Γράφει ο
Πάνος Χατζηγεωργιάδης

Αυτός ο τόπος όπου και αν γυρίσει το κεφάλι του κανείς, είναι γεμάτος από ιστορία, ιστορία άλλοτε άσχημη και άλλοτε θετική, ιστορία που αξίζει να την θυμάσαι μα και ιστορία και μαύρες σελίδες τις οποίες προτιμάς να ξεχάσεις, η ιστορία φυσικά, όποια και αν είναι αυτή, οφείλει να διδάσκεται αλλά και να διδάσκει τις επερχόμενες γενιές.

Η σημερινή μου αναφορά, έχει να κάνει με έναν τόπο πολύ λίγο γνωστό ή τουλάχιστον λιγότερο από όσο θα έπρεπε, έναν τόπο όπου γράφτηκε μία από τις τελευταίες σελίδες της μικρασιατικής καταστροφής του 1922 η οποία ακόμη στοιχειώνει τις ημέρες και της νύχτες μας, περισσότερο για τα δικά μας λάθη και παραλείψεις, παρά για τις νίκες του εχθρού ο οποίος εκ του αποτελέσματος κρίνοντας δεν έκανε τίποτε άλλο, από το να εκμεταλλευθεί τις ευνοϊκές συγκυρίες για αυτόν.

Σήμερα λοιπόν νοερά, παίρνουμε τον περίπατο μας στο "Πάρκο των έξι", ένα πάρκο το οποίο έχει συνδέσει την ύπαρξη του με την εκτέλεση των καταρχάς υπαιτίων της μικρασιατικής καταστροφής. Δυστυχώς όπως και σε πάρα πολλά μνημεία ιστορίας αυτού του τόπου ο συγκεκριμένος χώρος μοιάζει να έχει καλυφθεί από την λήθη και σχεδόν τίποτε δεν θυμίζει πως σε εκείνο το μέρος γράφτηκε μία ακόμα μαύρη σελίδα της ιστορίας μας, πέρα από τις πλάκες και τα κυπαρίσσια τα οποία τοποθετήθηκαν εκεί στο ακριβές σημείο όπου οι εκτελεσθέντες αντίκρυσαν το εκτελεστικό απόσπασμα και τον ήλιο για τελευταία φορά, πληρώνοντας έτσι ίσως τις αμαρτίες ενός ολάκερου έθνους ως εξιλαστήρια θύματα συγκεκριμένων ιστορικοκοινωνικοπολιτικών συνθηκών.

Σχετικά με την ιστορική αναφορά μιας και δεν προτίθεμαι από του παρόντος να αναφερθώ στην ιστορία, αλλά να οριοθετήσω ως χώρο έναν ακόμα τόπο όπου γράφτηκε η πρόσφατη ιστορία του νεοελληνικού κράτους, αντιγράφω επί λέξη από την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια "Βικιπαίδεια" και το σχετικό λήμμα - αναφορά στο ιστορικό γεγονός.

"Με τον όρο Δίκη των έξι έχει καταγραφεί στην ελληνική ιστορία η δίκη ενώπιον έκτακτου στρατοδικείου στο οποίο παραπέμφθηκαν από την Επαναστατική Επιτροπή που είχε αναλάβει την εξουσία με την επανάσταση του 1922 για να τιμωρηθούν οι θεωρούμενοι ως υπεύθυνοι για τις συνέπειες της Μικρασιατικής εκστρατείας, κοινώς για την Μικρασιατική Καταστροφή: Γεώργιος Χατζανέστης, διοικητής της στρατιάς της Μικράς Ασίας, Δημήτριος Γούναρης, πρώην πρωθυπουργός, Μιχαήλ Γούδας, υποναύαρχος και πρώην υπουργός, Ξενοφών Στρατηγός, υποστράτηγος και πρώην υπουργός, Νικόλαος Στράτος, πρώην πρωθυπουργός, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, πρώην πρωθυπουργός, Νικόλαος Θεοτόκης και Γεώργιος Μπαλτατζής, υπουργοί επί των στρατιωτικών και οικονομικών στην κυβέρνηση Γούναρη αντίστοιχα.

Αν και οι κατηγορούμενοι ήταν οκτώ, η ονομασία δίκη των έξι δόθηκε λόγω των έξι εκτελέσεων που τελικώς αποφασίστηκαν και πραγματοποιήθηκαν την ίδια ημέρα στην περιοχή του Γουδή. Το περιστατικό αυτό αποτελεί την κορύφωση αλλά και τον επίλογο του Εθνικού Διχασμού.

Το κατηγορητήριο είχε τον χαρακτήρα επαναστατικού εγγράφου και σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη συντάχθηκε από τον Γεώργιο Παπανδρέου, πολιτικό σύμβουλο της Επανάστασης και ανερχόμενο αστέρι της βενιζελικής παράταξης.[1] Μέσα στο κατηγορητήριο υπήρχε ξεχωριστό κεφάλαιο που απέρριπτε την ένσταση των κατηγορουμένων για δίκη από το ειδικό δικαστήριο της Βουλής με τα εξής λόγια: «Αλλ' όχι! Το Έθνος ορθούμενον αιμοσταγές, κρεουργημένον, αλλά αδυσώπητον ενώπιον του, ζητεί παρ'αυτού και των συνεργατών του δικαιοσύνην δια την προδοσίαν και τιμωρίαν δια το έγκλημα. Και εν ονόματι του Έθνους την δικαιοσύνην ταύτην η Επανάστασις θα την αποδώση!»"

Εν τέλει και άσχετα από το ποιός έχει το δίκιο με το μέρος του, είναι πάντοτε καλό να μελετούμε τα ιστορικά γεγονότα προκειμένου να εξάγουμε αναγκαία αλλά δυστυχώς ποτέ ασφαλή συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον αυτού του τόπου, η "αθώωση" των κατηγορουμένων 88 χρόνια μετά με την επανάληψη της δίκης, δεν είμαι σε θέση να διαπιστώσω κατά πόσον συνειδησιακά εδικαίωσε τους εκτελεσθέντες για την μεγάλη πλειοψηφία του λαού, έναν λαό ο οποίος ελάχιστα τον άφησαν να γνωρίζει έστω και για την πρόσφατη ιστορία του και το χειρότερο όλων τον μετέτρεψαν σε άβουλο συλλογικό όν το οποίο δεν ενδιαφέρεται να μάθει για το ίδιο του το παρελθόν, έτσι ένα είναι το μόνο σίγουρο πως λαός ο οποίος δεν γνωρίζει τα βήματα του τα οποία ο ίδιος διέγραψε στην άμμο του χρόνου, θα είναι αναγκασμένος κάποια στιγμή, να ξαναζήσει ότι τον πλήγωσε μέσα στους αιώνες λες και δεν πέρασε μία ημέρα από τότε.

Θεωρώ το λοιπόν, πως το μήνυμα το οποίο βγαίνει από όλο αυτό το γεγονός του οποίου η τελική πράξη παίχτηκε ένα πρωινό του Νοέμβριου στα 1922, θα είναι πάντοτε το πόσο κακό έχει πράξει στην κοινωνία μας η άγνοια, η προχειρότητα και η έλλειψη ενωτικού πνεύματος, όπλα τα οποία χρησιμοποιούν οι εχθροί μας προκειμένου να μας ρίξουν στο καναβάτσο της ιστορίας, με τις δικές μας αδυναμίες και μόνον, διότι δύναμη οι ίδιοι δεν διαθέτουν την παραμικρή. Ένα ακόμη αδιάβαστο μάθημα ιστορίας δυστυχώς, εμπρός στα θολωμένα από την καθημερινότητα μάτια μας το οποίο αναμένει στωικά την σειρά του ώστε να το ξεφυλλίσουμε.

* Πληροφοριακά, το συγκεκριμένο πάρκο βρίσκεται επί της οδού αναστάσεως στην περιοχή του Χολαργού, λίγες εκατοντάδες μέτρα από την κεντρική λεωφόρο Μεσογείων στο ύψος του σταθμού του Μετρό "Εθνική Άμυνα" και είναι απολύτως επισκέψιμο για όποιον θα ήθελε να βρεθεί εκεί, αναπλάθοντας νοερά το τι συνέβη το πρωινό στις 15 Νοεμβρίου του 1922 στον συγκεκριμένο χώρο.