Γράφει η
Ελένη Καρασαββίδου

Πενήντα δύο χρόνια πριν, στα 1952, ένα άγριο Σάββατο που η Ελλάδα κρατούσε την ανάσα της, η 30 Μαρτίου ξημέρωνε Κυριακή όπως και τώρα. Στις 4.10 τα χαράματα ένα μεταγωγικό σταμάτησε έξω από τις φυλακές της Καλλιθέας. Λίγο αργότερα ψηλά στο Σωτηρία, στο Γουδί, ένας εμβληματικός ιδεολόγος εκτελούνταν δίπλα στους συντρόφους του. Tον έλεγαν ΝΙΚΟ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ Εκτελέστηκε ξημερώματα Κυριακής (της Ιερής Ημέρας στην Ελλάδα των δήθεν Ελλήνων Χριστιανών) δίπλα στον Μπάτση, τον σημαντικό μη κομμουνιστή διανοούμενο που έκανε την μεγάλη έρευνα για τον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας...τον Καλούμενο και τον Αργυριάδη. Ο Μπελογιάννης ανάμεσα στα άλλα είχε το κυριότερο χαρακτηριστικό των αληθινών επαναστατών. Πλατειά μόρφωση (αγάπη για την λογοτεχνία και την φιλοσοφία όπου και θα χε παραγάγει κατά πάσα πιθανότητα σημαντικότατες μελέτες) που την χρησιμοποιούσε για να οδηγεί την πράξη.

Και πώς όχι; Ήταν μια εποχή που τα οράματα δεν είχαν ακόμη διαψευσθεί σε Ανατολή και Δύση και το κόμμα ήταν η εκκλησία κι η κοινωνία μαζί, αλλά όλα τα καθεστώτα είχαν αναλάβει εργολαβικά, εκχυδαΐζοντας την Δημοκρατία, να νικήσουν την γενιά που αντιστάθηκε νικηφόρα στον φασισμό μέσα από κινήματα μαζικής αντίστασης που γέννησαν έστω και πρόσκαιρους πολίτες... ... Όπως έγραψα κάποτε αν μιλούσες εξοριζόσουν (αν ήσουν τυχερός...)  αν έγλυφες διοριζόσουν. Έτσι κατέπεσε ηθικά και παθητικοποιήθηκε ο κόσμος. Ενδεικτικό του ηθικού του εκτοπίσματος ήταν πως οι ακροδεξιοί στην Ελλάδα προσπάθησαν να του... φορτώσουν τελευταία ακόμη και με τον Μελιγαλά...

"Αντίο Νίκο, ήσουν το χαμόγελο μιας ολόκληρης γενιάς, που νίκησε την ήττα της" όπως έγραψε η συγγένισσα του Διδώ Σωτηρίου.

http://www.youtube.com/watch?v=RQZ1B69knWk

"Άρχισα να βλέπω πως η πατρίδα μου δεν ήταν και τόσο έντιμη και αποφάσισα να μην την εμπιστεύομαι"...  Ο Μάνος Χατζιδάκις (στο Τέταρτο) στην ανασκόπηση της ήττας για την γενιά που όπως έγραψε ζήτησε τον Ουρανό (ξεχνώντας πως της αφήσανε φτερά από χώμα...)

Κι ο Αναγνωστάκης για την γενιά της ΕΠΟΝ (η κομματική φωτο δεν με αφορά ακούω τους στίχους ενός ποιητή έτσι κι αλλιώς του ευρύτερου χώρου)

http://www.youtube.com/watch?v=3tkcOIpH8_I

Από τραγούδια όπως το Αι Γαρύφαλλο μου (του Ελληνιάδη) μέχρι το Ο Μπελογιάννης ζει κι από την ταινία ο ¨Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο του Τζήμα (με την ερμηνεία τάμα του Γκικόπουλου, ίσως η πιο ιδιαίτερη παρουσία μέσα στο ΑΠΘ o άνθρωπος αυτός) και το ομώνυμο ρεπορτάζ τou ΤVXS η φιγούρα του Μπελογιάννη στιγματίζει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό το ηρωικό κίνημα του ελληνικού λαού εκείνα τα χρόνια σε ίδιες μα και τόσο διαφορετικές εκτελέσεις

https://www.youtube.com/watch?v=DebqSqgHuYY

https://www.youtube.com/watch?v=P9NRbTkKXWE

Τέλος η (κυριολεκτικά) παγκόσμια συγκίνηση που προκλήθηκε γτια τον άνθρωπο με το Γαρύφαλλο συμπυκνώνεται εξαιρετικά στους στίχους του Χικμέτ (που έχανε την Τουρκική υπηκοότητα υπερασπιζόμενος τους ελληνοκύπριους, ενδεικτικό του πόσο η αριστερά προσπάθησε τουλάχιστον να δημιουργήσει συμπαντικούς ανθρώπους, που ξεπερνώντας το ομόαιμον και το ομόθρησκον θα υπερασπίζονταν -από την εποχή του Ευριπίδη στις Τρωαδίτισσες- ένα Δίκιο στα μέτρα του Ανθρώπου): “αν η μισή μου καρδιά βρίσκεται γιατρέ εδώ πέρα...”

Ενώ του χάρισε και το παρακάτω ποίημα:

Ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ γαρύφαλο

Ἔχω πάνω στὸ τραπέζι μου
τὴ φωτογραφία τοῦ ἀνθρώπου
μὲ τ᾿ ἄσπρο γαρούφαλο
ποὺ τὸν τουφέκισαν
στὸ μισοσκόταδο
πρὶν τὴν αὐγὴ
κάτω ἀπ᾿ τὸ φῶς τῶν προβολέων.

Στὸ δεξί του χέρι
κρατᾶ ἕνα γαρούφαλο
πού ῾ναι σὰ μιὰ φούχτα φῶς
ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ θάλασσα
τὰ μάτια του τὰ τολμηρὰ
τὰ παιδικὰ
κοιτάζουν ἄδολα
κάτω ἀπ᾿ τὰ βαριὰ μαῦρα τους φρύδια
ἔτσι ἄδολα
ὅπως ἀνεβαίνει τὸ τραγούδι
σὰ δίνουν τὸν ὅρκο τους
οἱ κομμουνιστές.

Τὰ δόντια του εἶναι κάτασπρα
ὁ Μπελογιάννης γελᾶ
καὶ τὸ γαρούφαλο στὸ χέρι του
εἶναι σὰν τὸ λόγο πού ῾πε στοὺς ἀνθρώπους
τὴ μέρα τῆς λεβεντιᾶς
τὴ μέρα τῆς ντροπῆς.

Αὐτὴ ἡ φωτογραφία
βγῆκε στο δικαστήριο
ὕστερ᾿ ἀπ᾿ τὴ θανατικὴ καταδίκη.

Ἀπρίλης 1952

Η φωτογραφία με το χαμόγελο που αρνήθηκε να υποσταλεί ακόμη κι μπροστά στον έσχατο κίνδυνο και στην πίκρα της προδοσίας ακόμη και των “δικών του” πολιτικά ανθρώπων (μέγα θύμα όχι μόνο της ακροδεξιάς αλλά και του σταλινισμού κι ας ωρύονται όταν το ακούν ταυτίζοντας αυτήν την αλήθεια με την χαζή άποψη περί δυο μόνο άκρων.../...) έγινε παγκόσμιο σύμβολο αξιοπρέπειας κι επαναβάπτισε το γαρύφαλλο (σύμβολο και των Γάλλων αντιστασιακών) σε έμβλημα του Πανανθρώπινου Αγώνα. Ο Πίτερ Ντε Φράντσια έγραψε ένα βιβλίο για την ζωή του ενώ ο Πάμπλο Πικάσο αποθανάτισε την περίφημη σκηνή. Ακόμη και σήμερα στο Βερολίνο στέκει το Μνημείο του κοιτώντας πέρα από τα όρια του τόπου και του χρόνου, κοιτώντας προς τον Ουρανό.

Ο Όμηρος, στην Ιλιάδα, έχει έναν εξαιρετικό στίχο. Εν φάη ώλεσον! Δηλαδή σκότωσε με προς το Φως! (Αν υπάρχει ένας τρόπος για να πεθάνεις.... ) Η τελευταία αυτή χάρη (που δεν αφορά παράκληση υπέρ ζωής κι αυτό είναι το συγκλονιστικό) που ζητείται με το μαχαίρι στο λαιμό, (να σε στρέψουν δηλαδή για να βλέπεις τον μέγα τιμητή της ζωής ρουφώντας την τελευταία σου σταγόνα, χαμογελώντας μπροστά στο αιώνιο σκοτάδι του Θανάτου), γεννά ένα άλλο είδος ανθρώπου. Το σπάνιο κι ερχόμενο όχι από το φοβικό σήμερα μα από το μέλλον του κόσμου είδος που δεν προσκυνά (όπως θα το θελαν οι θρησκευτικοί και πολιτικοί του ταγοί) ούτε για την σωτηρία του, αλλά τιμά την (συλλογική μας) αξιοπρέπεια αποδεχόμενος με ψηλά το κεφάλι και με ειρήνη στην καρδιά την μοίρα που γι αυτό ενώ είναι ήττα την κάνει νίκη. Ίσως γι αυτό ο Πολ Ελυάρ έγραψε εκείνο το περίφημο επίγραμμα: Ο Μπελογιάννης πέθανε. Δε θυσίασε τίποτε από την τιμή μας. Ούτε από την ελπίδα που έχουμε στο Αύριο που στραφτοβολά.

Κι ο Ρίτσος στην πικρά εξορία της Μακρονήσου άδειασε τον βράχο για να γράψει στη σιωπή: Μ’  ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη  την αθανασία. .../Ίσως γιατί μπροστά στο μπόι της χαράς θέλει μπόι να πεθαίνεις για τη χαρά του κόσμου”....It takes more than bullets to kill a man όπως λέει το εμβληματικό τραγούδι του Αμερικάνικου εργατικού κινήματος. Ανάβω στίχους έγραψε σε μια εκπληκτική “θρησκευτική προσομοίωση” ο Ρίτσος για να ξορκίσω το κακό στην χώρα.” 52 χρόνια πριν μια Κυριακή όπως σήμερα το κακό εκτελούσε τον Μπελογιάννη. Αλλά δεν τον σκότωσε ποτέ.

YΓ Πως να μην θυμηθείς και τον Πλουμπίδη; Κι ως συνήθως η μουσική αποτελεί καλή περίληψη (οι λύκοι αγκαλιά μετά σκυλιά... αυτός ο πλανήτης κι αυτή η χώρα ίδια φάρσα μας ετοιμάζει, τι δεν καταλαβαίνεις;;)

https://www.youtube.com/watch?v=9X5cW1-zWEQ

ΥΓ Πέρυσι ήμασταν στον τόπο της εκτέλεσης με τον Σωτήρη Σιώκο μπροστάρη... Κι όμως ο Μπελογιάννης ανήκει σε ένα κίνημα που είναι πολύ πάνω από κόμματα...