Γράφει ο
Πάνος Χατζηγεωργιάδης

Μέσα σε όλες αυτές τις άσχημες συνθήκες οικονομικά, κοινωνικά και

πολιτικά, συνεχίζω  με μια σειρά άρθρων μου να θυμίζω το διάβα
ορισμένων σημαντικών προσωπικοτήτων των νεοελληνικών γραμμάτων και
τεχνών των τελευταίων διακοσίων ετών από παλιγγενεσίας και εντεύθεν
κατ’  ελάχιστον, με στόχο την πνευματική ανάταση του αναγνώστη, αλλά
και για ένα πρώτο γνώρισμα με σημαντικές ξανατονίζω προσωπικότητες του
παρελθόντος κόσμου, οι οποίες θεωρώ πως έχουν κάτι να πουν ακόμη και
σήμερα, ιδιαίτερα ίσως σήμερα, μιάν εποχή πνευματικής καταχνιάς, μιάν
εποχή πλήρους  αποπροσανατολισμού της νεοελληνικής κοινωνίας σε όλα
σχεδόν τα επίπεδα.

«Η κακή τέχνη πολεμάται μόνον με την καλή τέχνη».

Όντας φανατικός θιασώτης αυτής της άποψης, θεωρώ πως αυτό που λείπει
από την σημερινή νεοελληνική κοινωνία, είναι η έλλειψη παραστάσεων του
παρελθόντος  κόσμου, παραστάσεων οι οποίες  θα βοηθήσουν δραστικά,
στην σύνθεση του νέου Ελληνικού οράματος αναφορικά με τον 21ο αιώνα. Ο
πολιτισμός μας νοσεί, όπως και σχεδόν οτιδήποτε άλλο και έτσι αδυνατεί
ή δεν θέλει, να φέρει κυρίως τις νεώτερες γενιές σε επαφή με την τέχνη
υπό το «Ελληνικό πρίσμα», δέσμια μιάς ξενομανούς τάσης , η οποία έχει
μακρά ιστορία στον τόπο, από εθνεγερσίας και εντεύθεν κατ’ ελάχιστον.

Η αποψινή μου αναφορά έχει να κάνει με έναν σωρό από λόγους.  Η
αποψινή μου «καλεσμένη», η Σοφία Λασκαρίδου, αποτελεί πρότυπο ανθρώπου
που αρέσκεται στην πρωτοπορία, επίσης υπήρξε η πρώτη γυναίκα
φοιτήτρια στην σχολή των καλών μας τεχνών, καθώς και συνδέονταν με
προσωπική σχέση με ένα άλλο τεράστιο κεφάλαιο κατά την άποψη μου
πάντοτε των γραμμάτων μας, τον Ελληνοπρεπή Περικλή Γιαννόπουλο.

Η Λασκαρίδου, υπήρξε γόνος μεγαλοαστικής οικογένειας και γεννιέται στα
1882 στην Αθήνα. Κόρη του Λάσκαρη Λασκαρίδη και της Αικατερίνης
Χρηστομάνου πρωτοπόρου επίσης εις τα παιδαγωγικά, είχε την τύχη να
ζήσει σε ένα περιβάλλον το οποίο αν όχι επέβαλε, σίγουρα ενθάρρυνε
την ενασχόληση με τις τέχνες.  Η Σοφία, έπειτα από κάποια ιδιωτικά
αρχικά μαθήματα στην Ζωγραφική, αναχωρεί για την Γαλλία και πιο
συγκεκριμένα για το Παρίσι όπου και εγγράφεται στην Academie Julian με
δάσκαλους πολλά και γνωστά ονόματα της τέχνης της και της εποχής.

Με την επιστροφή της στην Αθήνα και κατόπιν πιέσεων του περιβάλλοντος
της προς τον τότε βασιλέα, καταφέρνει να εισαχθεί ως η πρώτη γυναίκα
στην σχολή των καλών τεχνών, μάλιστα πέρα από το έργο της, θα
αγωνιστεί για δικαιώματα των γυναικών στην τέχνη και ιδιαίτερα στην
παραστατική τέχνη της ζωγραφικής. Έπειτα από την φοίτηση της εκεί, θα
ακολουθήσει εκ νέου ταξίδι στην Ευρώπη, στην Γερμανία αυτή την φορά
για σπουδές  επιστρέφοντας έπειτα από καιρό και πάλι στην Γαλλία . Ο
ιμπρεσιονισμός αλλά και η ρομαντική διάθεση κυριαρχούν στα θέματα της,
τα οποία εκτείνονται από σκηνές της καθημερινής ζωής, ενώ δεν λείπουν
οι προσωπογραφίες αλλά και οι τοπιογραφίες μαζί με τις «νεκρές
φύσεις».

Η Λασκαρίδου , άνθρωπος της πρώτης γραμμής  και με ιδέες οι οποίες
συγκρούστηκαν με την κοινωνική της θέση αλλά και με την θέση της ως
γυναίκα της εποχής, συνεδέθη με μια έντονη προσωπική σχέση και με τον
Περικλή Γιαννόπουλο, τον ρομαντικό, Έλληνα, αυτόχειρα των νεοελληνικών
γραμμάτων. Μάλιστα λίγο διάστημα πριν πεθάνει, συγγράφει ένα σχετικό
μικρό βιβλίο με τίτλο «Μια αγάπη μεγάλη». Δυστυχώς  για εκείνην, η
σχέση της αυτή διακόπτεται, με τον αιφνίδιο θάνατο και την οικειοθελή
αποχώρηση είς τα επέκεινα του Γιαννόπουλου, κάτι που την επηρεάζει
βαθιά ως τα τέλη της ζωής της.

Το έργο της Σοφίας Λασκαρίδου, διαπνέεται από έναν ρομαντισμό
επηρεασμένο από τον Γαλλικό ιμπρεσιονισμό ως προανέφερα, αλλά δεν
μένει εκεί μιας και το σύνολο του έργου της εκτείνεται σε ένα ευρύ
πλέγμα θεματικών ανάμεσα τους και έργα που αφορούν την παραμονή της
στην Ελλάδα άρα καθαρά ελληνοκεντρικού ύφους. Πεθαίνει στην Αθήνα στις
13 Νοεμβρίου του 1965 και σήμερα το πατρικό της σπίτι λειτουργεί ως
χώρος πολιτισμού,  του Δήμου Καλλιθέας, η Σοφία Λασκαρίδου αποτέλεσε
μια πρωτοπόρο φωνή,  αναφορικά με την Νεοελληνική ζωγραφική και έθεσε
το δικό της στίγμα χωρίς καμιά αμφιβολία στην τέχνη που υπηρέτησε
πιστά από του λίκνου έως του τάφου για να χρησιμοποιήσω μια φράση του
αγαπημένου της Περικλή Γιαννόπουλου.