως επενδυτών (φυσικά με παράλληλη αναγνώριση των υποχρεώσεών τους). Η εν λόγω επιδίωξη είναι πράγματι ιδιαιτέρως σύνθετη, αλλά πολλές και σημαντικές προσπάθειες για απλοποίηση έχουν ήδη λάβει χώρα (Βασιλείου, 2013, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/ESMA, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/SRB, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Η δεύτερη επιδίωξη είναι η πολυπόθητη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, η οποία στις μέρες μας είναι ίσως περισσότερο απαραίτητη από ποτέ. Πιο συγκεκριμένα, η ESMA μεριμνά για τη συστηματική ενδυνάμωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με στόχο την αμεσότερη δυνατή αντιμετώπιση τυχόν δημοσιονομικών ανισορροπιών. Παράλληλα, δε θα πρέπει να λησμονούμε ότι η εν λόγω επιδίωξη συνδέεται στενά με την οικονομική ανάπτυξη, για την ενθάρρυνση της οποίας η ESMA έχει επιδοθεί σε συνεχή και συνεπή αγώνα (Βασιλείου, 2013, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/ESMA, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/SRB, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Τέλος, η τρίτη επιδίωξη είναι η ορθή λειτουργία των αγορών. Για το σκοπό αυτό απαιτούνται σταθερές υποδομές της αγοράς, σε στενό συνδυασμό με την ενίσχυση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας, στα ευρύτερα πλαίσια λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών (Βασιλείου, 2013, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/ESMA, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/SRB, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

       Τέσσερα είναι τα είδη των δραστηριοτήτων της ESMA. Το πρώτο είναι η ικανοποιητικότερη δυνατή αξιολόγηση των κινδύνων για τις αγορές, τους επενδυτές και την εν γένει χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Το δεύτερο είναι η άμεση εποπτεία των χρηματοπιστωτικών φορέων. Το τρίτο η επιτυχής ολοκλήρωση ενός ενιαίου εγχειριδίου κανόνων για τις χρηματοπιστωτικές αγορές της Ένωσης, ενώ το τέταρτο η συστηματική προώθηση της τυποποίησης των εποπτικών πρακτικών. Απ’ όλα τα προαναφερθέντα μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε την κρισιμότητα του ρόλου της ESMA. Και μόνο το γεγονός ότι ασχολείται συστηματικά με ένα τόσο σύνθετο φάσμα φλεγόντων ζητημάτων καταδεικνύει το ειδικό της βάρος και την κατατάσσει αυτόματα σε κορυφαίο επίπεδο, προσδίδοντάς της απαράμιλλο κύρος (Βασιλείου, 2013, 2014, 2017α, 2017β και 2018· Dominguez, 2006· Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/ESMA, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2018· Ευρωπαϊκή Ένωση/SRB, 2017· Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο, 2017· Smits, 1996· Surico, 2007).

ΠΗΓΕΣ

Βασιλείου, Ιωάννης (2013), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2014), Ευρωπαϊκή Ενοποίηση-Μια Διαδικασία Σύγκλισης ή Απόκλισης; (Β΄ Έκδοση-Ειδική Έκδοση Για Πανεπιστήμια) (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017α), Οικονομική Κρίση, Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση-Προτάσεις και Δράσεις για την Καταπολέμηση της Ανεργίας (Αθήνα: Historical Quest).

Βασιλείου, Ιωάννης (2017β), Προϋπολογισμός της Ε.Ε.-Ζητήματα Κατανομής και Αναδιανομής Πόρων στην Ε.Ε. (Αθήνα: Historical Quest). 

Βασιλείου, Ιωάννης (2018), Οι Επιχειρήσεις στην Ε.Ε.-Μονοπώλια-Καρτέλ-Κρατικές Ενισχύσεις-Κανόνες Ανταγωνισμού (Αθήνα: Historical Quest).

Dominguez, Kathryn M. E. (2006), “The European Central Bank, the Euro, and Global Financial Markets”, The Journal of Economic Perspectives, 20 (4), σελ. 67-88.

Ευρωπαϊκή Ένωση/ΕΚΤ (2017), «Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-central-bank_el (πρόσβαση στις 4/9/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/ESMA (2017), «Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA)», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/agencies/esma_el (πρόσβαση στις 8/9/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2018), «Ευρωπαϊκή Επιτροπή», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-commission_el (πρόσβαση στις 31/8/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2018), «Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/european-parliament_el (πρόσβαση στις 31/8/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/SRB (2017), «Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης (SRB)», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/agencies/srb_el (πρόσβαση στις 8/9/18).

Ευρωπαϊκή Ένωση/Συμβούλιο (2017), «Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», διαθέσιμο σε https://europa.eu/european-union/about-eu/institutions-bodies/council-eu_el (πρόσβαση στις 4/9/18).

Smits, René (1996), “The European Central Bank: Institutional Aspects”, The International and Comparative Law Quarterly, 45 (2), σελ. 319-342.

Surico, Paolo (2007), “The Monetary Policy of the European Central Bank”, The Scandinavian Journal of Economics, 109 (1), σελ. 115-135.