Toυ Λεωνίδα Καστανά

Tόσα χρόνια, ω γίγαντες εσείς του αριστερισμού, θαυμάζατε όλους αυτούς τους παρίες του τρίτου κόσμου που ζούσαν μέσα στη λάσπη και την ανέχεια του κάθε λογής «κομμουνισμού». Εξυμνούσατε τα επιτεύγματα της φτώχειας και της σκλαβιάς του και ζητούσατε, δήθεν, κάτι ανάλογο και για τη Δύση. Απολαμβάνατε χαλαρά τις ελευθερίες της αστικής δυτικής δημοκρατίας, τα πλούτη του καπιταλισμού και τις εξελίξεις της τεχνολογίας, πολλοί από σας, με κρατική επιδότηση. Την ίδια στιγμή,  άλλοι λέγατε ότι δε σέβεστε το σύνταγμα και τους νόμους, άλλοι ότι μισείτε την κατανάλωση και τον τεχνολογικό πολιτισμό, και άλλοι καταγγέλλατε την παιδεία ως ιδεολογικό μηχανισμό του κράτους που αναπαράγει την αστική κυριαρχία. Οι περισσότεροι τα λέτε ακόμα. Η Ενωμένη Ευρώπη ήταν σκοτεινή, γραφειοκρατική και φιλελεύθερη. Οι πιο χλιαροί απ’ την παρέα σας ήταν με την «Ευρώπη των λαών». Οι πιο σκληροί, αγωνιζόσασταν εναντίον της, υπηρετούντες τα συμφέροντα της Ανατολικής  που ήταν και σοσιαλιστική, τρομάρα της.

Και έτσι περνούσαν οι μέρες οι καλές. Γιατί ζούσατε σε περιβάλλον αυξανόμενης ευημερίας, ειρήνης, δημιουργίας (συνήθως των άλλων), φθηνού χρήματος, άκρατου δανεισμού και κατανάλωσης. Λίγο παρακάτω ή πέρα μακρυά γινόταν ο κακός χαμός. Θέριζαν η πείνα και ο θάνατος του αριστερού ολοκληρωτισμού. Νέοι τσάροι κυβερνούσαν τη Ρωσία, και νέοι αυτοκράτορες την Κίνα και τη Β. Κορέα. Το ίδιο άδικοι και μοχθηροί. Αλλά προείχε η οικοδόμηση του «σοσιαλισμού». Ένα διλημματάκι το είχατε. Γκαουλάιτερς στα Γκούλαγκ του σοσιαλισμού ή αραχτοί στα καφενεία του καπιταλισμού. Αυθορμήτως απαντούσατε το δεύτερο αλλά δεν το φωνάζατε. «Παλεύατε» για το πρώτο.

Βρέθηκε όμως εκείνη η γάτα ο Τεγκ Χσιάο Πίνγκ και άλλαξε την Ιστορία. Από κοντά και ο Γκορμπατσώφ, δεν του το συγχώρεσε ποτέ και κανένας σας. Το γύρισε η Κίνα στον  καπιταλισμό, έπεσε η Σοβιετία από την αποσάθρωση και μαζί της η Ανατολική Ευρώπη. Πάει ο Χότζα, πνέει τα λοίσθια ο Κάστρο και μόνο η Β. Κορέα, βράχος γρανίτης στέκει ομπρός, να μας θυμίζει ως μουσείο τα περασμένα. Οι χτεσινοί κομισάριοι επανεμφανίστηκαν τώρα ως  μαφιόζοι. Όμως, δύο δις και βάλε «ξεχασμένων» ανθρώπων  μπήκαν στην καπιταλιστική παραγωγή, απαίτησαν το δικαίωμα στο καπιταλιστικό όνειρο. Στην προσδοκία. Στην κατανάλωση. Γιαυτούς πράγματι ένας άλλος κόσμος ήταν εφικτός. Μαζί τους μπήκε στο παιχνίδι ολόκληρη η νοτιανατολική και κεντρική Ασία. Και ακόμα δεν είδαμε τίποτα. Που να μπει στο παιχνίδι και η Αφρική. Τεράστιες παραγωγικές δυνάμεις που ακόμα στηρίζονται στα πολλά και φθηνά εργατικά χέρια και στις ασιατικές σχέσεις εργασίας, αλλά εκσυγχρονίζονται με γοργούς ρυθμούς και απειλούν την ευδαιμονία και την ευμάρεια της Δύσης. Παίρνουν κάτι από το μερτικό τους, μέσα στο διεθνή καταμερισμό εργασίας. Σήμερα λίγο, αύριο περισσότερο. Μας κακοφαίνεται που το προλεταριάτο προοδεύει;

Και να μην ξεχνάμε ότι οι περισσότεροι από αυτούς που διασχίζουν τη Μεσόγειο και πνίγονται στο δρόμο αφήνουν πίσω τους έρημα και άνυδρα εδάφη που η κλιματική αλλαγή προκάλεσε. Μια αλλαγή που οφείλεται κυρίως στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων που λέγαμε παλιά, σύντροφοι.

Δυστυχώς φίλοι μου σας απέμεινε μόνο το ISIS. Γι’ αυτό γελάτε κάτω από τα μουστάκια σας όταν σκάνε οι μπόμπες και θερίζονται αθώοι στην μισητή σας εσπερία. Είναι το νέο για σας επαναστατικό υποκείμενο της Ιστορίας. Φτώχεια, μιζέρια, βία, ιδεοληψία, Μπιρ Αλλάχ, πόλεμος, σκλαβιά. Αλλά αντιιμπεριαλισμός. Κάτι σας θυμίζει, το ξέρω. Αλλά δεν έχει σχέση. Ούτε και δύναμη ν’ αλλάξει τον ρου της Ιστορίας.

Η είσοδος περισσοτέρων ανθρώπων στο αναπτυξιακό project και η ανάγκη του καπιταλισμού για περισσότερο κέρδος πήρε μεγάλο μέρος της παραγωγής από τη Δύση και το πήγε στην Ανατολή. Και να μην την πήγαινε αυτός, ο επάρατος άπληστος, θα πήγαινε «μόνη της».  Θα την έπαιρναν με το σπαθί τους, είναι σκληροί οι πραγματικοί «της γης οι κολασμένοι». Η πληροφορία κυκλοφορεί, η τεχνολογία δεν μπορεί να μείνει στα συρτάρια, τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα τρέχουν με την ταχύτητα του φωτός. Πώς να τα κρατήσεις; Τα σύνορα άνοιξαν, η γνώση διάβηκε. Παγκοσμιοποίηση το είπαν. Κάτι ξέρατε που φωνάζατε. Από τη δεκαετία του 70 τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Δυτικής Ευρώπης γέμιζαν με Κορεάτες, Κινέζους και Ινδούς. Κάποιοι γύρισαν πίσω. Ο Μάρκο Πόλο το έκανε ανάποδα. Αυτό ζει και αισθάνεται σήμερα η Δύση. Δεν της αρέσει αλλά αυτό είναι.  Και πούσαι ακόμα.

Σπουδαίοι δυτικοί ηγέτες όπως ο Αντενάουερ, ο Τσόρτσιλ, ο ντε Γκάσπερι, ο Μάνσχολντ, ο Μονέ, ο Σπινέλι, ο Σπάακ κάτι είχαν καταλάβει εδώ και δεκαετίες και προετοιμάστηκαν. Είχαν διαβάσει Ιστορία και είχαν προβλέψει ότι η επόμενη μέρα θα ήταν δύσκολη. Είχαν ζήσει τον πόλεμο και την καταστροφή, τη διαίρεση και το μίσος μεταξύ χωρών με γειτονική καταγωγή και ίδια ταυτότητα και είπαν «ως εδώ». Και αργά αλλά σταθερά έστησαν το «κόλπο» της Κοινής Αγοράς στην αρχή και της Ενωμένης Ευρώπης αργότερα. Θεσμοθέτησαν τις έννοιες της συνεργασίας, του διαλόγου, της κοινής απόφασης. Οι επίγονοι το πήγαν μέχρι και την Ομοσπονδία αλλά οι εθνικισμοί ζούσαν ακόμα στις κοιλιές των κοινοτήτων και δεν τους άφησαν. Η Ευρώπη μπήκε σε τροχιά ειρήνης, ανάπτυξης, ευημερίας και δημοκρατίας. Ο πλούσιος εργατικός προτεσταντικός Βορράς δεν άφησε το φτωχό και ράθυμο Νότο να μείνει πολύ πίσω. Τον βοήθησε και τον βοηθά με το αζημίωτο βέβαια. Στην εποχή των παχιών αγελάδων, όλοι ήταν ευχαριστημένοι στην Ενωμένη Ευρώπη τους. Οι αντίθετες φωνές μόλις που ακούγονταν, γιατί οι περισσότεροι βουτούσαν το ψωμάκι τους στο μελάτο αυγό.

Όταν τα πράγματα γύρισαν και πάγωσε η τσιμινιέρα στο Μιλάνο και το Σέφηλντ, άρχισαν και τα όργανα. Ήρθε η λιτότητα. Όχι εξ αιτίας των νεοφιλελεύθερων πολιτικών αδιάβαστε. Αλλά γιατί εκείνοι οι ξεχασμένοι κακομοίρηδες που οικοδομούσαν το σοσιαλισμό είπαν να οικοδομήσουν τώρα το δικό τους σπίτι. Να φορέσουν παπούτσια. Να αποκτήσουν αυτοκίνητο. Να κάνουν ταξίδια. Να δοκιμάσουν πάπια Πεκίνου και όχι μόνο ρύζι ορφανό. Και πούσαι ακόμα. Ακόμα είναι φτωχοί αλλά το μάτι τους γυαλίζει. Έχουν κάτι μικρά πλεονεκτηματάκια. Είναι εργατικοί, φιλομαθείς και υπάκουοι. Δεν πέρασαν διαφωτισμό, έζησαν υπό ασιατική δεσποτεία. Δεν ξέρουν πολλά από δημοκρατία. Αυτή τη δημοκρατία που εδώ εμείς λοιδορούμε ως ανάπηρη. Δυστυχώς αυτή είναι η δύναμή τους. Και γεννάνε, γεννάνε ασταμάτητα, είναι πολλοί και δεν τους χωράει ο τόπος τους. Και απλώνονται. Είναι η νέα δύναμη, το νέο υποκείμενο της Ιστορίας. Μέχρι να αρχίσουν κι αυτοί να καταναλώνουν σαν κι’ εμάς, αυτοί θα παράγουν και μεις θα καταναλώνουμε τα προϊόντα τους.

Μόλις ο δυτικός άνθρωπος ένιωσε ότι ελαφραίνει η τσέπη του, αγανάκτησε. Όταν τους είδε να σκάνε μιλιούνια στην αυλή του, ζορίστηκε.  Και ξεσηκώθηκε. Πρώτος και καλύτερος ο Νότος. Και νάσου ο Ιγκλέσιας, ο Αλέξης και ο Πέπε Γκρίλο. Στυλοβάτες του ενωμένου ευρωπαϊκού λαϊκισμού. Αλλά όποιος παράγει και εξάγει διεθνώς εμπορεύσιμα  προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας θα διασώσει κάποια από την παλιά του ευημερία. Μην τον φοβάσαι. Θα πουλάει αυτοκίνητα και τεχνολογία στον Κινέζο, στον Ινδό, στον κόσμο όλο. Ο Έλληνας που ειδικεύεται στην παραγωγή συνταξιούχων τι θα κάνει; Γι’ αυτό και φωνάζει περισσότερο. Μπας και τον φοβηθούν και του δώσουν αυτά που του λείπουν. Και όταν του δίνουν κάποια πάλι φωνάζει γιατί του ζητούν ν’ αλλάξει τις συνήθειές του και να τα διαχειρίζεται με φειδώ..

Η λιτότητα δεν ταιριάζει στο σύγχρονο δυτικό άνθρωπο. Εξήντα χρόνια συνεχούς βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου είναι πολλά και έχουν διαμορφώσει νοοτροπίες και ιδεολογίες. Η αλλαγή τον ξάφνιασε, τον έκανε να χάσει την ψυχραιμία του και να εγκαταλείψει την αναλυτική, ορθολογική του σκέψη.  Ολοένα και περισσότεροι ευρωπαίοι πολίτες αναζητούν σήμερα τη διέξοδο στα παλιά κόλπα της διαίρεσης και του εθνικού απομονωτισμού. Στήνουν αυτί σε γραφικές ακροδεξιές και ακροαριστερές απολιτικές περσόνες που δεν του υπόσχονται βέβαια τίποτα λογικό, απτό και μετρήσιμο, αλλά του πιπιλίζουν το μυαλό με μίσος, βία και αντισυστημισμό. Ο αντισυστημισμός. Ανακάλυψη των αριστερών, των φευγάτων, των αλλιώς, των άεργων που την δανείστηκαν οι δεξιοί και την ερωτεύτηκαν. Για να σκεπάσουν τη δική τους μισαλλοδοξία και ξενοφοβία. Η αριστερή ιδεολογική κυριαρχία. «Ψήφισε ενάντια στις ελίτ», «Τρίψτους τη ψήφο σου στη μούρη»,  «fuck you vote». Σιγά επαναστάτη τους έκανες τη μούρη κρέας. Μια χαρά τους βλέπω μέσα στις σένιες κουστουμιές  και τα χλιδάτα γραφεία τους. Εσένα κι εμένα, πάλι, όχι.

Το πιο δημοκρατικό οικοδόμημα της παγκόσμιας ιστορίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε πλέον «γραφειοκρατικό μόρφωμα», «φιλελεύθερη ελίτ», ανάλγητοι τεχνοκράτες», «διευθυντήριο» και δε συμμαζεύεται. Γιατί αυξήθηκε η ανεργία και μειώθηκαν τα επιδόματα. Και κλάμα οι αριστεροί γιατί δεν επεμβαίνει το κοινωνικό κράτος. Να κόψει έναν κοινωνικό μισθό σε όλους μας να μην χρειάζεται να δουλεύει κανένας. Το πρότεινε η κυβέρνησή  στους Ελβετούς και είπαν όχι. Για να μην αυξηθούν οι φόροι, για να μην πλακώσουν κι άλλοι ζήτουλες. Τελικά φταίει το νεοφιλελεύθερο διευθυντήριο. Σε αυτό συμφωνούν όλοι. Και οι Εγγλέζοι που δεν θέλουν να δίνουν λεφτά για το Νότο και τους μετανάστες αλλά και οι Έλληνες που θέλουν περισσότερα λεφτά για το Νότο και τους μετανάστες (δήθεν). Πως γίνεται αυτό; Τελικά την ΕΕ έπρεπε να τη διευθύνει ένα άλλο τρίγωνο με κορυφές ένα καφενείο, μια pub, και μια gelateria.

Να σοβαρευτούμε. Αν δεν γίνει η ΕΕ ανταγωνιστική απέναντι στις ξένες αγορές δεν υπάρχει γιατρειά. Έως να το πετύχει αυτό, αν πετυχαίνεται, η Ευρώπη θα ζει με τη λιτότητα. Θα μάθουμε θέλοντας και μη να ζούμε με λιγότερα, να καταναλώνουμε λιγότερα, να δουλεύουμε σκληρότερα και εξυπνότερα. Πάνε οι good times ήρθαν οι bad times. Ταυτόχρονα όμως δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τους καλούς μας τρόπους, την αστική ευγένεια. Να συζητάμε, να διερευνούμε, να μετράμε, να συνεργαζόμαστε και να πράττουμε. Και να λοιδορούμε τις δήθεν οργισμένες φωνές των δημαγωγών. Αλλά αυτό θέλει, εκτός των άλλων, ικανούς ταγούς με γνώση και πολιτική βαρύτητα. Θέλει ΧΧL πολιτικά μεγέθη.

Στη δύσκολη αυτή φάση, οι ταγοί της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης δεν είναι ισχυροί. Αν εξαιρέσουμε την ικανότατη, αλλά όχι δημοφιλή εκτός Γερμανίας, Α. Μέρκελ, υπάρχει σοβαρό έλλειμμα. Δεν πείθουν αλλά και δεν αγωνίζονται να πείσουν τους πολίτες της ΕΕ για όλα αυτά που πραγματικά συμβαίνουν. Δεν κατεβαίνουν στο λαό,  θα λέγαμε παλιά. Δεν εμπνέουν. Ο Κάμερον κοιτούσε ενώ ο απίθανος Μπόρις έπειθε με ανοησίες. Ο Ραχόϊ άνευρος, γλίτωσε μάλλον λόγω rexit. Ο Ρέντσι κάτω από τις προσδοκίες που στην αρχή δημιούργησε. Ο Ολάντ δυσανάλογος για το μέγεθος της Γαλλίας. Πιτέλα, Φερχοφστατ, Σουλτς, Τουσκ, Γερούν, Γιούνγκερ δεν μπορούν να κάνουν τη διαφορά, άοσμοι, γυάλινοι, οξυζενέ, αφανείς,  αδυνατούν να διεγείρουν την εξέδρα. Ικανότατοι στη δουλειά τους αλλά όταν ο λαϊκισμός επιτίθεται θες και κάποιους «μεγάλους αλήτες» για να αμυνθείς αποτελεσματικά. Οι ελίτ είναι σίγουρες για τον εαυτό τους και δε νοιάζονται αν το πόπολο τις ακολουθεί. Κάθονται πάνω στο παλιό κοινωνικό συμβόλαιο, ενώ γύρω τους όλα αλλάζουν, σαν κινούμενη άμμος. Χρειάζονταν το επώδυνο rexit για να καταλάβουν ότι το οικοδόμημα που υπηρετούν κλυδωνίζεται. Μένει να αποδειχθεί ότι έχουν την ικανότητα να μανουβράρουν το πλοίο στα δύσκολα, όχι με υπεκφυγές, αλλά με απαντήσεις στα νέα ερωτήματα που αναδύονται.  Τι θα γίνει με τα τεράστια χρέη όλων; Είναι το τραπεζικό σύστημα ισχυρό; Ποσοτική χαλάρωση ως που; Ευρώπη πολλών ταχυτήτων ή μια ομοσπονδία; Υπάρχει ενιαία πολιτική για τη μετανάστευση και ποια; Η τρομοκρατία δεν θα περάσει αλλά περνάει χαλαρά; Τι δεν πάει καλά με τη μαζική εκπαίδευση και δεν έχει ιδέα η Ευρώπη τι σημαίνει να είναι ενωμένη;

Στην παρούσα συγκυρία η ΕΕ δεν διαθέτει μεγάλες πολιτικές μορφές και δεν κάνει πολιτική για τις μάζες. Ισορροπεί ανάμεσα σε πολλούς μικρούς και μεγάλους εθνικισμούς, δείχνει αδύναμη, δεν προτείνει λύσεις. Η  ευκολία με την οποία η τρομοκρατία τινάζει στον αέρα το Παρίσι ή τις Βρυξέλλες δηλώνει παρακμή. Δεν φταίνε μόνο οι δημαγωγοί, αυτοί βρίσκουν και τα κάνουν. Η δυσαρέσκεια διογκώνεται και αυτό μετριέται. Δεν υπερασπίζεται ούτε την ιδέα της, ούτε τη δημοκρατία της, ούτε τα κατορθώματά της. Κάπως υπεράνω. Αλαζονεία λέγεται. Από κάτω σέρνονται τα τέρατα.
   

http://www.liberal.gr/arthro/62171/forum/2016/dustuchos-gia-mas-irthe-kai-i-ora-ton-allon.html#.V3oGF1tuw_M.facebook