Γράφει η
Ελένη Καρασαββίδου

Κι έπρεπε εδώ,
απ αυτό το ποτέ και το τίποτα,
να φτιάξω μια ποίηση για Πάντα...
Τ. Λειβαδίτης

Τον Οκτώβρη του 1941, όταν το πολυεθνικό Σαράγεβο βρισκόταν κάτω από την Ναζιστική Κατοχή και η σερβική κι εβραϊκή μειονότητα διώκονταν από την προδοτική Ustace, 108 επώνυμοι Μουσουλμάνοι του Σαράγιεβο διακήρυξαν δημόσια την αντίθεση τους στον διωγμό των Σέρβων συμπολιτών τους, καταδίκασαν και διαχώρισαν την θέση τους από όσους φιλοναζί μουσουλμάνους επιχειρούσαν εθνοκάθαρση, κι έκαναν έκκληση στην κυβέρνηση να σεβαστεί και να προστατεύσει όλους τους πολίτες της Κροατίας, ανεξάρτητα από την ταυτότητά, την θρησκεία ή την φυλή τους. Όσοι υπέγραψαν εκτέθηκαν σε μέγιστο προσωπικό κίνδυνο καθώς απειλήθηκαν με μεταφορά στα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης. Τους επόμενους μήνες αυτό το θετικό παράδειγμα βρήκε μιμητές και παρόμοιες διακηρύξεις εμφανίστηκαν και σε άλλα μέρη της περιοχής.

Στις μέρες μας, όπου οι πολιτικές ακρότητες και οι θρησκευτικοί φονταμενταλισμοί αποτελούν έναν ανερχόμενο κίνδυνο που μπορεί να διαρρήξει την ανθρώπινη συμβίωση και τις πανταχόθεν βαλλόμενες δημοκρατικές αξίες, η υπόμνηση της Διακήρυξης του Σαράγεβο είναι εξαιρετικής σημασίας. Μας υπενθυμίζει ότι πράξεις αλληλεγγύης όπως και βαρβαρότητας, (από το κάψιμο των ανθρώπων στην Μεσαιωνική Ευρώπη ως τους αποκεφαλισμούς των τζιχαντιστών σήμερα) μπορούν να διαπεράσουν εθνικά, θρησκευτικά και φυλετικά σύνορα, κι άρα ότι η απάντηση που πρέπει με αποφασιστικότητα να δοθεί στους ισλαμοφασίστες δεν είναι η αραβοφοβία ή οποιοσδήποτε άλλος ρατσισμός.

Αλλά το να μνημονεύεται η Διακήρυξη των Μουσουλμάνων του Σαράγεβο είναι σημαντικό και για έναν ακόμη λόγο. Όπως  πολιτικοί και κοινωνικοί αναλυτές σε χώρες της Δύσης έχουν επισημάνει, οι τζιχαντιστές, χρησιμοποιώντας σύγχρονες ιντερνετικές τεχνικές προπαγάνδας και εικόνες ενός ψεύτικου ματσισμού και δήθεν ηρωισμού σε στρώματα μουσουλμάνων  που νιώθουν μειωμένα καθώς βιώνουν κοινωνικό αποκλεισμό εντός της Δύσης (όπως και καταπίεση εντός των κοινοτήτων τους...), έχουν γίνει ένα είδος ηρωικής μόδας για ένα ποσοστό μουσουλμάνων νέων κι εφήβων. Το να πούμε αυτήν την ξεχασμένη ιστορία, το να υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με την Διακήρυξη “κανείς δεν έχει δικαίωμα να διαπράξει πράξεις βαρβαρότητας κάτω από την μάσκα ενός μουσουλμανικού συμβόλου”, το να δώσουμε παραδείγματα αληθινού ηρωισμού, ανθρώπινης αξιοπρέπειας και συμβίωσης, δίνει ελπίδα αλλά και διευρύνει τους ορίζοντες νέων και μεγαλύτερων, ανεξάρτητα από την θρησκεία, την εθνικότητα ή την ιδιαίτερη κουλτούρα τους. Στον κόσμο των μαχαιριών (είτε των νεοναζί είτε των τζιχαντιστών) και των αφρόνων κι αδιέξοδων πολιτικών παρεμβάσεων, έχει σημασία να θυμόμαστε αυτό που είχε κάποτε επισημάνει ο Νέλσον Μαντέλα: η παιδεία, και άρα και η πληροφορία, είναι το σημαντικότερο όπλο που έχουμε για να βελτιώσουμε τον κόσμο.