Ο φασισμός ως η ύψιστη τέχνη των παραπλανήσεων… Όταν, στη δίκη του Άιχμαν, η Χάνα Άρεντ, στεκόμενη στο ύψος του σκεπτόμενου ανθρώπου, πήρε αποστάσεις από τον καθησυχαστικό, δημοφιλή διαχωρισμό απόλυτου καλού και απόλυτου κακού, υποστηρίζοντας ότι το κακό που ο ναζιστής, καθ’ έξιν δολοφόνος  αντιπροσώπευε ήταν «κοινότυπο», ουσιαστικά δεν σχετικοποιούσε αλλά απεκάλυπτε την πιο τρομακτική πλευρά του «κακού»: Τον φασισμό ως τέχνη των παραπλανήσεων.

Πραγματικά, ο άνθρωπος που καθόταν δίχως εξτρεμιστική διάθεση στο εδώλιο δεν διέφερε από τον μέσο ευσυνείδητο εργαζόμενο οικογενειάρχη. Ακόμη και στις αναμνήσεις των παιδιών υψηλόβαθμων ναζί οικογενειών, στο περίφημο βιβλίο «Γεννημένοι Ένοχοι», η συμφωνία είναι απόλυτη: Οι ναζί δεν ήταν οι μιλιταριστές της καθημερινότητας, δεν κρατούσαν τσεκούρια, φορούσαν γραβάτες. Δεν ωρύονταν, αντιπροσώπευαν την τάξη και την λογική και δρούσαν εξ ονόματος της ανάγκης. Δεν πίστευαν στον Σατανά, άναβαν κερί στην Καθολική εκκλησία, λίγο πριν χαϊδέψουν τα κεφαλάκια των παιδιών τους, ώρες  μόνο μετά τον φόνο «διαφορετικών παιδιών».

Η πρόσφατη δήλωση του βουλευτή της ΔΗΜΑΡ Ψαριανού (την οποία δεν προσυπογράφει για να είμαστε έντιμοι ο χώρος του) στους «Πρωταγωνιστές» ότι «ο Μ. Βορίδης δεν είναι πια φασίστας γιατί δεν κρατά τσεκούρι», ανήκει σε αυτήν την χωρία των τρομακτικών παραπλανήσεων.

«Ούτε καν ο Ηρώδης έχυνε αίμα στο όνομα του κακού», όπως θύμισε –ως θύμα και του Χίτλερ και του Στάλιν- ο Γκρόσμαν στο «Ζωή και Πεπρωμένο», καταγγέλλοντας τον ολοκληρωτισμό σε όλες του τις αποχρώσεις. Όποτε η εξουσία, (αδιάφορο ποια ιδεολογική προβιά ντύνεται) δηλαδή η πιο ποταπή πλευρά της ανθρώπινης φύσης και της έξης για υλικό ή ψυχολογικό κέρδος, μιλά γι’ απόλυτη ανάγκη, τότε μιλά για το εξίσου επικίνδυνο «απρόσωπο καλό» ξεχνώντας τους ίδιους τους ανθρώπους.

Το κοινό αυτό θεμέλιο τόσο των παλιών (τύπου 1984 Όργουελ) ολοκληρωτισμών όσο και των καινούργιων ολοκληρωτισμών (τύπου Χάξλεϊ «Ένας Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος» και Όργουελ μαζί) αίρει την αυταξία της ζωής προς όφελος άλλοτε του έθνους ή της τάξης και τώρα πια της οικονομίας.

Αν είναι «η ύψιστη ανάγκη» που τους φέρνει όλους μαζί  και θαμπώνει τον Ψαριανό αξίζει να θυμίσω ένα σημαντικό άρθρο που (με αφορμή τον διαχωρισμό κράτους εκκλησίας) οι Τσάτσος, Τσουκαλάς δημοσίευσαν στο περιοδικό Σύνταγμα το 2000: «Ο κίνδυνος μιας δημοκρατικής εκτροπής ενυπάρχει σε οποιαδήποτε εμμονή στην καταστατική ισχύ προπολιτειακών και μεταφυσικών δεσμεύσεων της Πολιτείας…. Γι' αυτό ακριβώς και οποιαδήποτε εμμονή σε μεταφυσικές επισημάνσεις της δημοκρατικής διαδικασίας αναιρούν τη δημοκρατία… η δημοκρατία θα κλονισθεί και αυτό θα συμβεί ακριβώς διότι η δημοκρατική πολιτική αντιπαράθεση θα αναγκαζόταν να υποταχθεί σε έναν ιδεολογικό μονισμό, θεμελιωμένο στην καταστροφική διάκριση ανάμεσα στην εκ προοιμίου «σωστή» και στην εκ προοιμίου «εσφαλμένη» πολιτική. Ένας… πολιτικός μονισμός της Πολιτείας ….διαχέεται σε όλο το πεδίο της πολιτικής: στην οικονομία, στην κοινωνική πολιτική, στην εξωτερική πολιτική κ.ο.κ.»

Τώρα λοιπόν που ο νέος μονισμός έχει το όνομα του οικονομικού εκβιασμού (θα πεθάνετε εντός ή εκτός ευρωζώνης; Λες και δεν υπάρχει θέμα όχι για έξοδο από αλλά για μια άλλη  Ευρώπη) ο φασισμός εκπίπτει σε ατομική βιογραφία («δεν είναι όπως στα νιάτα του») κι αντί να συμβαίνει σ έναν βαθμό το αντίθετο, προβάλλεται λανθασμένα  η ατομική βιογραφία επάνω στην ιστορία  εκλαμβάνοντας την μονοσήμαντα ως σειρά ατομικών βιογραφιών!... 

Αλλά χαρακτηριστικό της ρητορικής που νομιμοποιεί εκ του πλαγίου την πολυώνυμη συντήρηση είναι ότι ενώ καταγγέλλεται  (και ορθώς αλλά σε επί μέρους) ότι πολλοί αριστεροί «θεωρητικολογώντας» δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα, την ίδια στιγμή δεν εντοπίζεται ότι η πρώτη υπουργική δήλωση Βορίδη αποδεικνύει το αντίθετο ακριβώς! Ενώ δηλαδή θεωρητικολογούσε για το «κακό δημόσιο» παραδέχτηκε εντός χορού πια πόσο οι εφεδρείες θα καταρρακώσουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες του υπουργείου του!

Το ζήτημα μου δεν είναι εάν ο κ. Βορίδης άλλαξε (δεν θα δικάσω απόλυτα ανθρώπους) αλλά ότι τα κριτήρια της αλλαγής δεν μπορούν να είναι αυτού του είδους.

Το πολιτικό θέμα όμως δεν είναι αν μπορούν ή όχι, αλλά ότι πια αυτά τα κριτήρια επιβάλλονται:

Τα τελευταία χρόνια ο ιστορικός αναθεωρητισμός δεν έχει μόνο την πλευρά που αμφισβητεί την ύπαρξη του ολοκαυτώματος, έχει και την πλευρά που ενώ το αποδέχεται  το ξαναγράφει σύμφωνα με αυτά που βολεύουν τις πολιτικές συντεταγμένες μιας συντήρησης που μέσα και από ποικίλους συναισθηματικούς εκβιασμούς επιστρέφει δριμύτερη για να αλώσει ζωές και συνειδήσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι η ορολογία που χρησιμοποιείται σε μηνύματα μνήμης για το  μέγα έγκλημα του ναζισμού, το Ολοκαύτωμα (πχ το Remember this lady που κατέκλυσε το διαδίκτυο) ξαναγράφει στα αρεστά μέτρα την ιστορία. Ότι χρησιμοποιεί θρησκευτικούς όρους για να τσουβαλιάσει "χριστιανούς" παρά την (ιδιοτελή και με το αζημίωτο) σιωπή του Βατικανού για το οποίο έχει (υποκριτικά) απολογηθεί κιόλας. Δεν λέει τίποτε για τις πολιτικές αντιφασιστικές ιδιότητες αυτών των «χριστιανών», ξεχνά τους ομοφυλόφιλους, τις ελευθεριακές γυναίκες, τους ανάπηρους. 

Μιλά όμως για «1900 καθολικούς ιερείς» κλπ. Έτσι το Συγκλονιστικό Έγκλημα εναντίον 6 εκατομμυρίων Εβραίων συνανθρώπων μας  και τόσων άλλων χρησιμοποιείται για να προωθήσουν έναν μη ενοχλητικό για τους μικροαστούς της διανόησης και της κοινωνίας "ανθρωπισμό" και τις νέες, δήθεν θρησκευτικές αλλά στο βάθος ξεκάθαρα οικονομικο-πολιτικές συμμαχίες (Δεξιοί – Σιωνιστές –παλιά και νέα Αραβικά καθεστώτα κλπ)

Ο φασισμός όμως δεν αφορούσε ποτέ τους ακραίους. Τους νομιμόφρονες αφορούσε. Δεν ήθελε μια κοινωνία με ασυνέχειες και σπασίματα (άλλοι δήθεν αντιεξουσιαστικοί εξουσιασμοί κι αυτοί, θα σωθείς με το ζόρι οι μεν θα επαναστατήσεις με το ζόρι οι δε!) αλλά μια κοινωνία απόλυτα τακτοποιημένη και παραγωγική. Και «καθαρή» προπάντων! Όπως έγραψε ο Ντιούιτ Μακ Ντόναλντ (και 40 χρόνια μετά το πείραμα του Στάνφορντ αξίζει να το μνημονεύσουμε) την επαύριο του «μεγάλου πολέμου» αυτοί που εφαρμόζουν το «νόμο» μπορεί δυνητικά να είναι πιο επικίνδυνοι από εκείνους που τον παραβιάζουν.  Γι αυτό κι ο Αντόρνο στα Μικρά (επίτηδες όχι Μεγάλα) Ηθικά του  θύμιζε στους σοβαροφανείς: «Εκείνος που προσαρμόζεται σ έναν παράφρονα κόσμο συμμερίζεται την παραφροσύνη. Μόνο ο εκκεντρικός μπορεί να παραμείνει στη θέση του και να της αντισταθεί»

Σε μια κοινωνία που μεταμφιέζεται διαρκώς ο φασισμός παραμένει η ύψιστη τέχνη των παραπλανήσεων.